W pracy przebadano proces filtracji wody infiltracyjnej o nadmiernej ilości żelaza, manganu i kwasów fulwowych przez dwa złoża filtracyjne: piaskowe i zeolitowe wykazujące właściwości katalityczne. Kwasy fulwowe dodawane do filtrowanej wody ekstrahowano z kołobrzeskiej borowiny. Złoże zeolitowe było modyfikowane tlenkami manganu według własnej technologii i wymagało okresowej regeneracji 0,3% roztworem KMnO,. Badania wykazały ujemny wpływ kwasów fulwowych na procesy oczyszczania wody. Złoże zeolitowe pomimo trudnych warunków oczyszczania wody jest efektywniejsze od złoża kwarcowe-piaskowego.

Badano specjację metali ciężkich w osadzie rneromiktycznego jeziora Piaseczno (zatopiona kopalnia siarki, południowa Polska) ze stale beztlenowym hypolimnionem. Wykorzystano sześciostopniową ekstrakcję sekwencyjną w celu oznaczenia operacyjnie zdefiniowanych faz: jonowymienną (Fl), węglanową (F2). łatwo redukowalną (F3), średnio redukowalną (F4), organiczno-siarczkową (FS) i pozostałą (F6) Nie stwierdzono różnic w specjacji metali ciężkich (z wyjątkiem Mn) w osadzie litoralu wraz ze zwiększającą się głębokością jeziora. Stwierdzono istotne różnice w specjacji metali ciężkich pomiędzy osadem litoralu, a stale beztlenowym osadem profundalu.

W artykule scharakteryzowane zostały główne żródla emisji benzenu i jego pochodnych alkilowych do powietrza atmosferycznego, ze szczególnym uwzględnieniem żródel motoryzacyjnych. Wzrost zużycia paliw silnikowych, a zwłaszcza benzyn bezołowiowych, prowadzi do emisji dużych ilości tych aromatycznych węglowodorów do powietrza atmosferycznego. W artykule zaprezentowano i omówiono wyniki badań własnych dotyczących określenia zawartości benzenu i jego pochodnych alkilowych w pal iwach silnikowych oraz wskażników emisji tych węglowodorów z powszechnie eksploatowanych w Polsce typów pojazdów samochodowych z silnikami z zapłonem iskrowym (Zł) i zapłonem samoczynnym (ZS). W oparciu o uzyskane wyniki określono profile badanych węglowodorów w paliwach silnikowych i spalinach z silników samochodowych. Porównanie odpowiednich profili dowiodło, że pojazdy samochodowe są głównym źródłem emisji benzenu i jego pochodnych alkilowych w rejonach tras komunikacji samochodowej.

W pracy przedstawiono wyniki analizy zawartości wybranych jonów w próbkach wód opadowych (deszczu i śniegu) metodą izotachoforezy. Praca jest kontynuacją kompleksowego monitoringu zanieczyszczeń miast: Siedlce i Olecko kolo Suwałk. Próbki zbierano od listopada 2006 r. do maja 2007 r. Ze względu na występowanie opadów termin zbierania poszczególnych próbek uzależniony był od warunków atmosferycznych. W próbkach pobranych z centrum badanych miast dominującymi anionami okazały się siarczany(VI) i wodorowęglany( IY). Wyższe zawartości badanych anionów stwierdzano zawsze w mieście Siedlce. W obu miastach stwierdzono najniższe zawartości azotanów(III). Z kolei w próbkach deszczu pobranych w pobliżu Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Siedlcach odnotowano najwyższe zawartości siarczanów(YI) i chlorków, a w Olecku -siarczanów(VI) i siarczanów(IY). Natomiast w próbkach śniegu pobranych obok PEC w obu miastach dominującymi anionami okazały się siarczanyt Vl ) i siarczany(IV).

