Wyniki wyszukiwania

Filtruj wyniki

  • Czasopisma
  • Date

Wyniki wyszukiwania

Wyników: 1
Wyników na stronie: 25 50 75
Sortuj wg:

Abstrakt

Celem pracy jest zbadanie, jakie systemy mennictwa i opodatkowania pieniądza były stosowane przez emitentów monety w średniowiecznej Szwecji. Wykorzystano w niej podejście analityczne i metodologie alternatywne w stosunku do stosowanych dotychczas w literaturze przedmiotu. Po pierwsze, systemy monetarne przeanalizowano z perspektywy ekonomicznej. Po drugie, na każdym etapie szwedzka polityka mennicza została porównana ze stosowaną współcześnie na kontynencie, co dotychczas rzadko czyniono. Po trzecie, do mennictwa szwedzkiego zastosowana została ogólna teoria na temat funkcjonowania systemów monety krótko- i długotrwałej. Dawno zauważono, że monety szwedzkie w różnych odcinkach wieków średnich dostosowane były do wzorców z innych krajów europejskich. Wczesnośredniowieczne monety szwedzkie noszą widoczne ślady wpływów angielskich (995–1030). Po wznowieniu mennictwa ok. 1153 r. przez prawie 140 lat bito jednostronne brakteaty. System złożony z örtugów i brakteatów guziczkowych, wprowadzony w latach siedemdziesiątych XIV w., przypominał mennictwo północnoniemieckie (witteny i brakteatowe fenigi). Praca wykazuje, że w Szwecji przyjęto także zbieżne z kontynentalnymi rozwiązania systemowe i metody czerpania zysku z monety, które towarzyszyły poszczególnym jej formom. Okazuje się, że teoria monety krótko- i długotrwałej znakomicie odpowiada szwedzkiej rzeczywistości. Systematyczną renowację monety (o zmieniającej się częstotliwości) przeprowadzano w latach 1180–1290, bijąc wyłącznie brakteaty. Wraz ze wzrostem upieniężnienia w końcu XIII w. brakteaty zostały zastąpione długotrwałymi monetami dwustronnymi. Z jednej strony zakończyła się periodyczna renowacja, a z drugiej szwedzcy królowie przyspieszyli psucie monety długotrwałej. Psucie monety — na zmianę z reformami menniczymi — stosowano aż do początku XVI w. Nic dziwnego, że brakteaty zadomowiły się w Szwecji w latach 1153–1290. Nie było tu bowiem przed nimi, zgodnie z teorią, żadnych standardów monetarnych. Niewiele wiemy o najwcześniejszych brakteatach, z lat pięćdziesiątych XII w., poza tym, że była to emisja kościelna, co wynika z ich przedstawienia. Znamy liczne typy późniejszych monet, ale tylko niektóre z nich dominują w skarbach. To wskazuje, że już król Kanut I (1167–1196) odnawiał brakteaty w Svealandzie. Możliwe stało się datowanie różnych brakteatów na poszczególne odcinki panowań kolejnych królów aż do 1250 r. Na podstawie liczby typów widać, że w latach 1180–1250 renowacja była częstsza w Svealandzie niż w Götalandzie. Ułatwiało ją to, że na Szwecję składały się trzy odrębne prowincje monetarne (Svealand, Zachodni Götaland i Wschodni Götaland) a upieniężnienie społeczeństwa było ograniczone. Niewielka więc liczba monet wymagała przebicia, nieliczne warstwy społeczne używały monet i ograniczona tylko liczba rynków musiała być nadzorowana. Aż do 1250 r. szwedzkie brakteaty zawierały niemal czyste srebro (94%), podobnie jak brakteaty niemieckie, które również często przebijano. To także jest zgodne z teorią. W latach 1250–1290 liczba typów brakteatów w stosunku do czasu znacząco spadła. Renowacja była więc rzadsza, może co 5–10 lat, tym bardziej, że Zachodni i Wschodni Götaland złączyły się w jedną prowincję monetarną. Wzrosła liczba krążących monet i upieniężnienie, co utrudniało renowację. Rozpoczęło się wówczas za to psucie monety: próba srebra spadła początkowo do 80%. Król musiał skompensować utratę dochodów z renowacji monety obniżając w niej zawartość srebra. Numizmatycy długo dyskutowali nad brakteatami z literą M króla Magnusa III (1275–1290). Znaleziska luźne i skarby nie wskazują mennic, w których te monety wybito. Znany jest skarb, który zawiera brakteaty z tej grupy wyłącznie z gładkim kołnierzem. Testy statystyczne prowadzą do wniosku, że brakteaty z M z gładkim kołnierzem poprzedzają w czasie te z kołnierzem promienistym. Cykliczną renowację zakończyła reforma monetarna, przeprowadzona ok. 1290 r., gdy brakteaty zastąpiono denarami dwustronnymi. Te utrzymały się w obiegu przez całe panowanie króla Birgera (1290–1318), mogą więc być uznane za monety długotrwałe. Zawartość srebra w nich spadła do 63%. Król Magnus IV (1319–1363) przeprowadził kilka reform monetarnych (1319, 1354 i 1363), które wiązały się z przebiciem masy monetarnej i zupełną zmianą standardu menniczego. Jedynie zmiana z 1340 r. może być uznana za tradycyjną wymianę monety, gdzie zmieniono tylko przedstawienie stempli. Brakteaty wprowadzono ponownie jako monety długotrwałe w 1355 r., ale głębokie ich zepsucie wymusiło nową reformę w 1363 r. Od ok. 1370 do 1523 r. brakteaty guziczkowe wybijano jako monetę zdawkową towarzyszącą ośmiodenarowemu örtugowi. Oba gatunki monet miały cechy długotrwałości i zarazem podlegały znów głębokiemu zepsuciu.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Roger Svensson
ORCID: ORCID

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji