Adress-Buch der Stadt Danzig und dazu gehörigen Vorstädte, Danzig 1836.
Adress-Buch der Stadt Danzig und der dazu gehörigen Vorstädte, Danzig 1839.
Adreß-Buch für das Königliche Danziger Regierungs-Departement mit besonderer Berücksichtigung der Stadt Danzig und ihres Polizei-Bezirks, Danzig 1817.
Allgemeiner Wohnungs-Anzeiger für Danzig und dessen Vorstädten pro 1864/65 … Danizg 1864.
Barylewska-Szymańska E., Życie codzienne w okresie Wolnego Miasta Gdańska. Wybrane zagadnienia, [w:] Napoleon i Gdańsk …, s. 93–103.
Damps E., Historia teatru miejskiego w Gdańsku (1801–1841), Gdańsk 2015.
Danziger Stadt- und Adreβ-Almanach für das Jahr 1831, hrsg. v. Wilhelm Schumacher, Danzig 1831. Das jetzt-lebende Danzig Anno 1810…, Danzig 1810.
Duisburg F.G. v., Wolne Miasto Gdańsk 1809, przekł. i wyjaśnienia A. Masłowski, R. Kowald, Malbork 2016.
Hoburg K,, Geschichte und Beschreibung des Rathauses der Rechtstadt Danzig, Danzig 1857.
Januszajtis A., Gdańskie zegary, dzwony i karyliony, Pelplin 2003.
Kaczor D., Podstawy prawne polityki fiskalnej Wolnego Miasta Gdańska 1807–1813, [w:] Napoleon i Gdańsk…, s. 67–83.
Kizik E., Dekalog III. Niedziela w miastach hanzeatyckich w XVI–XVIII wieku, [w:] Między Zachodem a Wschodem. Studia z dziejów Rzeczypospolitej w epoce nowożytnej, red. J. Staszewski, K. Mikulski, J. Dumanowski, Toruń 2002, s. 160–171.
Kizik E., Finanse Gdańska w latach napoleońskiego Wolnego Miasta 1807–1813/14, [w:] Napoleon i Gdańsk…, s. 55–64.
Kizik E., Gute Policey, dyscyplinowanie zachowań społecznych w ewangelickim Gdańsku w XVI i w pierwszej połowie XVII wieku, [w:] Panorama lojalności. Prusy Królewskie i Prusy Książęce w XVI wieku, red. J. Axer, Warszawa 2001, s. 73–91.
Kizik E., Wesele, kilka chrztów i pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od XVI do XVIII wieku, Gdańsk 2001.
Kościelak S., Przejawy sekularyzacji i religijność w Gdańsku na przełomie XVIII i XIX w. w świetle relacji pamiętnikarskich i prasowych, „Studia Historica Gedanensia”, t. VII (2016), s. 75–103.
Kotarski E., Gdańska poezja okolicznościowa XVIII wieku, Gdańsk 1997.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, opr. Z. Nowak, P. Szafran, Warszawa– Poznań 1974.
Michalak J.M., Siedem lat chudych. Życie muzyczne i teatralne Gdańska okresu napoleońskiego, [w:] Napoleon i Gdańsk…, s. 105–118.
Napoleon i Gdańsk. Pierwsze Wolne Miasto Gdańsk 1807–1813/14. Materiały z sympozjum i wystawy w 200. rocznicę utworzenia Wolnego Miasta Gdańska, Gdańsk 20 lipca – 30 grudnia 2007, red. naukowy T. Stegner, Gdańsk 2008.
Neuer Wohnungs-Anzeiger nebst Allgem. Geschäfts–Anzeiger von Danzig und den Vorstädten für 1869. Danzig, Danzig 1869.
Popinigis D., Carillony i muzyka carillonowa dawnego Gdańska, Gdańsk 2014.
Prószyńska Z., Słownik gdańskich zegarmistrzów i gnomoników, [w:] Zegary gdańskie..., s. 131–201.
Sz[ychliński] G., Zegar wieżowy kościoła Najświętszej Marii Panny w Gdańsku, [w:] Zegary gdańskie…, s. 230b–231b.
Verzeichniβ der Grundstücke in der Stadt, und zwar innerhalb der Rechtstadt, Altstadt, Vorstadt, Niederstadt und Auβenwerke, zusammengestellt nach den neuen und alten Servis= Nummern. Hinzugefügt sind die Hypothekenbuchs-Nummern und Namen der Besitzer nach den Kämmerei-Heberegistern, Danzig 1854.
Weichbrodt D., Patrizien, Bürger, Einwoher der Freien und Hansestadt Danzig im Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf / Schwentine [1988–1992], Band 3.
Zajewski W., Stagnacja gospodarcza i eksploatacja finansowa Wolnego Miasta Gdańska, [w:] Historia Gdańska, red. Edmund Cieślak, t. 3 cz. 2, Gdańsk 1993, s. 150–167.
Zegary gdańskie, red. Z. Prószyńska, E. Barylewska-Szymańska, D. Kaczor, W. Szymański, Gdańsk 2005.

