W XVII wieku funkcjonowały w Anglii dwa typy przestrzeni publicznych: skwery typu piazza, pozbawione kompozycji roślinnych oraz ogrodzone zielone place o charakterze ogrodowym, przeznaczone dla mieszkańców domów zlokalizowanych w pobliżu. Angielskie ogrody publiczne prezentowały typ wysokiej klasy przestrzeni miejskiej, który z czasem stał się popularny w wielu miastach europejskich. Celem artykułu jest określenie znaczenia tych założeń w krajobrazie zurbanizowanym, w tym wskazanie funkcji, jakie współcześnie pełnią one w tkance urbanistycznej miast.

Zagadnienie „naturalne cechy wody – naturalne tereny zabudowy – psycho-emocjonalne zależności z ludźmi” z punktu widzenia ukształtowania architektury i krajobrazu jest niezbędne w dzisiejszych czasach. Badając współczesne pomniki wyznaczaliśmy metody planowania i kształtowania krajobrazu, w taki sposób, aby stworzyć odpowiedni nastrój, wywołując u ludzi poczucie żalu, smutku i straty. Przeprowadzone analizy współczesnych pomników pozwoliły nam odkrywać rolę wody, jako ważnego elementu kompozycyjnego w architektonicznej i krajobrazowej strukturze miejsc zabytkowych. Zidentyfikowano różne sposoby kształtowania wody, wraz z określeniem związku, jakie wrażenia emocjonalne wywierają one w tworzeniu miejskiego środowiska społecznego, które pozwoliłyby zachować pamięć historyczną i kulturową z pokolenia na pokolenie.

Parki miejskie odgrywają bardzo ważną rolę w zurbanizowanym krajobrazie. Stanowią formy zieleni komponowanej łączącej ze sobą elementy ogrodnictwa z architekturą, historią i kulturą. W artykule przestawiono zabytkowe i historyczne parki miejskie oraz włączone w granice Poznania dawne zespoły rezydencjonalno- parkowe występujące aktualnie w klinowo-pierścieniowym systemie zieleni miasta. Celem prowadzonych badań było wskazanie ich historycznej i współczesnej funkcji, ogólnego zachowania i kondycji. Wyniki przedstawiono w formie tabeli, w której porównano znaczenie historyczne obiektów z ich rolą współczesną.

Ogród zoologiczny stanowi zespół dydaktyczny włączony w system zieleni miejskiej. Posiada on wartość poznawczą, rozrywkową, wypoczynkową oraz naukową. Oubliczne zespoły tego typu, bezpośrednio wywodzące się z tradycji barokowych menażerii, powstawały już od połowy XVIII wieku. Największy ich rozwój nastąpił dopiero od 2. poł. XIX wieku i w XX wieku. Problematyka artykułu dotyczy miniaturowych ogrodów zoologicznych powstałym na Górnym Śląsku przed II wojną światową. Przedstawiony zostanie ich zasób, stan zachowania praz charakterystyka na wybranych przykładach.

Metropolia Barcelońska należy do pierwszej dziesiątki aglomeracji miejsckich Europy. Uwarunkowania geograficzne i przyrodnicze - położenie pomiędzy morzem, a równolegle do niego przylegającymi, zalesionymi pasmami górskimi rozdzielonymi szerokimi dolinami rzek miały znaczący wpływ na uformowanie się hynrydowej struktury urbanistycznej. Jej sercem pozostaje założona przez Fenicjan u stóp wzgórza Montjuic, w naturalnym porcie Barcelona, która przez ponad dwa tysiące lat rozwijała się wraz z sąsiednimi miejscowościami wypełniając tkankę miejską coraz to nowe fragmenty naturalnego krajobrazu. Monumentalne gmachy i budynki wysokie, powstające we wszystkich okresach historycznych, informowały o potędze miasta, wyznaczając miejsca ważne zarazem dla jego kompozycji urbanistycznej i statusu. Ostatnie dekady nie przyniosły w tej tendencji rewolucyjnych zmian. Zmieniły się natomiast formy architektoniczne tych najbardzej emblematycznych w skali metropolii budowli.

