Autorka z pozycji socjologa przedstawia kulturowe i społeczne uwarunkowania pojawienia się w postmodernistycznym świecie ery upamiętniania (,,commemoration era"). Wskazuje na zmiany zachodzące w dyskursie historycznym i społecznej recepcji historii, przechodzącej od monologu odpowiadającego ,,Wielkiej Historii" (,,Grande Histoire") do wielości głosów, wprowadzającej wielość i różnorodność ujęć przeszłości a odpowiadających ,,Małym Historiom" (,,Petite Histoire"). Zastanawia się, czy wielość ujęć i odpowiadająca im wielość dyskursów jest możliwa. W tym kontekście podkreśla i rozpatruje problem wzajemnych relacji historii i pamięci, a także kwestię braku pamięci i zamazywania pamięci. W kategoriach wzajemnej relacji pamięci i historii omawia możliwości i niebezpieczeństwa tkwiące w reinterpretacji historii we współczesnym świecie zagrożonym terroryzmem po 11 września i w Europie po upadku muru berlińskiego. Szczególną uwagę poświęca teoretycznym i etycznym implikacjom reinterpretacji historii w Europie postsowieckiej. Wskazuje na etyczne aspekty kreowania i wymazywania pamięci, wreszcie określa powinności pamięci. Teoretyczny wywód egzemplifikuje studium przypadku, bliskimjej kulturowo, ale spinającym zarazem całość rozważań teoretycznych. Przypadkiem tym jest los mieszkańców Foiby w Istrii w czasie II wojny światowej.

The article is a critical analysis of the renowned book by D.J. Goldhagen Hitler's willing executioners, Using comparative historiography the author of the article reconstructs Goldhagen's narrative model and compares it with the achieved cognitive effects. In doing so, he demonstrates weaknesses both of the model and of the effects.

In this review I analyse a book titled Introduction to Historical Psychology written by Maciej Dymkowski. The book is an attempt to work out foundations of a new discipline combining psychology and history. M. Dymkowski convincingly argues that historians should more often use psychological models in their explanations of different historical phenomena. He argues that especially cognitive social psychology can help to understand mechanisms and processes which govern human behaviour. I agree that it is necessary to include in historical explanations psychologically patterned ways of perceiving, classification, deforming of social reality.

The article deals with Witold Kula's anthropological vision of economic history, what allows the Author to analyze a broader phenomenon of anthropologization of history.

The article deals with the situation of historiography in the contemporary world (especially on the West). The most recent trends in the research of the history are discussed. According to author the present post-modern reality creates a new challenges for traditional historiography. The author suggests that historical writting shoul aim toward multi-medial "texts".

The article deals with the evolution of the Polish national identity in the 19th century in the European context. The Author shows why traditional methods could not explain why this ideology developed and proposes her own method to analyze this phenomenon.

Author proves that historical myth we can perceive as some kind of structuralization of experiencing world and history, as an instrument or device which historians use for ordering the material and imaginations.