August von Kotzebue, Aufführungshäufigkeit seiner Stücke in Königsberg 1804–1873, http: //kultur-in-ostpreussen.de/images/stories/AdK/Auswertungen/Kotzebue%20Auff%C3%BChrungsh% C3%A4ufigkeit%201804-1873.pdf
Gliński M., Bertling Carl Friedrich Theodor, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=BERTLING_ CARL_FRIEDRICH_THEODOR
Gliński M., Błędnik, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=B%C5%81%C4%98DNIK,_wiadukt
Gliński M., Michalak J.M., Frantzius Friedrich Wilhelm, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=FRANTZIUS_FRIEDRICH_WILHELM
Méhul Etienne-Nicolas, https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/search?q=Mehul&searchBtn= Search&isQuickSearch=true
Michalak J. M., Bachmann Jean Peter Heinrich, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=BACHMANN_ JEAN_PETER_HEINRICH
Śliwiński B., Gęsia Karczma, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=G%C4%98SIA_KARCZMA

Źródła

Adreßbuch der Königl. West‑Preußischen See- und Handelstadt Danzig und der combinirten Städte Stolzenberg fürs Jahr 1797, Danzig 1797, Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska, sygn.. Uph o. 4837 i Od 693 8° [druk zaginiony], Staatsbibliothek zu Berlin, sygn. Sz 6774 [strata wojenna].
Adreßbuch der Königl. West‑Preußischen See und Handelstadt Danzig und der combinirten Städte Stolzenberg, Danzig 1796, Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska, sygn. Uph o. 4836 i Od 693 8° [druk zaginiony], Dänische Königliche Bibliothek, sygn. 161, 280c-1796.
Adreßbuch der Königl. West‑Preußischen See und Handelstadt Danzig und der combinirten Städte Stolzenberg fürs Jahr 1800, Danzig 1800, Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska, sygn. Uph o. 4838 i Od 693, 8° [druk zaginiony], Staatsbibliothek zu Berlin, sygn. Sz 6774 [strata wojenna].

Dantziger Kühr: wie die Bürgermeistere, Burggraffen, Rahtsherren, Richtere undt Schöppen der Königlichen Stadt Dantzig... gekohren, auch wie und wannein Jeder gestorben sey... Von Anno 1342 biss Anno 1684, Archiwum Państwowe w Gdańsku, sygn. 300, R/G,20.
Fasti Vrbis Gedanensis Praeconsulorum et Consulorum nec non Scabinorum ab A. Christiano 1342, Archiwum Państwowe w Gdańsku, sygn. 300, R/G,21.

„Danziger Intelligenz-Blatt“, No. 104, 1813.
„Danziger Nachrichten und Anzeigen“, St. 1, 6, 7, 8, 1796; St. 75, 76, 77, 1797; St. 28, 29, 1800.
„Königlich Preußische Danziger Nachrichten und Anzeigen zum Nutzen und Besten des Publikums“, St. 39, 51, 1795.

Literatura

Baszanowski J., Przemiany demograficzne w Gdańsku w latach 1601–1846, Gdańsk 1995.
Biernat C., Zabór Gdańska przez Prusy i prawno-ustrojowe tego konsekwencje, [w:] Historia Gdańska, t. 3, cz. 2: 1793–1815, red. E. Cieślak, Gdańsk 1993, s. 26–37.
Catalogus Civium Gedanensium. Księgi przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, t. 3: Księga obywatelska (główna) z lat 1732–1792, edycja A. Groth, D. Kaczor, E. Łączyńska-Bartoszek, wstęp i opracowanie D. Kaczor, Gdańsk 2019.
Catalogus Civium Gedanensium. Księgi przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, t. 8: Księga obywatelska (indeksowa) z lat 1768–1794 oraz 1807–1814, edycja A. Groth, D. Kaczor, E. Łączyńska- Bartoszek, wstęp i opracowanie D. Kaczor, Gdańsk 2019.
Cyrson E., Ustrój Gdańska w latach 1793–1807, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, t. 19, 1967, z. 1, s. 109–134.
Das Danziger Adreßbuchwesen, von R. Wenzel, Hamburg 2004.
Duisburg F.K.G. von, Versuch einer historisch-topographischen Beschreibung der freien Stadt Dantzig, Dantzig 1809.
Gesamtverzeichnis des deutschsprachigen Schrifttums (GV) 1700–1910, bearb. unter der Leitung von P. Geils, W. Gorzny, Teil 2: Ad-Ala, München 1979.
Encyklopedia Gdańska, red. B. Śliwiński, Gdańsk 2012.
Historia Gdańska, t. 5: Bibliografia Gdańska, red. E. Cieślak, oprac. J. Kucharski, P. Szafran, Sopot 1997.
Keyser E., 125 Jahre Danziger Adreßbuch, [w:] Das Danziger Adreßbuchwesen,.., s. XLIX–LI.
Keyser E., 125 Jahre Danziger Adreßbuch, „Freie Stadt- Heimatblätter der Danziger Zeitung” [dodatek do „Danziger Zeitung” z datą 4 Juni 1921], [brak numeru], s. 81–82.
Kizik E., Gdańskie karczmy i zajazdy na przełomie XVIII i XIX wieku, [w:] Studia i materiały do dziejów domu gdańskiego, cz. 2, red. tenże, Gdańsk 2011, s. 212–217.
Kościelak S., Przejawy sekularyzacji i religijność w Gdańsku na przełomie XVIII i XIX w. w świetle relacji pamiętnikarskich i prasowych, „Studia Historica Gedanensia”, t. 7, 2016, s. 75–103.
Maciejewski T., Ustawodawstwo przeciwpożarowe w dawnym Gdańsku (1454–1793), „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”, t. 20, 2017, s. 38;
Maciejewski T., Ustrój konstytucyjny i sądowy napoleońskiego (1807–1814) i wersalskiego (1920–1939) Wolnego Miasta Gdańska w rozwoju prawno-historyczno-porównawczym, Gdańsk 2017.
Millack W., Französische Propaganda in Danzig 1807–13, „Zeitschrift des Westpreuβischen Geschichtsvereins”, H. 65, 1925, s. 91–109.
Paluchowski P., Das itzt-lebende Dantzig… – drukowane spisy gdańskich urzędników z lat 1741–1810, „Libri Gedanenses” 37 (2020), s. 67–81.
Poczet sołtysów, burmistrzów, nadburmistrzów, przewodniczących Miejskiej Rady Narodowej i prezydentów Gdańska, red. B. Możejko, Gdańsk 2015.
R. v., Das Danziger Adreßbuch von 1797, [w:] Das Danziger Adreßbuchwesen…, s. LIII–LVII
R. v., Das Danziger Adreßbuch von 1797, „1. Beilage zu Nr 22419 der Danziger Zeitung” [dodatek do „Danziger Zeitung” z datą 14 Februar 1897 (Morgen-Ausgabe)], [s. 1–2]
Wendland [J.], 1807–1813. Aus dem „Gedenkbuch der Diakonen a. 1801” und aus dem „Memorial oder Aktenbuch der Kirchenvorsteher der Kirchen St. Johannis a. 1796”, „Mitteilungen des Westpreuβischen Geschichtsvereins”, J. 25, 1926, Nr. 3, s. 53–59.
Zdrenka J., Kürtag, [w:] Encyklopedia Gdańska…, s. 553.
Zdrenka J., Spisy Kiery, [w:] Encyklopedia Gdańska…, s. 942.
Zdrenka J., Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814. Spisy, Gdańsk 2008.
Zdrenka J., Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814. Biogramy, Gdańsk 2008.

