W pracy zaprezentowano badania z zakresu zastosowania technologii fluidalnego spalania do utylizacji powalcowniczych odpadów olejowych na złożach zeolitowych. Powalcownicze odpady olejowe zaliczane są do jednych z najbardziej uciążliwych odpadów pochodzących z przemysłu metalurgicznego z uwagi na zawartość wielu substancji toksycznych. W niniejszej pracy badania laboratoryjne zostały przeprowadzone na małym, eksperymentalnym w pełni oprzyrządowanym piecu do fluidalnego spalania. Wyposażenie pomiarowe stanowiska i komory spalania umożliwiało pomiar podstawowych parametrów procesu spalania wraz z analizą składu gazów spalinowych. W efekcie umożliwiło to prowadzenie procesu spalania przedmiotowych odpadów jak najefektywniej z jednoczesnym uwzględnieniem minimalizacji obciążenia środowiska naturalnego emisją składników toksycznych.

Grunt, sztucznie skażony trichloroetylenem (TCE), został oczyszczony za pomocą bioremediacj i przebiegającej w środowisku redukcyjnym, w warunkach beztlenowych. W celu określenia optymalnych parametrów procesu bioremcdiacji przeprowadzono badania laboratoryjne. Na ich podstawie wybrano mieszaninę osadów pochodzących ze ścieków komunalnych jako inoculum. Zaprojektowano i zbudowano bioreaktor przeznaczony do oczyszczania gruntu z rozpuszczalników chlorowanych. Jego komora o objętości 6 m3, została wyposażona w układy recyrkulacji gazu i odcieku oraz system akwizycji danych pomiarowych. Bioreaktor pracował jako reaktor ze złożem stałym o ciągłym przepływie gazu. Podczas 28 tygodni 4 Mg gruntu skażonego trichloroetylenem o stężeniu 350 mg/kg gruntu zostały całkowicie oczyszczone w warunkach beztlenowych. Oznaczone w próbkach gazowych i ciekłych stężenia TCE, dichloroetylenu (OCE), chlorku winylu (VC) i etylenu (ETH) wskazują, że w bioreaktorze nastąpiła stopniowa dehalogenacja trichloroetylenu do etylenu. Potwierdza to również wzrastające stężenie jonu chlorkowego w odcieku.

Celem ,,głębokiej koagulacji" jest usunięcie z uzdatnianej wody związków organicznych, w tym prekursorów ubocznych produktów dezynfekcji. Wiąże się to ze znacznym obniżeniem barwy i mętności wody często do wartości znacznie niższych od dopuszczalnych dla wody przeznaczonej do spożycia. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań stwierdzono, iż zachowanie ściśle ustalonych parametrów technologicznych koagulacji pozwala na skuteczne uzdatnianie wód o niskiej mineralizacji, nawet w okresach bardzo niskich temperatur wody, zapewniając tym samym znaczne obniżenie stężenia związków organicznych w wodzie, w tym prekursorów trihalometanów. Wymaga to jednak zastosowania dwóch różnych metod koagulacji w zależności od temperatury wody. W okresie ,,wysokich temperatur" proces uzdatniania może być realizowany w oparciu o koagulację objętościową, a w okresie ,,niskich temperatur" o koagulację powierzchniową. Powyższa technologia może być realizowana w jednym układzie technologicznym.

Zgromadzono 550 indywidualnych ocen intensywności zapachu (S) 62 próbek powietrza zanieczyszczonego 2-propanolem (stężenie: c = 46-21000 mg/m3). Dane wykorzystano do obliczeń progu wyczuwalności zapachu 2-propanolu metodą ekstrapolacji do S = 0 w układzie współrzędnych S-log c. Otrzymane wartości porównano z wynikami testów trójkątowych oraz danymi publikowanymi w piśmiennictwie. Wskazano przyczynę pozornych dodatnich odchyleń od prawa Webera-Fechnera w zakresie małych intensywności zapachu.

