Konwencja klimatyczna ONZ zobowiązuje jej sygnatariuszy do inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych, w tym między innymi emisji lotnej metanu z systemu węgla kamiennego. Realizując to zobowiązanie Polska oszacowała w oparciu o dane z 1992 r. tzw. ,,wskaźniki emisji" metanu z poszczególnych źródeł emisji. Zgodnie z zaleceniami IPCC/OECD wskaźniki te po wymnożeniu przez wydobycie węgla pozwalają w prosty sposób szacować emisję metanu. Od czasu ich opracowania w 1994 roku doszło jednak do znaczących zmian organizacyjno-technicznych w krajowym górnictwie węglowym. Nastąpił też znaczący rozwój wiedzy w zakresie geologii metanu pokładów węgla. Spowodowało to dezaktualizację wcześniej obliczonych krajowych wskaźników emisji. Szeroki zakres proponowanych badań niezbędnych do precyzyjnego określenia wielkości wskaźników emisji przedstawiono w artykule. W artykule zaleca się, by do czasu przeprowadzenia tych badań stosować poprawione wskaźniki emisji, które uwzględniają zmiany organizacyjne przemysłu węglowego. Oszacowana z ich użyciem emisja metanu z systemu węglowego wyniosła w 1999 roku 527,889 Gg.

Biorąc pod uwagę fakt, iż programy monitoringu jakości wód w Polsce oparte są w większości na parametrach fizyczno-chemicznych i systemie saprobów, istotnym jest oszacowanie możliwości zastosowania metody indeksu biotycznego w ocenie jakości wód. Badania prowadzono na rzece Ścinawa Niemodlińska (woj. opolskie). Próbki makrobezkręgowców bentosu pobierano z siedmiu stanowisk dwukrotnie w roku 1999. Na podstawie wyników analizy jakościowej i ilościowej zespołu makrobezkręgowców obliczano Belgijski Indeks Biotyczny, jako przykład zastosowania indeksu biotycznego. Wartości BBI wskazywały na niski, lecz zróżnicowany pomiędzy poszczególnymi stanowiskami, poziom zanieczyszczenia badanego akwenu.

W analizie regresji wielokrotnej dla szeregów czasowych wartości dobowych wytypowano parametry meteorologiczne istotne dla prognozowania stężeń ozonu w powietrzu. Następnie zbadano korelacje między wybranymi zmiennymi, zarówno dla średnich dobowych, jak i dla wartości chwilowych. Potwierdzono silny związek między warunkami atmosferycznymi i stężeniami ozonu oraz występowanie autokorelacji szeregów stężeń chwilowych z wielu stacji monitoringu atmosfery. Zróżnicowanie wartości autokorelacji wynika prawdopodobnie z różnych warunków położenia receptorów, co potwierdza analiza składowych głównych. Wykazano także istnienie zależności między seriami czasowymi stężeń ozonu z różnych punktów pomiarowych. Silne związki przestrzenno-czasowe stężeń ozonu i warunków meteorologicznych na obszarze czarnego trójkąta można wykorzystać w modelowaniu i prognozowaniu epizodów ozonowych.

Wykonano pomiary przewodnictwa wody destylowanej oraz wybranych roztworów elektrolitycznych w wyniku absorpcji SO2 i CO2 w warunkach laboratoryjnych i polowych. Stwierdzono, że CO2 powoduje spadek przewodnictwa roztworów alkalicznych a wzrost przewodnictwa wodnych zawiesin CaCO3 i MgCO3. Wykazano, że absorpcja SO2 ma znaczenia tylko w obszarach o wysokim stężeniu tego gazu w powietrzu.

W latach 1999-2002 przeprowadzono badania briologiczne na terenie rezerwatów przyrody ,,Morzyk" (gm. Jasienica, pow. bielski) i ,,Skarpa Wiślicka" (gm. Skoczów, pow. cieszyński) położonych w zachodniej części Pogórza Śląskiego. Ich powierzchnia wynosi 11,47 ha (,.Morzyk") i 24, 17 ha (,,Skarpa Wiślicka"). W omawianych obiektach dominują naturalne zespoły lasów liściastych (głównie Dentario glandulosae- Fagctum, Tilio-Carpinetum i Carici rrmotac-Fraxinetunn. Briollora rezerwatów liczy ogółem 11 gatunków wątrobowców i 69 gatunków mchów, z czego w rezerwacie ,.Morzyk" stwierdzono 7 gatunków wątrobowców i 51 gatunków mchów, natomiast w rezerwacie ,,Skarpa Wiślicka" - 9 gatunków wątrobowców i 57 gatunków mchów. Analiza częstości występowania wykazała, że nąjlicznicjszą grupę stanowią mszaki bardzo rzadkie (,,Morzyk" - 50%; ,,Skarpa Wiślicka" - 50%). Do najcenniejszych elementów briollory należą mszaki nowe oraz rzadkie na Pogórzu Śląskim, takie jak: Bracliythecium campestre, Bryum klinggraeffii, Fissidens exilis, F. gracillifolius, Homomallium incurvatum, Orthodicranum tauricum, Riccio rhenana i Taxiphyllum wissgrillii. Wyróżniono i scharakteryzowano 6 głównych grup ekologicznych mszaków.