jakość wód podziemnych. W badaniach zastosowano trzy gatunki roślin, jako możliwe kierunki stosowania osadów ściekowych: trawa - rekultywacja gleb zdegradowanych, kukurydza - produkcja pasz, wierzba- wykorzystanie energetyczne biomasy. Jako kontrolę zastosowano lizymetry pozbawione roślinności. Przyjęto nastepujące dawki osadów ściekowych: O. IO, 50. 110,225 i 450 Mg s.m./ha. Statystycznie istotna. liniowa zależność pomiędzy dawką osadów a wielkością przewodności elektrolitycznej właściwej (EC), ChZT oraz azotanów wskazuje na potencjalne zagrożenie zanieczyszczenia wód podziemnych przy przyrodniczym wykorzystaniu osadów ściekowych, szczególnie w przypadku wysokich dawek osadów przekraczających 50 Mg s.m./ha. Zależności te oraz ryzyko zanieczyszczenia wód podziemnych obserwowano przez trzy lata doświadczenia dla wskaźników zanieczyszczenia EC i ChZT. W przypadku azotanów, zagrożenie ich migracji stwierdzono jedynie w pierwszym roku badań. Dodatkowo stężenia metali ciężkich oraz obecność patogenów w wodach gruntowych była na niskim poziomic. Stwierdzono, że zastosowane rośliny nie zmniejszyły negatywnego wpływu osadów ściekowych na jakość wód podziemnych.

Wykorzystywanie odpadów w celach nawozowych wiąże się z wprowadzaniem do środowiska glebowego poza niezbędnymi do wzrostu i rozwoju roślin biogenami, również innych zawartych w nich składników 111.in. metali (w tym ciężkich). Z uwagi na toksyczne oddziaływanie metali ciężkich na rośliny (w przypadku nadmiernego stężenia) istotna jest wiedza na temat ilości i tempa uwalniania poszczególnych metali z takich odpadów. W pracy przedstawiono wyniki badań wymywania Cu, Zn, Ni, Cd, Pb i Cr z granulatów przygotowanych w oparciu o komunalne osady ściekowe i popioły lotne ze spalania węgla kamiennego i brunatnego. Wymywanie do roztworu wodnego prowadzono w układzie statycznym: jednoetapowo i trójetapowo. Metale ciężkie były wymywane w zróżnicowanych ilościach tj. od śladowych dla kadmu do 9,5 mg/kg s.m dla cynku. Spośród rozpuszczalnych form metali najbardziej mobilnymi były, w sekwencji malejącej, Ni> Cu> Pb> Zn zarówno dla granulatów zawierających popiół z węgla brunatnego jak i kamiennego.

Arsenic content was determined in the soil profiles collected from the former dumping ground of post-crystallization lye (presently under recultivation) in the area of the chemical plant in Luboń, near Poznań. Of particular concern was the content of the two most toxic species ofAs(lll) and As(V) in the environmentally available exchange fraction. Extraction was performed with a phosphate buffer of pH= 6.0 ± 0.2, and the analytical method applied was HPLC-HG-AAS. As(V) species were found in all samples, whereas As(III) species in a few samples collected at different depths. The concentration of As(V) varied from 91 to 1228 ng/g, while that of As(ll I) - from 17 to 48 ng/g. As there are no watertight rock formations underneath the dumping site, the polluting substances can he easily washed out by ground waters and carried into the Warta River, which is a main source of water for the city of Poznań.

Wyznaczono pojemność sorpcyjną dla torfu olesowego występującego w nadkładach złoża węgla brunatnego w Bełchatowie w stosunku do jonów Cd(ll). Badania przeprowadzono w dynamicznych warunkach kontaktu faza stała - roztwór. W badaniach wykorzystano zarówno wzorcowe roztwory chlorków i siarczanów jak i kwaśne ścieki polimetaliczne z zakładu galwanizerskiego. Ponadto określono podatność na ługowanie zasorbowanych jonów Cd(II). Stwierdzono znaczny wpływ pl-I, rodzaju anionu i kationów współwystępujących na ilość wiązanych jonów Cd(II). Wiązanie jonów Cd(II) na pozycjach wymiennych kompleksu sorpcyjnego wpływa na ich wysoką podatność do uwalniania i pozwala na kilkukrotne użycie sorbentu w cyklu sorpcja - desorpcja. Przeprowadzone badania pokazują, że torfy występujące w nadkładzie złóż węgli brunatnych charakteryzują się wysoką skutecznością usuwania jonów Cd(l l) z roztworów, co pozwala na wykorzystanie ich jako efektywnych sorbentów w oczyszczaniu wód i ścieków