W niniejszej publikacji przedstawiono wyniki badań jakości wody rzeki Czamiawki przeprowadzone w okresie grudzień 2003 - maj 2004. Scharakteryzowano jakość wody pod względem ogólnych wskaźników fizyczno-chemicznych. Wysokie stężenia azotu amonowego, ortofosforanów i ChZT w górnym biegu rzeki spowodowane są prawdopodobnie zrzutami nieoczyszczonych ścieków bytowo-gospodarczych. Spadek stężenia azotu amonowego przy jednoczesnym spadku zawartości azotu azotanowego wynika prawdopodobnie z dopływu wód niezawierających tych składników. Wysokie zasolenie oraz bardzo wysokie stężenie zawiesiny poniżej KWK ,,Makoszowy" spowodowane jest odprowadzaniem do rzeki silnie zasolonych wód dołowych oraz wód pochodzących z płuczki węgla. W zakresie omawianych wskaźników (poza odczynem i azotem azotanowym) rzeka Czarniawka prowadzi wody pozaklasowe. Porównując jakość wody na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, w górnym biegu rzeki obserwuje się nieznaczną poprawę stanu czystości, natomiast jakość wody w odcinku przyujściowym systematycznie się pogarsza. Czamiawka, choć jest niewielkim ciekiem, jest istotnym źródłem zanieczyszczenia Kłodnicy. Zmiana tego stanu wymaga zdecydowanych działań zmierzających do uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej i ograniczenia ilości odprowadzanych ścieków przede wszystkim z terenu KWK ,,Makoszowy".

Badania prowadzono na niewielkim (52,8 ha) i płytkim (4 m) jeziorze Track w Olsztynie, poddanym szczególnie nasilonej antropopresji. W połowie XIX wieku oraz na początku XX wieku jezioro Track próbowano osuszyć a większość terenów okalających zbiornik przekształcić w grunty orne. Po ponownym odtworzeniu, jezioro Track otoczone jest zlewnią o powierzchni 216 ha, w której największy udział mają tereny zurbanizowane (49,3%). Nieużytki zajmują 41,4%, zaś obszary leśne 6, 1%. Zbiornik ten jest odbiornikiem ścieków opadowych a przez wiele lat także sanitarnych. Na podstawie uzyskanych wyników badań stwierdzono, że jezioro Track jest zbiornikiem żyznym o znacznym zaawansowaniu procesów eutrofizacyjnych. W wodach jeziora stwierdzono bardzo wysokie ilości biogenów, sięgające: 0,75 mg P/dm3 i 3,87 mg N/dm3. O dużej żyzności jeziora Track świadczą także wysokie wartości BZT5 dochodzące do 9,5 mg O/dm3, zawartości chlorofilu a (wynoszące najczęściej 30-40 mg/m3, ale sięgające nawet wartości 123 mg/m3), jak również niska przezroczystość wody wahająca się od 0,6 do 0,9 m. Przyczyną wysokiej trofii tego zbiornika jest bez wątpienia nadmierne jego obciążenie ze zlewni. Rzeczywiste ładunki biogenów spływające do jeziora przekraczają ładunki krytyczne wyliczone wg Vollenweidera. Niska jakość wód tego jeziora, przy istniejącym wysokim obciążeniu ładunkiem zanieczyszczeń ze zlewni wskazuje na konieczność zastosowania działań ochronnych, polegających na zmniejszeniu obciążenia zewnętrznego.

W pracy przedstawiono wyniki badania zawartości pierwiastków śladowych, składu ziarnowego i mineralnego cząstek aerozolowych i cząstek osiadłego pyłu w jednej z sal ćwiczeniowych Politechniki Lubelskiej. Porównano je z wynikami takich samych badań dla cząstek aerozolowych i osiadłego pyłu na zewnątrz budynku. Porównanie to wykazało znaczące różnice w jakości i zawartości części stałych w powietrzu wewnętrznym i zewnętrznym. Cząstki aerozolowe wewnątrz pomieszczenia zawierały więcej Ca i K, natomiast na zewnątrz budynku zawierały więcej Fe i Pb. Na podstawie uzyskanych danych podjęto próbę identyfikacji źródeł aerozolowych skażeń powietrza wewnątrz sali. Zwrócono uwagę na znaczenie badań cząstek aerozolowych przy ocenie ekspozycji studentów (uczniów) na określone, specyficzne skażenia znajdujące się we wdychanym przez nich powietrzu. Wskazano również na użyteczność takich badań dla działań mających na celu eliminację źródeł niebezpiecznych, aerozolowych skażeń w szkołach.

