W artykule dokonuje się analizy porównawczej różnych klasyfi kacji paradygmatów nauki i nauk o zarządzaniu w aspekcie ich pragmatyczności i odpowiedniości odnośnie do badań organizacji oraz uzasadnia tezę o wysokiej użyteczności modelu badawczego zaproponowanego przez Kenetha D. Stranga. Model Stranga, oparty na koncepcji ideologii badawczych, pozwala na pokonanie teoretycznej niewspółmierności i współpracę przedstawicieli różnych paradygmatów. Artykuł zawiera ponadto refl eksje odnośnie do paradygmatu jako kluczowego czynnika wpływającego zarówno na rozwój nauk o zarządzaniu, jak i na działania praktyczne w organizacjach. Wybór określonego paradygmatu, tj. ideologii badawczej, ma decydujący wpływ na wyniki badań, a także uogólnienia praktyki. Paradygmat określa strategię badawczą, dobór metod badawczych i reguł wnioskowania. Ma on też wpływ na proces edukacji, a co za tym idzie ma swój udział w kształtowaniu światopoglądu naukowców, przedsiębiorców i menedżerów.

This paper discusses chronological position of Late Upper Paleolithic shouldered points in the eastern Adriatic and its hinterland. Shouldered points in this area are considered to be fossil directeur of Early Epigravettian. Using old and new data, and pointing to shortcomings in the literature, we aim to prove that shouldered points are not a reliable chronological indicator of Early Epigravettian in the eastern Adriatic because they can be found in a timespan of approximately 10 000 years.

Polska w ostatniej dekadzie stała się jednym z najbardziej aktywnych rynków poszukiwania niekonwencjonalnych złóż węglowodorów. Obecnie na terenie kraju obowiązuje 20 koncesji na poszukiwanie i/lub rozpoznawanie złóż, w tym gazu z łupków. Powierzchnia objęta koncesjami poszukiwawczymi to 7,5% powierzchni kraju. W cyklu życia projektu zagospodarowania i eksploatacji gazu z zasobów łupkowych można wyróżnić cztery główne etapy: wybór i przygotowanie miejsca wykonania odwiertów, etap wiercenia i szczelinowania hydraulicznego, eksploatacja (produkcja) i marketing oraz „wygaszenie” eksploatacji i rekultywacja terenu. W artykule przedstawiono koncepcję analizy kosztów projektu inwestycyjnego związanego z poszukiwaniem i zagospodarowaniem złoża/obszaru gazu z łupków. Poddano analizie dwa pierwsze etapy dotyczące prac przygotowawczych, realizowanych na wybranym placu oraz prac wiertniczych i szczelinowania hydraulicznego. Ze względów ekonomicznych jedynym racjonalnym sposobem udostępnienia złóż gazu łupkowego jest stosowanie otworów poziomych, wykonywanych pojedynczo lub grupowo. Ilość padów wiertniczych, pokrywających obszar koncesji jest podstawowym determinantem kosztów zagospodarowania złoża. W artykule przedstawiono wyniki analizy kosztów różnego rodzaju sposobu rozwiercania złoża o powierzchni 25 000 000 m2. Oszacowań kosztów dokonano dla dwóch wariantów: grupowego wiercenia dla trzech rodzajów padów wiertniczych − z trzema, pięcioma i siedmioma otworami oraz dla otworów wykonywanych pojedynczo. Wyniki analizy pokazują, że wraz ze wzrostem liczby odwiertów w padzie maleją sumaryczne koszty rozwiercania złoża o założonej powierzchni. Dla padów z trzema odwiertami są mniejsze w stosunku do wariantu drugiego o ponad 7%, przy pięciu są mniejsze o 11%, a przy siedmiu odwiertach realizowanych z jednego placu budowy są mniejsze w stosunku do wariantu drugiego o 11,5%. Autorzy poprzez zastosowaną metodykę wskazują kierunek oraz sposoby dalszych badań i analiz, które umożliwią optymalizację prac wiertniczych na złożach gazu z łupków.