Chrom występuje zazwyczaj na (III) i (VI) stopniu utleniania. Cr(III) jest odpowiedzialny za prawidłowy metabolizm u ssaków. Dla kontrastu, chrorn(VI) ma toksyczny wpływ na organizm żywe i jest silnie kancerogenny. Związki Cr(VI) są lepiej rozpuszczalne, mobilne i bioprzyswajalne w porównaniu do słabo rozpuszczalnych związków Cr(III). Chrom jest oznaczany najczęściej metodami instrumentalnymi takimi jak AAS lub ICP. Metody te są wprawdzie precyzyjne i czule, lecz pozwalają na oznaczanie jedynie chromu całkowitego. Zawartość Cr(VI) jest obliczana z różnicy zawartości chromu całkowitego i Cr(III), który jest analizowany metodami fotometrycznymi. Ta tzw. .metoda różnicowa" powoduje, że obliczona zawartość Cr(VI) nie jest dokładna. Niniejsza praca opisuje czulą i selektywną metodę oznaczania chromu(Vl) w różnego rodzaju wodach na poziomie ug/dnr' za pomocą prostego układu chromatografii jonowej z detektorem UV.

Celem niniejszej pracy było określenie wpływu wilgotności na wzrost i rozwój drożdży i pleśni w materiale filtracyjnym. Stwierdzono, że wilgotność na poziomie 53-113% sprzyjała rozwojowi grzybów, zwłaszcza pleśni. W warunkach stałej wilgotności, około 50%, liczebność grzybów w filtrach osiągnęła wartość I 04 JTK/cm2 , zaś najintensywniejszy wzrost miał miejsce w ciągu pierwszych 7 dni doświadczenia. Przy niskiej wilgotności (13% i poniżej) nie stwierdzono namnażania się grzybów w filtrach.

Przedstawiono dynamikę przemian podstawowych fonn azotu i fosforu jako głównych czynników inicjujących proces eutrofizacji wód zbiornika Naklo-Chechło. Badania zbiornika rekreacyjnego Naklo-Chechło zostały przeprowadzone w okresie od stycznia do grudnia 1996 roku. w opracowaniu przedstawiono wyniki analiz hydrochemicznych wody z dwóch stanowisk pomiarowo-kontrolnych zbiornika oraz skład spływów powierzchniowych ze zlewni bezpośredniej.

Niniejszy artykuł ma charakter florystyczno-ekolugiczny i zawiera alfabetyczny wykaz 383 gatunków flory naczyniowej porastających tereny poeksploatacyjne likwidowanej Kopalni Węgla Kamiennego Saturn w Czeladzi. Badania przeprowadzono w roku 2001 i udokumentowano je okazami zielnikowymi. Określono również specyfikę ekologiczną gatunków poci względem ich przynależności do grup siedliskowych oraz do poszczególnych form życiowych. Obszar badań stanowią: przepalone składowisko skały płonnej i osadów mułowych, tereny po wyburzonych budynkach kubaturowych oraz pozostałości elementów odwodnienia kopalni. Zajmuje powierzchnię ok. 12,01 ha. Na części terenu prowadzone są prace budowlane i porządkowe. Znaczący obszar wymaga obecnie przeprowadzenia rekultywacji technicznej i biologicznej. Analiza flory i gatunków spontanicznie wkraczających na tereny poeksploatacyjne może dostarczyć danych o charakterze aplikacyjnym w zakresie doboru gatunków służących rekultywacji biologicznej. Badania przedstawione w niniejszym artykule są częścią szerszego opracowania dotyczącego sukcesji wtórnej roślin naczyniowych na terenach poeksploatacyjnych Kopalń Węgla Kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim - KWK Saturn, KWK Sosnowiec [I I] i KWK Niwka-Modrzejów.

Celem niniejszej pracy było badanie chemizmu wód układu hydrograficznego Zatoka Elbląska - rzeka Elbląg - jezioro Druzno tworzącego zwarty układ hydrodynamiczny, który można określić jako quasiestuariowy. Quasiestuariowy, gdyż dochodzi tu jedynie do okresowych, a nie cyklicznych penetracji wód słonawych w górę tego układu. Wykonane pomiary wykazały, że około 20% pobranych prób dokumentuje wystąpienie wlewów wód Zalewu Wiślanego do estuarium. Stwierdzono, że wlewy obejmowały bądź cale estuarium tzw. wlewy pełne albo tylko jego część, w których wody słonawe docierały tylko do północnego akwenu jeziora Druzno tzw. wlewy niepełne. Zarejestrowane wlewy wystąpiły tylko przy sprzyjających warunkach hydrometeorologicznych. Właśnie od sytuacji hydrometeorologicznej zależało czy wystąpił wlew pełny czy niepełny.