Badano efektywność biotransformacji fosfogipsu w hodowlach bakterii redukujących siarczany (BRS) namnożonych z gleby terenu stacji benzynowej. Selekcji dokonywano metodami hodowli namnażających i metodą microcosms na podłożach: Postgate'a, minimalnym, zawierających różne źródła węgla (fenol, octan, mleczan) i podłożu Emersona. Wszystkie podłoża zawierały fosfogips (5 g/dm3) jako jedyny akceptor elektronów. Wyizolowane zespoły mikroorganizmów przenoszono na podłoża zawierające różne źródła węgla: etanol, mleczan, fenol, octan, kazeinian lub laktozę w celu sprawdzenia efektywności biotransformacji fosfogipsu w zależności od stosowanego źródła węgla. W hodowlach bakterii na podłożu Postgate'a z mleczanem lub kazeinianem uzyskano najwyższe stężenia siarkowodoru (654 i 540 mg HS-/dm3) i największy ubytek masy fosfogipsu odpowiednio 84% i 64%. Wyizolowane zespoły charakteryzowały się szerokim spektrum pokarmowym, wykorzystywały alkohol, cukier, białko, sole kwasów organicznych oraz fenol.

Ciecz nadosoadowa przefermentowanych osadów ściekowych zawiera znaczne ilości fosforanów i azotu amonowego. Fosforany można praktycznie całkowicie usunąć w procesie strącania struwitu. Jednocześnie, jeżeli dodaje się tylko sole magnezu także niewielka część azotu amonowego ulega usunięciu. Podniesienie odczynu cieczy do wartości powyżej 8,5 prowadzi do występowania wolnego amoniaku wpływającego na kształt wytrącanych kryształów struwitu. Istotne usunięcie azotu amonowego możliwe jest przez dodatek nawozu - superfosfatu. W zależności od ilości dodanego superfosfatu otrzymany produkt stanowić może "bio-glebę" lub "bio-nawóz".

W sezonie letnim (od czerwca do września) 1995-1999 prowadzono badania składu ilościowego i jakościowego bakterii z rodziny Enterobacteriaceae (w tym Escherichia coli i Salmonella sp.) oraz bakterii potencjalnie chorobotwórczych Aeromonas hydrophila, Pseudomonas aeruginosa i Staphylococcus sp. w wodzie 8 wybranych kąpielisk jeziora Wigry. Bakterie Aeromonas hydrophila występowały w wodzie wszystkich kąpielisk, najliczniej zaś w wodzie pobieranej z miejsc o zwiększonej trofii. Bakterie Pseudomonas aeruginosa izolowano rzadko, niezależnie od czasu i miejsca poboru prób. Bakterie z rodzaju Salmonella, gatunku Escherichia coli i Staphylococcus aureus stwierdzano odpowiednio w 37 (22,6%), 68 (42,4%) i 90 (55%) na ogólną liczbę l 60 przebadanych prób wody kąpielisk jeziora Wigry. Stwierdzane w wodzie badanych kąpielisk (zwłaszcza w miejscowościach Stary Folwark, Leszczewek, i Rosochaty Róg) bakterie Salmonella sp., Staphylococcus aureus i Aeromonas hydrophila (nawet przy braku bakterii z gatunku Escherichia coli) sugerują, iż ocena przydatności wód jeziora Wigry dla celów kąpielowych na podstawie liczebności bakterii grupy coli typu kałowego może nie odzwierciedlać w pełni jej bezpieczeństwa dla kąpiących się. Wyniki przeprowadzonych badań sugerują konieczność uwzględnienia w ocenie przydatności wód powierzchniowych jeziora Wigry dla celów rekreacji (zwłaszcza kąpieli) badań na obecność Salmonella sp., Staphylococcus aureus, Aeromonas hydrophi/a i Pseudomonas aeruginosa. Ostatnie 3 gatunki niezwiązane bezpośrednio z zanieczyszczeniami kałowymi bywają, bowiem przyczyną różnorodnych schorzeń skórnych, jamy nosowogardzielowej, oczu, ucha środkowego i szeregu innych spotykanych wśród kąpiących się w zanieczyszczonej wodzie.