Gliński M., Adolph Heinrich Ferdinand Troschel, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=TROSCHEL_ ADOLPH_HEINRICH_FERDINAND
Gliński M., Adolf Eugen Troschel, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=TROSCHEL_ADOLF_ EUGEN (dostęp: 6.10.2020).
Paluchowski P., Zjednoczone (Kombinowane) Miasto Chełm, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=ZJEDNOCZONE_MIASTO_CHEŁM
Szarszewski A, Fundacja Barbary Renner, https://www.gedanopedia.pl/index.php?title=FUNDACJA_ BARBARY_RENNER

Kartoteka drukarzy gdańskich XIX i XX wieku, Polska Akademia Nauk Biblioteka Gdańska.

Babnis M., C.A. Reichel’s „Musikalisches Wochenblatt” – a source to the repertoire played in Gdańsk salons in the second decade of the 19th century, [w:] Musica Baltica. Danzig und die Musikkultur Europas = Gdańsk and European Musical Culture, Gdańsk 2000, s. 388–419 (Prace specjalne nr 57 Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku).
Babnis M., Czasopisma kulturalne wydawane w Gdańsku do połowy XIX wieku, „Libri Gedanenses” t 19/20 (2001/2002) [2003], s. 60–85.
Babnis M., Drukarstwo gdańskie w czasach zaboru pruskiego (1793–1919), „Libri Gedanenses” t. 15/16 (1997–1998) [1998], s. 89–118.
Babnis M., Życie kulturalne w Gdańsku w czasach zaboru pruskiego (1793–1919). Teatr i muzyka, „Gdański Rocznik Kulturalny”, t. 15 (1994), s. 22–41.
Encyklopedia Muzyczna PWM, red. E. Dziębowska, Kraków 1987. Loew P.O., Lexikon Danziger Komponisten (Mitte 19. bis Mitte 20. Jahrhundert). Ein Beitrag zur Geschichte der lokalen Musikkultur, [w:] Musikalische Beziehungen zwischen Mitteldeutschland und Danzig im 18. Jahrhundert, hg. D. Popinigis, K.-P. Koch, Sinzig 2002 (=IME 1/9).
Michalak J.M., Od Förstera do Frühlinga. Przyczynki do dziejów życia muzycznego i teatralnego dawnego Gdańska, Gdańsk 2009 (Kultura Muzyczna Północnych Ziem Polski nr 12).
Zakrzewska-Nikiporczyk B., Życie muzyczne Pomorza w latach 1815–1920, Gdańsk 1982 (Kultura Muzyczna Północnych Ziem Polski nr 2).