The paper presents the research concept and the key questions the team put forward during the implementation of the project entitled ‘Changing innovation processes models: a chance to break out of dependency paths for less developed regions’. In this chapter, research hypotheses, key concepts concerning the theory of path dependence, a review of the enablers and barriers in shaping development paths regarding the individual parts of the research project are indicated. There are also references to public policy proposals that can support the development of the peripheral paths of the peripheral regions as well as future research concepts of this issue.

Artykuł przedstawia analizę udziału Rosji w międzynarodowym handlu węglem energetycznym, będącej od lat jego istotnym uczestnikiem. Badaniami objęto lata 2014–2018. Położenie geograficzne na dwóch kontynentach oraz dostępność złóż węgla sprzyja jej obecności zarówno na rynku Pacyfiku, jak również Atlantyku. W artykule omówiono także głównych producentów węgla w Rosji oraz ceny rosyjskiego węgla energetycznego skierowanego na rynek spot. Z e względu na znaczący udział eksportu węgla dla gospodarki rosyjskiej, skupiono się także na analizie rosyjskich portów morskich.

W ostatnich latach w eksporcie rosyjskiego węgla energetycznego zaczął dominować kierunek azjatycki. U dział eksportu na ten rynek w latach 2014–2018 zawierał się w granicach 49–57% (60–87 mln ton). Wśród krajów azjatyckich istotną rolę odgrywają obecnie trzy państwa: Korea Płd., Chiny i J aponia. Nabyły one łącznie 38–52 mln ton rosyjskiego węgla.

Choć w analizowanych latach łącznie na rynek europejski Rosja wyeksportowała 52–67 mln ton węgla, to jednak udział tego rynku spadł z prawie połowy do około 40%. Powolne odchodzenie od energetyki węglowej przyczynia się do zmniejszania udziału odbiorców z tego kierunku. Wśród krajów europejskich jeszcze w roku 2014 głównym kierunkiem eksportu była W. Brytania z 19% udziałem (24 mln ton) w eksporcie ogółem. W 2018 r. eksport zmalał do 9 mln ton (5%).

Wśród europejskich kierunków eksportu rosyjskiego węgla rośnie na znaczeniu udział Polski. W latach 2014–2018 eksport węgla energetycznego do Polski zmieniał się w przedziale 5,6–16,2 mln ton. Z wraca uwagę jego dynamiczny wzrost uzyskany w ciągu ostatnich trzech lat. W stosunku do 2016 r. import wzrósł o 10,0 mln ton i w 2018 r. wyniósł aż 16,1 mln ton. W artykule omówiono także geograficzną strukturę importu węgla do Polski według przejść granicznych oraz portów morskich.

Bezpieczeństwo energetyczne Unii Europejskiej w dalszym ciągu stanowi jedynie koncepcję niewspartą konkretnymi działaniami. Potwierdzeniem wskazanego stanu rzeczy są zarówno regulacje prawne, które dają państwom członkowskim możliwość indywidualnego kreowania bezpieczeństwa energetycznego, jak również prowadzenia przez państwa członkowskie UE jednostronnej polityki energetycznej, która często leży jedynie w interesie najsilniejszych państw. Koncepcja solidarności energetycznej i mechanizmów solidarności energetycznej wypływa bezpośrednio z Traktatu z Maastricht; w założeniu miała przyczynić się do wzrostu bezpieczeństwa energetycznego, a przede wszystkim jego budowy na poziomie unijnym. Praktyka funkcjonowania Wspólnot Europejskich, a następnie Unii Europejskiej wykazała, iż budowa bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej jako pewien cel w dalszym ciągu jest w trakcie tworzenia i jest jedynie kierunkiem działania. W następstwie kryzysu energetycznego z 2009 r. oraz chęci pobudzenia dyskusji na forum Unii Europejskiej, zaproponowano koncepcję unii energetycznej, jako drogi do budowy bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej. Obecnie jej bezpieczeństwo energetyczne ogranicza się do definicji przyjętej przez Komisję Europejską oraz działań mających na celu rozbudowę infrastruktury energetycznej o znaczeniu wspólnotowym, przyczyniającej się do poprawy bezpieczeństwa energetycznego UE. Celem artykułu jest analiza koncepcji unii energetycznej oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy ma ona realne szanse powodzenia oraz czy koncepcja w zaproponowanym kształcie będzie skuteczna i potrzebna. Pytanie to wydaje się istotne z punktu widzenia obserwowanych rozbieżności pomiędzy regulacjami prawnymi, promocją budowy wspólnego bezpieczeństwa energetycznego, a praktycznym działaniem poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej.