W artykule przedstawiono założenie urbanistyczne, będące modelowym, najlepiej zachowanym przykładem osiedla przemysłowego w północnych Włoszech. Przedmiotem badań prezentowanych w artykule jest przestrzeń publiczna osiedla Crespi d›Adda w Prowincji Bergamo w Lombardii. Szczególną uwagę zwrócono na występujące tam tereny zieleni oraz ich obecne użytkowanie. Program osiedla był bardzo zróżnicowany. Główne miejsce, poza fabryką, zajmował park publiczny, stanowiący ważny element kompozycyjny i ideologiczny. Zadanie badawcze miało na celu zapoznanie się, na przykładzie Crespi, z obecną sytuacją osiedli poprzemysłowych w północnych Włoszech, które stanowią dla autorki materiał porównawczy dla osiedli analizowanych w Polsce.

Tradycyjny model miasta wielonarodowego, polegający na harmonijnym złożeniu wspólnych wszystkim mieszkańców przestrzeni wymiany handlowej i odrębnych przestrzeni zamieszkania ustępuje modelowi współczesnemu, opartemu na zasadzie rozproszenia ludności i zaniku przestrzeni publicznych. Wiele funkcji ekonomicznych, społecznych i kulturowych, które istniały w przestrzeni publicznej tradycyjnego miasta realizowanych jest obecnie w przestrzeni wirtualnej. Rozproszenie imigrantów w strukturze wielonarodowego miasta sprzyja powstaniu atrakcyjnego, kalejdoskopowego i wielokulturowego organizmu miejskiego, natomiast ich separacja w dzielnicach-gettach sprzyja narastaniu zjawisk patologicznych.

W XIX i 1. połowie XX wieku w całej Europie powstały liczne parki, które choć różnią się pod wieloma względami, wykazują jednak pewne podobieństwa w strukturze przestrzennej i kompozycji. Pytanie brzmi, czy późne nowoczesne parki publiczne, wybudowane w 2. połowie XX wieku posiadają cechy klasycznego designu i „zasady” kompozycyjne? Jak oddziałuje ekstremalnie funkcjonalne podejście na projektowanie parków ery po II wojnie światowej? Odpowiedź jest wynikiem szczegółowej analizy w zakresie struktury powierzchni i zasad kompozycyjnych parków wybudowanych w tych czasach. W badaniach analizowano, według przyjętych kryteriów, Park Jubileum w Budapeszcie, jedną z najbardziej znanych, współczesnych realizacji na Węgrzech. 12 ha Park Jubileum (zbudowany w 1965 roku) znajduje się w samym sercu Budapesztu, na szczycie Góry Gellerta, obok Dunaju. Lokalizacja wysoko nad miastem, na odsłoniętym zboczu, daje możliwość szerokich panoram widokowych na całe miasto. Układ parku jest zasadniczo zależy od mocno urozmaiconej topografii, a jednym z jego największych walorów jest naturalisty wygląd zbocza, które określa strukturę przestrzeni i wpisuje się w naturalny teren, a także system ścieżek poprowadzonych wzdłuż linii konturów. Z formalnego punktu widzenia, ciekawą cechą jest dominacja obiektów dwuwymiarowych, o charakterystycznych kształtach, jak rabaty kwiatowe lub ozdobne baseny oraz układ systemu ścieżek. Pomimo, iż główną funkcją parku jest podkreślenie fantastyczny walorów widokowych, istnieje także kilka placów zabaw. Dla współczesnych użytkowników, główną zaletą parku, który w tym roku obchodzi 50-lecie istnienia, jest fakt, iż – pomimo kilku niewielkich elementów – od czasu jego powstania, nie wprowadzano w nim zasadniczych zmian. W pierwszym kroku analizie poddana została struktura przestrzenna parku, stawiając dodatkowy nacisk na istnienie lub brak jakiejkolwiek osi, na zaakcentowaniu wejść, organizację przestrzeni wewnątrz parku i na istnieniu/braku hierarchii. Ważnym elementem analizy był aspekt połączenie parku z tkanką miejską i terenami zieleni znajdującymi się w pobliżu. Następnym krokiem było porównanie wyników z innych parków powstałych przed laty, ale o podobnym otoczeniu przyrody. Celem przeprowadzonych badań jest określenie, jak bardzo kompozycja przestrzenna Parku Jubileum różni się od kompozycji przestrzennej w klasycznych parkach. Wyniki mogą pomóc zrozumieć, jakiego rodzaju kompozycja i struktura przestrzenna jest typowa dla nowoczesnych parków. Byłoby ważne, aby zachować te specjalne miejsca i struktury Parku Jubileum, podczas coraz bardziej pilnego remontu.

