Odróżniając “nadzieję” od “oczekiwań”, staramy się wypracować naszą drogę ku modelowi edukacji, która byłaby nie tylko zestawem procedur pozwalających uczniom uzyskać fakty i dane do zaimplementowania w zdolnościach technicznych i praktycznych, ale która jednocześnie umożliwiałaby im krytyczną refl eksję nad jakością życia w ponowoczesnych warunkach zorientowanej rynkowo globalizacji. Taka edukacja, którą nazywamy „sytuacjonistyczną”, nie ma na celu nauczenia ucznia jak dostosować się do wymagać świata, ale (zgodnie z ujęciem Guy Deborda i jego fi lozofi i i praktyki sytuacjonistycznej) jak praktykować wolność w celu zmieniania świata, by uczynić go bardziej otwartym na rozwój ludzkiej indywidualności. To implikuje przebudzenie na wszelkie komplikacje współczesnego świata, ale także wytycza ścieżkę do kultury nadziei, która zgodnie z ujęciem Ernsta Blocha, jest najbardziej ludzkim z wszystkich mentalnych doznań oraz pozwala usytuować się wobec najdalszych horyzontów przyszłości – czyli najbardziej przejmujących kwestii w obecnej sytuacji – tworząc szansę na rozwój kultury gościnności.

The essay investigates issues related to the ways in which University participates in the complex and dramatically changing reality. The „melancholy” refers, on the one hand, to University’s irrevocable right and responsibility to ask difficult questions to which there may be no easy, immediate answers, which is the mode of University addressing urgent issues of actual social and cultural life. On the other hand, however, we have recently faced the authorities’ reluctant attitude towards scholarly activities which may not coincide with the ideological guidelines, which mistrust may result in the imposition of various limitations on research and funding allocations.

The essay critically approaches the current state and directions of changes in the university education. We see the critical point in the unconditioned endorsement by the university of the market values of intense competitiveness of global economy and the cult of the pro-market education which is its inevitable result. We would like to argue that although the university must respect economic conditions and limitations, nevertheless we fear that the ongoing process of corporatization of the university with its management strategies such as cutting costs, scanning environments for competitive purposes, re-engineering highly competitive efficiency criteria for the staff will bring about a neglect of the humanist values rooted in intellectual and social sensibility and hence undermine the social mission of the university which, apart from professional skills and research, must cultivate intellectual pluralism by providing space for intelligent conversation, sharing critical views of the present state of things thus fostering social criticism and the spirit of responsible dissent.