The paper deals with possibilities of innovation projects financing in the Small and Medium Size Enterprises (SMEs) in the Czech Republic. It discusses, in the emphasis on SMEs, possible approaches to innovative company financing in dependence on company life cycle. Well established and functional models of innovative companies financing as FFF, Business angels, Private equity and Venture capital funding and mezzanine financing are discussed. Inasmuch SMEs are considered the key driving force of the Czech economy and the stabilizing feature of the regional development, the government places emphasis on the development of financial instruments which would ensure an ongoing financial support of innovation projects. But managements of SMEs insufficiently use all opportunities to obtain investment resources for the growth, future competitiveness and prosperity of their companies. According to researches performed in EU it was proven that financing constraints hinder innovation among SMEs. Maintaining regional balance through sustainable performance of SMEs is the common aim of municipalities as well. It is necessary for SMEs to form long-term relationships with their municipalities in the region. Programmes which arrange financial support for institutions are provided through private investors, grants, the EU funds and national budget. The paper evaluates pros and cons of various types of financial subsidies with respect to payback periods, risk exposure and availability. The paper includes the outputs of empirical research in SMEs carried out 2014 focused on steering innovation projects in SMEs. The aim of the research was to find out if SMEs can manage, evaluate and develop innovation projects. Moreover the authors examined the effectiveness of relationships established between SMEs and municipalities and problems which the SMEs are confronted by upon the ensurance of project innovation investments. The sources procurement is a very sophisticated topic and it is beneficial for the SMEs to establish a close cooperation not only with municipalities but also with universities.

Bayesian VAR (BVAR) models offer a practical solution to the parameter proliferation concerns as they allow to introduce a priori information on seasonality and persistence of inflation in a multivariate framework. We investigate alternative prior specifications in the case of time series with a clear seasonal pattern. In the empirical part we forecast the monthly headline inflation in the Polish economy over the period 2011‒2014 employing two popular BVAR frameworks: a steady-state reduced-form BVAR and just-identified structural BVAR model. To evaluate the forecast performance we use the pseudo real-time vintages of timely information from consumer and financial markets. We compare different models in terms of both point and density forecasts. Using formal testing procedure for density-based scores we provide the empirical evidence of superiority of the steady-state BVAR specifications with tight seasonal priors.

The author discusses in detail the project o f the new convention for cargo transport wholly or in part by sea. The UNCITRAL Working Group for Transport has been dealing with this matter since 2002, and has now finished its work. This paper is the first o f its kind in Polish legal literature. The future convention is to constitute the basis for regulation within the convention of matters connected with transport by various transport branches, for it establishes the extension of its application beyond transport by sea. The convention project has two aims: a. the establishment of a unified regime of liability; and b. the definition of the principles behind the use up to now of one transport document for an entire transport route. From the start it was known that the convention should apply to line transports, because these are marked by inequality in the positions of the parties involved. It may also, exceptionally, have application to tramp shipping in which there is equality of parties.

