Wejście Polski do Unii Europejskiej i związana z tym potrzeba prowadzenia ocen jakości powietrza atrnosferycznego w strefach spowodowało radykalną zmianę wymagań wobec narzędzi stosowanych w ramach oceny. Zgodnie z polskim prawem strefą jest aglomeracja powyżej 200 000 mieszkańców oraz powiat bądź grupa powiatów, a w ocenie muszą być uwzględniane globalny i regionalny napływ zanieczyszczeń oraz wpływ lokalnych źródeł emisji oraz istotnych źródeł emisji z województwa. Tak określone wymagania narzuciły przestrzenny zasięg modelu na powyżej 250 km. Po analizie różnych pracujących na świecie systemów modeli, do wdrożenia w systemach oceny jakości powietrza w strefach w Polsce wyorano model CALPUFF z preprocesorem meteorologicznym CAI.MET. W pracy przedstawiono wyniki obliczeń modelowych przeprowadzonych w ramach oceny jakości powietrza w województwie mazowieckim oraz porównanie otrzymanych wyników z wynikami pomiarów na automatycznych stacjach monitoringu powietrza.

The paper investigates the air quality in the urban area of Warsaw, Poland. Calculations are carried out using the emissions and meteorological data from the year 2012. The modeling tool is the regional CALMET/CALPUFF system, which is used to link the emission sources with the distributions of the annual mean concentrations. Several types of polluting species that characterize the urban atmospheric environment, like PM10, PM2.5, NOx, SO2, Pb, B(a)P, are included in the analysis. The goal of the analysis is to identify the most polluted districts and polluting compounds there, to check where the concentration limits of particular pollutants are exceeded. Then, emission sources (or emission categories) which are mainly responsible for violation of air quality standards and increase the adverse health effects, are identified. The modeling results show how the major emission sources – the energy sector, industry, traffic and the municipal sector – relate to the concentrations calculated in receptor points, including the contribution of the transboundary inflow. The results allow to identify districts where the concentration limits are exceeded and action plans are needed. A quantitative source apportionment shows the emission sources which are mainly responsible for the violation of air quality standards. It is shown that the road transport and the municipal sector are the emission classes which substantially affect air quality in Warsaw. Also transboundary inflow contributes highly to concentrations of some pollutants. The results presented can be of use in analyzing emission reduction policies for the city, as a part of an integrated modeling system.