„Hofmeister Monatsberichte”, https://hofmeister.rhul.ac.uk/2008/index.html
Allgemeiner Wohnungs-Anzeiger von Danzig und dessen Vorstädte (1849), https://digitale-bibliothekmv.de/viewer/image/PPN823208621_1849/1/
Eduard Sobolewski, https://en.wikipedia.org/wiki/Eduard_Sobolewski
Elektroniczna Baza Bibliografii Estreichera (EBBE), https://www.estreicher.uj.edu.pl
Gliński M., Księgarstwo, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=KSI%C4%98GARSTWO
Hermann Buchholz, https://opac.rism.info/metaopac/singleHit.do?methodToCall=showHit&cur- Pos=3&identifier=251_SOLR_SERVER_1652492539RISM
Karlsruher Virtueller Katalog, https://kvk.bibliothek.kit.edu/
Katalog der Deutschen Nationalbibliothek: A.G. Harpf, https://portal.dnb.de/opac/simpleSearch?query=A.+G.+Harpf
Michalak J.M., Carl Anton Reichel, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=REICHEL_CARL_ ANTON
Michalak J.M., Ludwig Traugott Granzin, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=GRANZIN_ LUDWIG_TRAUGOTT
Paluchowski P., Drukarstwo i drukarnie, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=DRUKARSTWO_ I_DRUKARNIE
Reinhold Bergell, https://de.wikipedia.org/wiki/Reinhold_Bergell
Vogel B., Instrumenty muzyczne – budownictwo, Tabela: Budowniczowie instrumentów muzycznych, https://www.gedanopedia.pl/gdansk/?title=INSTRUMENTY_MUZYCZNE_%E2%80%93_ BUDOWNICTWO

Index librorum qui ex donatione, munificentia et liberalitate philomusorum Bibliothecae Magnifici et Amplissimi Senatus Gedanensis inserti sunt, PAN Biblioteka Gdańska, sygn. Cat. Bibl. 1.




Hanow M. Ch., Proto-scholarcharum et proto-bibliotecariorum Gymnasii Academici Gedanensis meritorum memoria saecularis saeculi eiusdem secundi, paucis adumbrata et exhibita ipso Athenaei die natali Idibus Jun. MDCCLVIII, [w:] Acta jubilaei secundi Gymnasii Gedanensis anno Domini MDCCLVIII die XIII Junii solenniter celebrati publicis impensis prelo subiecta, [Gedani1759].


Hanow M. K., Wspomnienie zasług protoscholarchów i protobibliotekarzy Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego wielce znakomitych, szlachetnych i gorliwych, przygotowane i przedstawione dokładnie w dniu jubileuszu Gimnazjum, 13 czerwca Roku Odkupienia Pańskiego 1758, oprac. i tłum. R. Dzięgielewski, [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie, t. 3: Wybór źródeł od XVI do XVIII wieku, red. Z. Nowak, Gdańsk 2008, s. 473–532.