Wola Justowska jest od dawna uznawana za najbardziej atrakcyjną dzielnicę willową Krakowa. W roku 1948 przeniesiony tu został z Komorowic Śląskich drewniany kościół z XVI wieku, który w 1978 roku, w niewyjaśnionych okolicznościach spłonął. Został on wkrótce odbudowany, ale w 2002 roku spłonął po raz drugi. Po rozpatrzeniu szeregu różnych koncepcji – w różnych lokalizacjach – w wyniku wyraźnej woli mieszkańców Woli – aby utrzymać dotychczasową formę i położenie kościoła drewnianego, zespół autorski opracował ostateczną wersję projektu – poprzedzoną stosownymi studiami krajobrazowymi. Polega ona na odtworzeniu drewnianego kościoła (w niewielkim zakresie zmodyfikowanego) i posadowieniu go na betonowym tamburze – częściowo osłoniętym od zewnątrz zróżnicowanym ukształtowaniem terenu. Koncepcji tej przyświecała myśl – podobna do idei pierwszej odbudowy spalonego obiektu – pogodzenie formy odtworzonego zabytku z współczesnymi potrzebami parafii.

Praca dotyczy parków miejskich oraz ich znaczenia w strukturze i krajobrazie Poznania. Badania objęły 38 obiektów parkowych, o różnej genezie, wielkości, charakterze. Ocenie poddano równomierność rozmieszczenia parków w granicach aglomeracji, kształt zarysu planu (charakter linii granicznej) oraz ich otoczenie.

Hamburg z wolumenem około 18 milionów m2 powierzchni jest, obok Berlina i Monachium, największym w Niemczech centrum funkcji biurowej. Działania planistyczne i operacje urbanistyczne lokowania tej funkcji w mieście prowadzone są od początku lat 1960. Polityka lokalizaji biur uległa istotnej modyfikacji, od tworzenia wydzielonej, mono funkcjonalnej strefy w duchu modernistycznym, do układów wielofunkcjonalnych i pełnej integracji z innymi aktywnościami w rozbudowie struktur o wielkomiejskim charakterze. Liczne realizacje ostatnich lat przyniosły szereg obiektów znaczących, o awangardowym ujęciu idei budynku biurowego. Zwraca też uwagę wysoki poziom techniki budowlanej i położenie nacisku na aspekty ekologiczne. Inwestycje te zostały zauważone przez krytykę architektoniczną i odnotowane w literaturze fachowej. Szczególne miejsce zajmuja tu prace zespołu BRT (Bothe-Richter-Teherani), który wzniósł wiele nowatorskich biurowców.

W Siemianowicach Śląskich znajduje się zespół pałacowo-parkowy, który został przekształcony w Park Miejski. Kompleks ten należał kiedyś do rodziny Henckel von Donnersmarcków. Dzisiaj służy wszystkim mieszkańcom miasta. W miejscu tym mogą oni spędzać swój wolny czas – zarówno w sposób aktywny, jak i bierny. Park oprócz swojej wartości historycznej (cały zespół jest najważniejszym zabytkiem miejscowości) posiada także duże znaczenie przyrodnicze. Pełni rolę zielonej enklawy, stanowiąc przy tym miejsce ostoi dla roślin i zwierząt. Dodatkowo, razem z sąsiadującymi użytkami ekologicznymi i terenami rekreacyjnymi, tworzy „zielone płuca” miasta.