W pracy przedstawiono wyniki badań sanitarno-bakteriologicznych wód jeziora Hańcza, jego dopływów i odpływu. Badania prowadzono w latach 1998-2000 od kwietnia do października na 9 stanowiskach usytuowanych na jeziorze (pelagial, wody przybrzeżne, strefa ekotonalna), 4 stanowiskach usytuowanych na dopływach (rzeka Czarna Hańcza, Stara Hańcza, dopływ ,,Spod Przełomki" i z jeziora Boczniel) oraz jednym na rzece Czarnej Hańczy odpływającej z jeziora Hańcza. Bakteriologicznymi wskaźnikami były bakterie TYC 22°C i 37°C, bakterie TC, FC, i FS. W wodzie jeziora Hańcza i w wodzie odpływu liczby badanych bakterii wskaźnikowych były najczęściej typowe dla czystych wód powierzchniowych (ł klasa czystości). W wodzie cieków dopływających do jeziora Hańcza liczby oznaczanych drobnoustrojów były znacznie wyższe niż w wodzie jeziora i odpowiadały przeważnie wartościom typowym dla wód nieznacznie zanieczyszczonych {li klasa czystości) i wyraźnie zanieczyszczonych (III klasa czystości). W całym okresie badawczym wyższe liczebności bakterii wskaźnikowych stwierdzano zazwyczaj w miesiącach letnich, sporadycznie więcej było ich w innym okresie. Wzrost ich liczebności w kolejnych latach badań w wodzie na wyznaczonych stanowiskach może wskazywać na coraz intensywniejsze oddziaływanie czynników allochtonicznych na wody jeziora Hańcza.

Niniejszy artykuł przedstawia wyniki badań ścieków surowych pochodzących z miejskiej oczyszczalni ścieków .Zabrzc - Śródmieście". Ścieki surowe analizowane były pod kątem zawartości w nich pozostałości 30 farmaceutyków i ich metabolitów oraz 2 substancji zapachowych. Wybrane do badań farmaceutyki ze względu na swoje właściwości i obszar działania klasyfikowane są jako: środki cieniujące (stosowane podczas przcświcrlcń. tzw. ,,środki kontrastujące"), antybiotyki, regulatory tłuszczu, Icki przeciwbólowe i przeciwzapalne, Icki antycpilcptycznc oraz Icki stosowane w leczeniu psychiatrycznym. Przeprowadzone badania wykazały w próbkach ścieków obecność 20 z 32 wytypowanych do badań substancji, w stężeniu powyżej ich limitu wykrywalności. Najwyższe stężenie w ściekach osiągnął iopromid, związek zaliczany do środków cieniujących. Jego maksymalne stężenie wynosiło 27,0 μg/dm3. Inne leki, takie jak: iopamidol. iomcprol. diatrizoat, iohexol. sulfamctoksazol. karbamazepina, ibuprofen, ibuprofen-OH, naproksen, diklofenak, bczafibr at , k ctoprofcn oraz galaksoid (substancja zapachowa), obecne były w ściekach. w maksymalnych stężeniach od I ,O μg/dm3 (bczafibrat) do 13,0 μg/dm3 (iomcprol). Leki gcmfibrozil i indomctacyna oznaczane były w ściekach w stężeniach maksymalnych 0,22 μg/dm3 (gcrnfibrozi l) i 0,42 μg/dm3 (indomctacyna). Na podstawie danych litcraturowych wiadomo, iż wybrane przez nas do badań Icki nic są całkowicie eliminowane ze ścieków w procesach biologicznego oczyszczania. Wraz ze ściekami oczyszczonymi przedostają sic; do odbiorników wodnych. Pozostałości po farmaceutykach są w dalszym ciągu substancjami czynnymi biologicznie, maja zdolność do akumulacji w środowisku lub w tkankach organizmów żywych. W literaturze światowej wciąż brakuje publikacji na temat ekotoksycznych zagrożeń wynikających z obecności farmaceutyków w środowisku, a informacje dotyczące pozaustrojowego rozkładu farmaceutyków są bardzo lakoniczne.

