Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest stosunek zachodzący pomiędzy prawem i sprawiedliwością. Odróżnienie ius (prawa sprawiedliwego) i lex (prawa stanowionego) jest fundamen-talne dla zachodniej cywilizacji. Przedstawiona zostaje geneza tego odróżnienia i jego dalsze dzieje, terminologia z tym związana oraz doktryny filozoficzno‑prawne, w szczególności koncepcje prawnonaturalne i pozytywizm prawny. Dyskutowana jest tzw. formuła Radbrucha (prawo w najwyższym stopniu niesprawiedliwe nie jest prawem), tzw. odrodzenie prawa natury i propozycje zapewnienia harmonii pomiędzy prawem a sprawiedliwością sformułowane przez L. Fullera, H. Harta i J. Rawlsa.
Przejdź do artykułu
Bibliografia
Dziubiński M. (2004), Sentencje łacińskie, Wrocław: Astrum.
Fuller L.L. (1972), The Morality of Law, New Haven: Yale University Press; wyd. pol.: Moralność prawa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1978.
Hart H.L.A. (1961), The Concept of Law, Oxford: Oxford University Press; wyd. pol.: Pojęcie prawa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998.
Hart H.L.A. (1983), Essays in Jurisprudence and Philosophy, Oxford: Clarendon Press; wyd. pol.: Eseje z filozofii prawa, Warszawa: Dom Wydawniczy ABC, 2001.
Hervada J. (1996), Historia de la Ciencia del Derecho Natural, Pamplona: Universidad de Navarra; wyd. pol.: Historia prawa naturalnego, Kraków: Petrus, 2013.
Hołówka J., Dziobkowski B. (red.) (2020), Filozofia prawa. Normy i fakty, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Johnston D. (2011), A Brief History of Justice, Oxford: Wiley‑Blackwell.
Kelly J.M. (1992), A Short History of Western Legal Theory, Oxford: Oxford University Press; wyd. pol.: Historia zachodniej teorii prawa, Kraków: WAM, 2006.
Łuszczyńska M. (2012), „Ubi ratio ibi ius”. Doktryna prawna Świętego Tomasza z Akwinu, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Mrożek S. (1973), Utwory sceniczne, t. I, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Pattaro E., Roversi C. (red.) (2007–2016), A Treatise of Legal Philosophy and General Jurisprudence, vol. 1: E. Pattaro, The Law and the Right; vol. 2: H. Rottleuthner, Foundations of Law; vol. 3: R.A. Shiner, Legal Institutions and the Sources of Law, vol. 4: A. Peczenik, Scienta Juris, Legal Doctrine as Knowledge of Law and as a Source of Law; vol. 5: G. Sartor, Legal Reasoning, A Cognitive Approach to the Law; vol. 6: F.D. Miller, Jr., C.‑A. Biondi (red.), A History of the Philosophy of Law from the Ancient Greeks to the Scholastics; vol. 7: M. Lobban, A. Padovani, P.G. Stein (red.), The Jurists’ Philosophy of Law from Rome to the Seventeenth Century; vol. 8: M. Lobban, A History of the Philosophy of Law in The Common Law World, 1600–1900; vol. 9: D. Canale, P. Grossi, H. Hofmann, P. Riley (red.), A History of the Philosophy of Law in the Civil Law World, 1600‑1900; vol. 10: P. Riley, The Philosophers’ Philosophy of Law from the Seventeenth Century to Our Days; vol. 11: G.J. Postema, Legal Philosophy in the Twentieth Century: The Common Law World; vol. 12: E. Pattaro, C. Roversi (red.), Legal Philosophy in the Twentieth Century: The Civil Law World, tome 1: Language Areas, tome 2: Main Orientations and Topics, Dordrecht: Springer.
Perelman Ch. (1945), De la justice, Bruxelles: Éditions de l’Université de Bruxelles; wyd. pol.: O sprawiedliwości, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
Radbruch G. (1946), Gesetzliches Unrecht und übergesetzliches Recht, „Süddeutsche Juristenzeitung”, s. 105–108; wyd. pol. w: tenże, Filozofia prawa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 244–254.
Rawls J. (1971), A Theory of Justice, Cambridge, MA: Harvard University Press; wyd. pol.: Teoria sprawiedliwości, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009.
Snarski T. (2018), Debata Hart‑Fuller i jej znaczenie dla filozofii prawa, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Strauss L. (1953), Natural Right and History, Chicago: The University of Chicago Press; wyd. pol.: Prawo naturalne w świetle historii, przeł. T. Górski, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1969.
Woleński J. (2020), Pozytywizm prawniczy a prawo natury, w: J. Hołówka, B. Dziobkowski (red.), Filozofia prawa. Normy i fakty, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 435–447.
Zajadło J. (2001), Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury, Kraków: Arché.
Ziembiński Z. (1992), O pojmowaniu sprawiedliwości, Lublin: Daimonion
Przejdź do artykułu
pl
en