Bellwon J., Księgozbiór Ludwika Ajchlera zachowany w zbiorach Biblioteki Gdańskiej, „Libri Gedanenses”, t. 2/3 (1969), s. 5–33.
Bibliografia [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie, t. 1…, s. 401–408.
Bieńkowska B., From Negation to Acceptance. The Reception of the Heliocentric Theory in Polish Schools in the 17th and 18th Centuries, [w:] Reception of Copernicus Heliocentric Theory, ed. J. Dobrzycki, s. 79–116.
Binkowska D., Ludzie Biblioteki. Christian Gottfried Ewerbeck (1761–1837), [w:] Między Gdańskiem a Santiago. 600-lecie konsekracji kościoła św. Jakuba fundacji szyprów w Gdańsku, red. B. Siek, A. Szarszewski, P. Paluchowski, Gdańsk 2015, s. 229–241.
Bogucka M., Przemiany społeczne i ustrojowe (1570–1655), [w:] Historia Gdańska, t. 2: 1454–1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982, s. 543–578.
Budzyński J., Dawne humanistyczne Gimnazjum Akademickie w Gdańsku w XVI i XVII wieku, [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie, t. 4: W progach muz i Minerwy, red. Z. Głombiowska, Gdańsk 2008, s. 7–69;
Christian Gabriel Schröder (von Schröder), [w:] Poczet sołtysów, burmistrzów…, s. 256.
Dzienis H., Gerhard Cimmermann i jego księgozbiór ofiarowany Bibliotece Rady Miasta Gdańska, „Libri Gedanenses”, t. 33 (2016), s. 5–27.
Gdańskie Gimnazjum Akademickie, t. 1: Szkice z dziejów, red. E. Kotarski, Gdańsk 2008.
Gdańskie Gimnazjum Akademickie. Księga pamiątkowa dla uczczenia czterechsetnej rocznicy założenia Gimnazjum Gdańskiego 1558–1958, Gdynia 1959.
Hirsch T., Geschichte des Academischen Gymnasiums in anzig in ihren Hauptzügen dargestellt, Danzig 1837.
Kaczor D., Christian Schröder, [w:] Poczet sołtysów, burmistrzów…, s. 215–217.
Kaczor D., Gottfried Bentzmann, [w:] Poczet sołtysów, burmistrzów…, s. 243–245.
Kaczor D., Johann Ernst Schmieden, [w:] Poczet sołtysów, burmistrzów…, s. 222–225.
Kaczor D., Samuel Wolff, [w:] Poczet sołtysów, burmistrzów…, s. 240–242.
Kizik E., Koszty utrzymania Gimnazjum Akademickiego, [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie…, s. 43–65.
Kościelak S., Abraham Groddeck, [w:] Poczet sołtysów, burmistrzów…, s. 245–246.
Kościelak S., Dzieje wyznaniowe Gdańska od XVI do początku XIX wieku, [w:] Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina Lutra, t. 1: Eseje, red. E. Kizik, S.Kościelak, Gdańsk 2017, s. 64–91.
Kościelak S., Johann Gottfried von Diesseldorf, [w:] Poczet sołtysów, burmistrzów…, s. 240–242.
Kościelak S., Salomon Gabriel Schumann, [w:] Poczet sołtysów, burmistrzów…, s. 242–243.
Kronika Biblioteki Gdańskiej 1596–2016, red. A. Baliński, A. Frąckowska, M. Otto, Gdańsk 2017.
Kubik K., Wybór źródeł do dziejów oświaty i nauki Pomorza Gdańskiego w XVII i XVIII wieku, „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne” R. 6 (1963) nr 11, s. 31–103.
Kubik K., Mokrzecki L., Trzy wieki nauki gdańskiej. Szkice z dziejów od XVI do XVIII wieku, Wrocław– Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976.
Lis S., 1681 (2) Protobibliotekarz Johann Ernest Schmieden, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 58–59.
Madeja-Grzyb M., 1655 Protobibliotekarz Adrian Engelcke, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 40–41.
Mokrzecki L., Gdańskie Gimnazjum Akademickie – zarys dziejów, [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie, t. 1…, s. 13–41.
Mokrzecki L., Refleksje o Gimnazjum Gdańskim w dobie I Rzeczypospolitej, [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie, t. 5: Źródła i artykuły, red. L. Mokrzecki, M. Brodnicki, Gdańsk 2012, s. 37–52.
Nowak Z., Bibliotheca Senatus Gedanensis 1596–1817, [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie, t. 1…, s. 109–132.
Nowak Z., Gdańszczanie na studiach w Królewcu w XVI i XVII wieku, „Rocznik Gdański”, R. 57 (1997) z. 2, s. 121–134.
Nowak Z., Michała Krzysztofa Hanowa wspomnienie zasług protobibliotekarzy gdańskich XVII i XVIII w., [w:] Bibliologia dyscypliną integrującą. Studia ofiarowane Profesor Barbarze Bieńkowskiej, red. M. Mlekicka, Warszawa 1993, s. 145–151 („Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi”, tom specjalny).
Ogonowska E., Engelke (Engelcke) Adrian, [w:] Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1: A–F, red. S. Gierszewski, Gdańsk 1992, s. 389.
Otto M., [nota katalogowa], [w:] Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina Lutra, t. 2: Katalog, red. P. Paluchowski, A. Larczyńska, M. Płóciennik, Gdańsk 2017, s. 231.
Otto M., 1632 Pierwsza aukcja dubletów, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 22–23.
Otto M., 1654 Protobibliotekarz Gabriel Schumann, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 38–39.
Otto M., 1661 Protobibliotekarz Joachim Schrader, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 44–45.
Otto M., 1662 Protobibliotekarz Benjamin Engelcke, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 46–47.
Otto M., 1665 Protobibliotekarz Christian Schröder, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 48–49.
Otto M., 1692 Protobibliotekarz Daniel Schlieff, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 70–71.
Otto M., 1706 Protobibliotekarz Gottfried Reyger, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 78–79.
Otto M., 1717 Protobibliotekarz Johann Gottfried von Diesseldorff, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 82–83.
Otto M., 1720 Protobibliotekarz Salomon Gabriel Schumann, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 84–85;
Otto M., 1722 Protobibliotekarz Gottfried Bantzmann, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 86–87.
Otto M., 1723 Protobibliotekarz Abraham Groddeck, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 88–89.
Otto M., 1730 Protobibliotekarz Albrecht Rosenberg, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 92–93.
Otto M., 1749 Protobibliotekarz Johann Siegmund Ferber, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 96–97.
Otto M., 1751 Protobibliotekarz Georg Simon von Bömeln, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 98–99.
Otto M., 1752 Protobibliotekarz Christian Gabriel Schröder, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 100–101.
Otto M., 1753 Protobibliotekarz Johann Hieronymus Broen, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 102–103.
Otto M., 1774 (1) Protobibliotekarz Samuel Wolff, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 86–87.
Otto M., 1780 Protobibliotekarz Michael Groddeck, [w:] Kronika Biblioteki Gdańskiej…, s. 112–113.
Otto-Michalska M., Wytworny język inwentarza. O zapisach donacyjnych w „Index librorum qui ex donatione, munificentia et liberalitate philomusorum Bibliothecae Magnifici et Amplissimi Senatus Gedanensis inserti sunt”, „Studia Classica et Neolatina”, t. 16 (2018), s. 173–182.
Pawlak M., Gimnazja akademickie Elbląga, Gdańska i Torunia. Podobieństwa i różnice, [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie, t. 5: Źródła i artykuły, red. L. Mokrzecki, M. Brodnicki, Gdańsk 2012, s. 179–196.
Pelczar M., Kościół św. Jakuba – Biblioteką Miejską, [w:] Szpital i kościół św. Jakuba. 600 lat fundacji gildii szyprów w Gdańsku, red. A. Sroka OFM Cap., Toruń 2009, s. 241–259.
Poczet sołtysów, burmistrzów, nadburmistrzów, przewodniczących Miejskiej Rady Narodowej i prezydentów Gdańska od XIII do XXI wieku, red. B. Możejko, Gdańsk 2015.
Podlaszewska K., Schmieden Jan Ernest, [w:] Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 4: R–Ż, red. Z. Nowak, Gdańsk 1997, s. 163–164.
Pszczółkowska Z.L., Custodes librorum Gedanensium, [w:] „W kręgu książki”, nr 12, Gdańsk 1989, s. 49–67.
Ratajczak Z., Kilka uwag o donatorach Biblioteki Rady Miejskiej Gdańska, „Libri Gedanenses”, t. 4/5 (1973), s. 31–43.
Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1–4, red. S. Gierszewski, Z. Nowak, Gdańsk 1992– 1997, Suplement 1–3, red. Z. Nowak, J. Borzyszkowski, Gdańsk 1998–2012.
Trzoska J., Groddeck Abraham, [w:] Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2: G–K, red. Z. Nowak, Gdańsk 1994, s. 112–113.
Trzoska J., Groddeck Michał, [w:] Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 2: G–K, red. Z. Nowak, Gdańsk 1994, s. 116–117.
Weichbrodt D., Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig: in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Bd. 1–5, Klausdorf/Schwentine [1986–1993].
Welti M., Die Bibliothek des Giovanni Bernardino Bonifacio, Marchese d’Oria 1517–1597. Der Grundstock der Bibliothek Danzig der Polnischen Akademie der Wissenschaften, Bern 1985.
Zdrenka J., Rats- und Gerichtspatriziat der Altstadt (1377–1792) und der Jungstadt (1387–1454/1455) Danzig, Hamburg 1991.
Zdrenka J., Rats- und Gerichtspatriziat der Rechten Stadt Danzig, Bd. 1: 1342–1525, Hamburg 1991. Zdrenka J., Rats- und Gerichtspatriziat der Rechten Stadt Danzig, Bd. 2: 1526–1792, Hamburg 1989.