Temat podjęty w artykule jest pierwszym porównawczym opracowaniem w polskiej literaturze prawnej. Autor wyłącza z przeglądu i analizy prawnej reguły rotterdamskie i instytucję wydania ładunku bez konosamentu w świetle prawa polskiego – co zasługuje na osobne opracowanie.

Autor artykułu wskazuje, że konosament jest ważny we wszystkich systemach prawnych na świecie. Transport morski i przewóz ładunków oparty na konosamentach stanowi podstawę przewozów światowych – zwłaszcza masowych.

Nagminność i skala problemu związanego z wydaniem ładunku powoduje, że praktyka międzynarodowa stosuje różne rozwiązania. Często na przykład rezygnuje się z konosamentu na rzecz różnych dokumentów przewozowych typu morskiego listu przewozowego. Od lat też zastępuje się papierowy konosament jego elektronicznym ekwiwalentem. Jest to jednak ucieczka od rozwiązania problemu.

Przeprowadzona przez autora artykułu analiza jest charakterystyczna dla dominującego w światowym obrocie morskim systemu common law.

Autor artykułu jest nestorem polskiego prawa morskiego. Wspiera ideę nowego kodeksu morskiego. Zgłasza postulat koordynacji prac i stałego współdziałania Komisji Legislacyjnej Prawa Morskiego i Komisji Legislacyjnej Prawa Cywilnego. W piśmiennictwie prawnomarynistycznym już w 1965 r. Jan Łopuski wskazywał na konieczność utrzymywania ścisłych związków norm kodeksu morskiego z prawem cywilnym. Elementem prac nowelizacyjnych powinny być szeroko zakrojone studia prawno porównawcze, a zwłaszcza interesujące zjawisko zanikania różnic między tzw. prawem kontynentalnym a anglosaskim, przy jednoczesnej wyraźnie się rysującej odrębności morskiego ustawodawstwa USA.

Wartykule autor zawarł przegląd materii normatywnej Kodeksu morskiego z 2001 r. z punktu widzenia zamierzonych poczynań nowelizacyjnych. Jest on zwolennikiem hipoteki morskiej jako odrębnego samodzielnego, nowego ograniczonego prawa rzeczowego regulowanego wyłącznie przez kodeks morski. Autor artykułu jest krytykiem reguł rotterdamskich i uważa, że jest to nieudana próba zastąpienia reżimu reguł hasko-visbijskich opartego na stuletniej bez mała praktyce.

Ratyfikacja przez Polskę konwencji STCW-F świadczy o większej dbałości prawnej o odpowiedni poziom bezpieczeństwa statków rybackich i pracujących na nich załóg. Wzmocni się przez to poziom harmonizacji polskiego systemu szkolenia i certyfikowania marynarzy pracujących na statkach rybackich z postanowieniami Międzynarodowej konwencji o wymaganiach w zakresie wyszkolenia, wydawania świadectw oraz pełnienia wacht dla załóg statków rybackich, która została uchwalona przez IMO w 1995 r., a weszła w życie 29.09.2012 r.

The author analyzes attitudes to the phenomenon of sexuality on the basis of two theoretical perspectives, the evolutionary and the feminist, between which there has long been conflict. In his opinion, however, they are only seemingly contrary. The main texts of both trends of thought concern entirely different problems and at the substantive level there is basically no contradiction between them. It is important that evolutionary theory often undermines existing cultural schemas, although this is rarely perceived by proponents of feminist theories. Evolutionists, in turn, rather too often identify feminism with radical social constructivism. Another extreme is a view that could be described as evolutionary sexism, consisting in justifying the gender status quo by reference to biological essentialism. After elimination of the extreme approaches, which are rare in any case, it is possible to use the results of evolutionary research in the debate over gender equality and to transform the two monologues into a cohesive dialogue; this, in the author’s opinion, is an important task for empirically oriented social theory.