W publikacji przedstawiono Park Śląski, który był budowany od 1954 r. przez 18 lat według projektu wykonanego pod kierunkiem prof. arch. Władysława Niemirskiego. Jest to jeden z największych parków w swoim rodzaju w Polsce oraz w Europie (około 600 ha). Założony częściowo na terenach zdegradowanych, stał się po latach przykładem udanej rekultywacji i renaturalizacji krajobrazu antropogenicznego. Park Śląski oficjalnie tworzony w duchu realnego socrealizmu (teoretycznie wzorowany na realizacjach w Związku Radzieckim), w rzeczywistości reprezentuje klasyczne zasady modernizmu.

W 1847 r., Rada Miejska w Peszcie otworzyła nową nekropolię, znajdującą się w centrum miasta. W 1956 r., zyskała ona nazwę Narodowy Panteon i Cmentarz. Współcześnie około połowa terytorium cmentarza jest uregulowana, niezwykłe grobowce, oryginalne lub artystyczne, są chronione, a pozostała część założenia została przeprojektowana, jako obszar zielony. W niektórych miejscach cmentarza nadal odbywają się pogrzeby, ale większa część nekropolii funkcjonuje, jako park publiczny.

Wspomnienie o Prof. dr hab. inż. arch. Tadeuszu Bartkowiczu koncentruje się na postaci znaczącego twórcy krakowskiej szkoły urbanistyki i planowania przestrzennego oraz ochrony środowiska. Syntetycznie przedstawione jego znaczące dokonania w tej dziedzinie oparto na dorobku naukowym i projektowym, osobistych kontaktach z Profesorem, oraz pracach omawiających ten dorobek innych pracowników nauki, przyjaciół, i uczniów.

Mądrze zaprojektowane przestrzenie publiczne stanowią istotny element sanacji miast zarówno jako strefy kolektywnej rekreacji jak i katalizatory rozmaitych aktywności społecznych. Ujmując temat z perspektywy racjonalnego użytkowania przestrzeni, kluczowym staje się wtórne wykorzystanie obszarów uwalnianych w wyniku zmian zachodzących w miastach oraz rewitalizacja terenów poprzemysłowych. Te ostatnie prezentują osobliwe walory estetyczne ze względu na specyfikę pierwotnej funkcji. Dysertacja porównawcza wybranych projektów i zagadnień naukowych ma stanowić głos w dyskusji na temat aspektów rewitalizacji terenów zdegradowanych oraz miastotwórczej i centrotwórczej roli obiektów kultury. Występowanie w przywołanych miejscach pierwiastków definiujących formę otwartą podkreśla wagę zależności natury psychologicznej zachodzących między człowiekiem, a otoczeniem.

11 marca 2016 roku opuścił nas profesor Lech Kłosiewicz. Profesor był postacią znaną nie tylko w środowisku architektów i urbanistów, ale także w szerokim świecie ludzi nauki i kultury. Opinie, które formułował, zawsze były nacechowane pogłębioną refleksją naukową opartą na wszechstronnej analizie spraw, które Go zajmowały. Jako badacz i analityk Architektury Współczesnej odkrywał w niej cechy wynikające z porównań poszczególnych dzieł, co pozwalało na ich postrzeganie jako komponentów większej urbanistycznej skali.

Wcześniej niepublikowany tekst jest jednym z ostatnich pism teoretyka architektury prof. Juliusza Żórawskiego (1898–1967), który wprowadza tu pojęcie ograniczonej złożoności, indywidualnej cechy określającej możliwości poznawcze człowieka. Zadania architektury polegają na prognozach, co niesie nieuchronność popełniania błędów. Autor krytycznie odnosi się do artykułu J. Fourastié’go dotyczącego wielkości populacji na Ziemi w r. 3000, która zmuszałaby do wznoszenia nowych miast ponad powierzchnią ziemi, wbrew psycho-somatycznej charakterystyce jednostki ludzkiej.

Wspomnienie o Prof. dr hab. inż. arch. Hance Zaniewskiej wybitnej uczonej i wykładowczyni z zakresu architektury i urbanistyki.