Index librorum qui ex donatione munificentia et liberalitate philomusorum Bibliothcae Magnifici et Amplissimi Senatus Gedanensis inserti sunt, PAN Biblioteka Gdańska, sygn. Cat. Bibl. 1.

Assmann A., Cultural memory and western civilization. Arts of memory, Cambridge 2011.
Brodnicki M., Athenae Gedanenses Ephraima Praetoriusa, Gdańsk, 2016.
Cieślak K., Kościół – cmentarzem. Sztuka nagrobna w Gdańsku (XV–XVIII), Gdańsk 1992.
Cubrzyńska-Leonarczyk, M., Proweniencja, [w:] Encyklopedia książki, t. 2, red. A. Żbikowska-Migoń, M. Skalska-Zlat, Wrocław 2017, s. 466a–467b.
Gmiterek H., Szymon Teofil Turnowski w obronie zgody sandomierskiej, „Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska Lublin” Polonia, Sectio F, t. 31/2 (1976), s. 13–40.
Günther O., Michael Krauses Gedenkbuch zur Geschichte des Danziger Franziskanerklosters (1574– 1586), „Mitteilungen des Westpreussischen Geschichtsvereins“, Jg. 2 (1903) Nr 4, s. 55–59.
Hirsch T., Die Ober-Pfarrkirche von St. Marien in Danzig, Th. 1–2, Danzig 1843.
Jaśniewicz A., Portrety Giovanniego Bernardino Bonifacio (1517–1597), [w:] Włochy w Gdańsku, t. 1: Eseje, red. M. Kaleciński, Gdańsk 2019, s. 139–151.
Krollmann C., Geschichte der Stadtbibliothek zu Königsberg. Mit einem Anhang: Katalog der Bibliothek des M. Johannes Poliander, Königsberg 1929.
Kubicki R., W trosce o zbawienie – testamenty kupców Gdańska i Elbląga z drugiej połowy XV i początku XVI w., „Rocznik Zachodniopomorski”, R. 31[40] (2016) z. 1, s. 111–128.
Lepacka A.M., Giovanni Bernardino Bonifacio i jego przyjaciel Basilius Amerbach. Kwestia portretu renesansowego, [w:] Między Italią a Rzeczpospolitą. Giovanni Bernardino Bonifacio d’Oria (1517– 1597 – perpetuus viator, red. A. Baliński, B. Gryzio, M. Michalska, Gdańsk 2019, s. 107–132.
Müller M.G., Między niemieckim konfesjonalizmem a polską tolerancją. Konflikty wyznaniowe między luteranami a ewangelikami reformowanymi w Gdańsku w drugiej połowie XVI wieku, [w:] Gdańsk protestancki w epoce nowożytnej. W 500-lecie wystąpienia Marcina Lutra, red. E. Kizik, S. Kościelak, Gdańsk 2017, s. 92–109.
Nowak Z., Kultura, nauka i sztuka w Gdańsku na przełomie dwóch epok [w:] Historia Gdańska, t. 2: 1454–1655, red. E. Cieślak, Gdańsk 1982, s. 352–402.
Nowak Z., Po starą księgę sięgam ze wzruszeniem, Gdańsk 2008.
Oliński P., Fundacje mieszczańskie w miastach pruskich w okresie średniowiecza i na progu czasów nowożytnych (Chełmno, Toruń, Elbląg, Gdańsk, Królewiec, Braniewo), Toruń 2018.
Rollau J., Przywilej dotyczący klasztoru Szarych Mnichów na Przedmieściu Gdańska [1555], przeł. M. Gaworska, [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie, t. 5: Źródła i artykuły, red. L. Mokrzecki, M. Brodnicki, Gdańsk 2012, s. 19–20.
Schelwig S., O początkach biblioteki gdańskiej. List i rozprawa, tłum. Z. L. Pszczółkowska, Gdańsk 1992.
Schwartz F., Die Anfange der Danziger Stadtbibliothek, „Zentralblatt fur Bibliothekswesen“, Jg. 52 (1935) Heft 4.
Szteinke A.J. OFM, Rękopisy doby staropolskiej prowincji małopolskiej reformatów w Bibliotece Głównej Prowincji Franciszkanów-Reformatów w Krakowie, [w:] Piśmiennictwo zakonne w dobie staropolskiej, red. M. Kuran, K. Kaczor-Scheitler, M. Kuran, współpr. D. Szymczak, Łódź 2013, s. 15–25.

