Przedmiotem analizy jest pierwszy artykuł Karola Marksa: Uwagi dotyczące nowej pruskiej instrukcji o cenzurze (1842). Sednem poglądów zawartych w tym artykule był sprzeciw wobec ograniczenia publicystom możliwości wyrażania myśli oraz twórczej pracy. Autor wskazywał, że nowa instrukcja tylko pozornie liberalizuje przepisy o cenzurze, w istocie zaś w wielu aspektach je zaostrza, chociażby w kwestiach związanych z krytyką religii. Uważał, że instrukcja o cenzurze nie jest prawem, bo ograniczając wolność, jest sprzeczna z samą istotą prasy, prawa i państwa. Marks uważał, że potrzebne jest prawo prasowe, które byłoby gwarancją wolności prasy, a cenzurę należy bezwarunkowo znieść.

The article is based on a thorough reading of one of the latest anthropological contributions to the study of demographic behavior and a demographic change. Reviewing the essays contained in the book is a springboard for exploration of the nature of a presumed "epistemological crisis" within demography and the possible refreshment of the discipline that might have come from anthropological theories and methodologies. By doing so, the examples of anthropological reformulations of the fundamental demographic concepts, presumptions and methods are presented, and the benefits and pitfalls of the liaison between anthropology and demography are discussed.