Krajowa baza zasobowa dolomitów jest duża. Ich łączne zasoby bilansowe, udokumentowane w 62 złożach - wykazywanych w aktualnych statystykach zasobów kopalin - wynoszą 1 500 mln t. Mimo tego występuje deficyt wysokiej jakości tzw. dolomitów konwertorowych, które mają zastosowanie do produkcji materiałów ogniotrwałych. Dla tego celu wykorzystywane są od wielu lat dolomity triasowe ze złóż Brudzowice i Ząbkowice Śląskie I, z regionu śląsko-krakowskiego. Do innych potencjalnie interesujących złóż tego regionu, ze względu na charakter i właściwości dolomitów, należy złoże Libiąż. Wątpliwa, choć niewykluczona wydaje się możliwość wykorzystania dolomitów ze złóż Nowa Wioska i Stare Gliny. Wymaga to jednak przeprowadzenia bardziej dokładnych badań ich składu chemicznego i podatności do spiekania. Jak dotąd bowiem, dolomity z tych złóż są rozpoznane i aktualnie eksploatowane na znaczną skalę przede wszystkim dla potrzeb drogownictwa i budownictwa. Niestety, pogarszająca się jakość dolomitów zalegających w innym, dużym i udostępnionym złożu tego regionu - Żelatowa - była przyczyną zaniechania wykorzystania tej kopaliny do produkcji materiałów ogniotrwałych. Spośród złóż rezerwowych najkorzystniejszymi właściwościami wyróżniają się cztery: Chruszczobród, Chruszczobród I, Chruszczobród 2 i Libiąż Wielki. Przeprowadzona analiza wskazuje także na możliwość wykorzystania dla celów przemysłu materiałów ogniotrwałych kopalin ze złóż Winna i - w mniejszym stopniu - Radkowice-Podwole. Wymaga to jednak przeprowadzenia bardziej szczegółowych badań ich składu chemicznego i struktury, a zwłaszcza określenia wielkości ziaren. Odrębne zagadnienie stanowi kwestia wykorzystania marmurów dolomitowych ze złóż regionu dolnośląskiego. Tradycyjnie uważa się, że są one nieprzydatne do produkcji materiałów ogniotrwałych z uwagi na grube uziarnienie. Kopalina ta występuje jednak w kilku odmianach, reprezentując również struktury drobno i średniokrystaliczne. Najczystsze i najbardziej drobnoziarniste odmiany mogą być interesujące do produkcji materiałów ogniotrwałych. Wymaga to jednak prowadzenia selektywnej ich eksploatacji.

The aim of the study was to evaluate the degree of pollution of bottom sediments from small water reservoirs with heavy metals on the basis of geochemical criteria: the enrichment factor and the geo-accumulation index. The investigations concerned sediment from eight small water reservoirs located in the Kielce Highland. Selected heavy metals, including cadmium, chromium, copper, lead and zinc, were determined using inductively coupled plasma-atomic emission spectrometry method. Additionally, particle size distribution and the content of organic matter expressed as loss of ignition were designated. The concentration of heavy metals in sediments was characterized by a great variety. The sediments of Morawica and Rejów show very high and extremely high enrichment in Cr, Zn, Pb and Cd. The values of EF>20 indicate also an extremely high enrichment in Cd of sediments in Mostki. In addition, over 50% of the samples of sediment from Suchedniów, Kaniów, Mostki and Jaśle reservoirs (the value of EF for Cr exceeded 5) indicate a moderately high enrichment of this element. Results of the analysis of the I_geo values indicate that the tested sediments are characterized by moderately high (2<I_geo<3) or high (3<I_geo<4) pollution. The differences in individual enrichment factor and geoaccumulation index values may result in the nature of heavy metals, their pollution loads, as well as speciation forms of trace elements occurrence in sediment-water complex. These findings indicate that the integration of geochemical methods is necessary for an appropriate ecological risk assessment of heavy metals in bottom sediments.