Źródła
Archiwum Klasztoru Franciszkanów w Gdańsku

Darecka K., Piwek A., Odbudowa organów z kościoła św. Trójcy w Gdańsku. Inwentaryzacja i wytyczne konserwatorskie, mps, Gdańsk 2006.
Deurer J., Dokumentacja rysunkowo-fotograficzna organów z kościoła św. Trójcy w Gdańsku, Gdańsk 1943.
Dorawa M., Dokumentacja historyczno-konserwatorska organów z kościoła pw. św. Trójcy w Gdańsku, mps, Toruń 1984.


PAN Biblioteka Gdańska

Cornelis Floris de Vriendt, Frans Huys, Pourtraicture ingenieuse de plusieurs facons de Masques, [Anvers: H. Liefrinck] 1555 (sygn. Al. 4047).
Hans Vredeman de Vries, Architectura oder Bauung der Antiquen auss dem Vitruvius, Antorff: G. de Jode 1581 (sygn. Ea 3373 2°).
Hans Vredeman de Vries, Architectura… De Oorden Tuscana…, Antwerpen: H. Cock 1578 (sygn. Ea 3370 4°).
Hans Vredeman de Vries, Differents Pourtraicts de la Menuiserie…, [Anvers: P. Galle] [1583] (sygn. Al. 4049).
Hans Vredeman de Vries, Scenographiae siue Perspectivae…, Anvers: H. Cock 1560 (sygn. Uph. f. 1790).