Technologia HTAC (High Temperature Air Combustion) jest jednym z najważniejszych osiągnięć w technice spalania w ostatnich latach. Jej ideą jest taka organizacja procesu spalania, aby reakcja zachodziła w calcj objętości komory spalania przy wyrównanych profilach temperatury i koncentracji. Może to być zrealizowane poprzez podgrzanie powietrza powyżej temperatury zapłonu paliwa, oddzielenie dysz powietrza i paliwa i wysoką recyrkulację spalin wewnątrz komory spalania. Wyrównana i umiarkowana temperatura we wnętrzu komory pozwala na osiągnięcie niskiej emisji NO a z drugiej strony dostatecznie długi czas pobytu owocuje niską emisją CO. W niniejszej pracy autorzy przedstawiają model matematyczny pozwalający ilościowo ująć wpływ temperatury powietrza oraz stopnia recyrkulacji na końcowa emisję NO i CO.

Badania prowadzono na małym (26,8 ha), lecz dość głębokim (17,3 m) Jeziorze Długim w Olsztynie. Przez ponad 20 lat jezioro było odbiornikiem ścieków, co doprowadziło do jego całkowitej degradacji. W latach 1987-2000 zbiornik był rekultywowany metodą sztucznego napowietrzania z dcstratyfikacją. Uzyskane wyniki badań pokazały, że sztuczne napowietrzanie skutecznie ogranicza zasilanie wewnętrzne. Zastosowanie tej metody rekultywacyjnej poskutkowało obniżeniem stężeń związków fosforu w badanych warstwach wód. Obniżenie zawartości fosforu ogólnego w osadach dennych (do poziomu 3-4 mg P g·' s.m.) było prawdopodobnie związane z odłożeniem się nowej warstwy osadów, odzwierciedlającej zmienione przez rekultywację warunki środowiskowe w jeziorze. Badania przeprowadzone w latach kontrolnych pokazały, że zanotowane zmiany nie miały charakteru trwałego. Wysokie zawartości związków fosforu w osadach, niska pojemność sorpcyjna i tendencje do wyczerpywania tlenu w warstwach przydennych oznaczają, że możliwości dalszego obniżenia ilości związków fosforu w jeziorze za pomocą tej metody są ograniczone.

The development of economic and efficient processes for the removal of toxic metals from water bodies has become a priority task for environmentalists. Biosorption processes are tangible alternatives to traditional methodologies, particularly if low metal concentration, large volume and cost are considered. The present communication reports the unexploited sorption properties of the Saraca indica leaf powder (SILP) for the removal of Cd(II) and Ni(II) from aqueous media. Sorption studies using standard practices were carried out in batch experiments as a function of biomass dosage, metal concentration, contact time, particle size and pH. Sorption studies result into the standardization of optimum conditions for the removal of Cd(II) - 92.60% and Ni(II) - 46.20% as follows: biomass dosage (4.0 g), metal concentration (Cd(II) 10 μg/cm3, Ni(ll) 10 μg/cm3) and volume of the test solution (200 cm') at pH 6.5 for Cd(II) and Ni(II). The present study explores for the first time, the efficacy of Saraca indica leaf powder as a novel and environment friendly possibility to remediate heavy metal contaminated water in a cost efficient manner.

Praca prezentuje wyniki badań i główne hipotezy naukowe skupione wokół procesów występujących na granicy wody i atmosfery. Główny nacisk położono na określenie roli mikrowarstwy powierzchniowej morza w przenoszeniu substancji chemicznych w postaci gazów i aerozoli pomiędzy oboma ośrodkami. W wyniku badań pojawiły się fundamentalne pytania o zachwianą równowagę pomiędzy absorpcją i desorpcją CO2 na granicy warstw oraz re-emisję rtęci Hg(0) z wody do atmosfery. Eksperymenty laboratoryjne nad absorpcją CO2 z atmosfery i desorpcją CO2 z wody morskiej stały się ważną przesłanką do szerokiej dyskusji naukowej o globalnym budżecie węgla. Re-emisja rtęci do atmosfery to problem przejawiający się silnym oddziaływaniem radiacji słonecznej i zdolności materii organicznej do redukcji jonów Hg(II). Problem efektywnej re-emisji rtęci do atmosfery został zaprezentowany jako złożony zespół uwarunkowań dynamicznych, fotochemicznych i biologicznych w transformacji Hg(ll) do Hg(0). Rola żelaza atmosferycznego rozpatrywana jest na tle eutrofizacji wód powierzchniowych południowego Bałtyku. Depozycja tego elementu w aerozolach i w opadach deszczy jest prawdopodobnie zbyt mała, aby stymulować rozwój fitoplanktonu i wzmagać poziom troficzności morza.