Literatura

Aurea Porta Rzeczypospolitej. Sztuka Gdańska od połowy XV do końca XVII wieku. Wystawa – Muzeum Narodowe w Gdańsku, maj–sierpień 1997, t. 2: Katalog, red. nauk. T. Grzybkowska, Gdańsk 1997.
Borggrefe H., Gdańsk i Niderlandy około roku 1600 – krótkie wprowadzenie do tematu europejskiego, [w:] Niderlandzcy artyści w Gdańsku…, s. 9–12.
Boros G., Obowiązek piękna. O pożytkach korzystania z wzorników architektonicznych, [w:] Obowiązek piękna.., s. 7–26.
Chrzanowski T., Geografie niderlandyzmu polskiego (XV–XVII w.), [w:] Niderlandyzm w sztuce polskiej. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Toruń, grudzień 1992, red. T. Hrankowska, Warszawa 1995, s. 59–80.
Chrzanowski T., Sztuka w Polsce. Od I do II Rzeczypospolitej, Warszawa 2008.
Cieślak K., Między Rzymem, Wittenbergą a Genewą. Sztuka Gdańska jako miasta podzielonego wyznaniowo, Wrocław 2000.
Csombor Márton, Podróż do Gdańska, tłum. J. Śląski, Gdańsk 2013.
DaCosta Kaufmann T., O rozpowszechnianiu się sztuki niderlandzkiej, [w:] Niderlandzcy artyści w Gdańsku…, s. 13–21.
Darecka K., Problematyka techniczna i konserwatorska prospektu organowego z kościoła św. Trójcy w Gdańsku, [w:] Zabytkowa stolarka we wnętrzach sakralnych i jej problematyka konserwatorska, red. J. Krawczyk, Wydawnictwa Naukowe UMK, Toruń 2010, s. 215–222.
Drost W., Swoboda F., Kunstdenkmäler der Stadt Danzig, Bd. 5: Sankt Trinitatis und andere Kirchen in Danzig, Stuttgart 1972.
Dyżewski J., Odbudowa prospektu wielkich organów w Kościele Świętej Trójcy w Gdańsku, Biuletyn Konserwatorski Pomorza Gdańskiego, Zeszyt 2, Gdańsk 2014, s. 7–27.
Franckenberger A., Mowa na temat początków szkolnictwa dla uczczenia szlachetnego pana Konstantego Ferbera, fundatora Gimnazjum Gdańskiego, wygłoszona do studiującej młodzieży przez obejmującego urząd rektora [1568], przeł. R. Dzięgielewski, [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie, t. 5: Źródła i artykuły, red. L. Mokrzecki, M. Brodnicki, Gdańsk 2012, s. 27–33.
Janca J., Abriss der Geschichte des Orgelbaus in den Kirchen Danzigs bis 1800, Baerenreiter Kassel, Basel– London–New York 1989.
Jank T., Franciszkański kościół Świętej Trójcy w Gdańsku w 500 lat od zakończenia budowy, Gdańsk 2014.
Jank T., Franciszkański kościół Świętej Trójcy w Gdańsku. Odbudowa prospektu organowego, „Renowacje i Zabytki”, nr 3 (47) (2013), s. 55–60.
Kościelak S., Wolność wyznaniowa w Gdańsku w XVI–XVIII wieku, [w:] Protestantyzm i protestanci na Pomorzu, red. J. Iluk, D. Mariańska, Gdańsk–Koszalin 1997, s. 1–17.
Kubik K., Mokrzecki L., Trzy wieki nauki gdańskiej, szkice z dziejów od XVI do XVIII wieku, Wrocław– Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976.
Lewko P., Organy kościoła św. Trójcy w Gdańsku – koncepcja rekonstrukcji, [w:] „Organy i muzyka organowa”, t. 13, Prace Specjalne Akademii Muzycznej im. St. Moniuszki w Gdańsku, nr 71, Gdańsk 2006, s. 302–323.
Niderlandzcy artyści w Gdańsku w czasach Hansa Vredemana de Vriesa. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańska i Weserrenaissance–Museum Schloß Brake Lemgo, Gdańsk 2006.
Obowiązek piękna. Wzorniki i traktaty architektoniczne w zbiorach PAN Biblioteki Gdańskiej, oprac. G. Boros, A. Frąckowska, F. Skibiński, Gdańsk 2017.
Okuciowy ornament, [w:] Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. S. Kozakiewicz, Warszawa 1969.
Organy z franciszkańskiego kościoła Świętej Trójcy w Gdańsku. 400 lat historii, red. o. T. Jank OFMConv., A.M. Szadejko, M. Zakrzewska, Gdańsk 2018.
Pabiś-Gagis J., Konserwacja polichromii prospektu organowego, [w:] Organy z franciszkańskiego kościoła…, s. 95–104.
Popinigis D., Gimnazjum Gdańskie i muzyka, [w:] Gdańskie Gimnazjum Akademickie, t. 1: Szkice z dziejów, red. E. Kotarski, Gdańsk 2008, s. 275–297.
Ripa C., Ikonologia, tłum. I. Kania, Kraków 2002. Skibiński F., Wzorniki i traktaty architektoniczne w zbiorach PAN Biblioteki Gdańskiej, [w:] Obowiązek piękna…, s. 27–47.
Sulewska R., Wpływ wzorów Hansa Vredemana de Vriesa na snycerstwo Polski Północnej, [w:] Niderlandzcy artyści w Gdańsku…, s. 107–112.
Szadejko A.M., Historia organów z kościoła Świętej Trójcy, [w:] Organy z franciszkańskiego kościoła…, s. 43–57.
Szadejko A.M., Muzyka i muzycy w kościele Świętej Trójcy na przestrzeni wieków, [w:] Organy z franciszkańskiego kościoła…, s. 27–41.
Szadejko A.M., Organy w kościele oo. Franciszkanów pw. św. Trójcy w Gdańsku. Koncepcja i realizacja odbudowy historycznego instrumentu, [w:] „Musica Sacra”, t. 6, Prace specjalne Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, nr 81, Gdańsk 2010, s. 111–140.
Wieczorkiewicz H., Oprawa zewnętrzna organów z kościoła św. Trójcy w Gdańsku, problem rekonstrukcji, [w:] „Organy i muzyka organowa”, t. 5, Prace Specjalne Akademii Muzycznej im. St. Moniuszki w Gdańsku, nr 33, Gdańsk 1984, s. 151–156.
Wzorniki graficzne w zbiorach PAN Biblioteki Gdańskiej. Katalog wystawy PAN Biblioteka Gdańska 26 lutego – 15 kwietnia 2015, oprac. A. Frąckowska, Gdańsk 2015.
Zgliński M., Nowożytny prospekt organowy i jego twórcy, Warszawa 2012.

Bogucka M., Gdańsk jako ośrodek produkcyjny w XIV–XVII wieku, Warszawa 1962.
Cubrzyńska-Leonarczyk M., Polskie superekslibrisy XVI–XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Centuria druga, Warszawa 2001.
Dutkowski J., Suchanek A., Corpus nummorum Gedanensis, Gdańsk 2000.
Dzienis H., Katalog zbioru numizmatycznego Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk, Wrocław– Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1984.
Gumowski M., Herby miast polskich, Warszawa 1960.
Kopicki E., Katalog podstawowych typów monet i banknotów Polski oraz ziem historycznie z Polską związanych, t. 2: Monety ostatnich Jagiellonów, Stefana Batorego i Zygmunta III: 1506–1632, Warszawa 1976.
Sipayłło M., Polskie superexlibrisy XVI–XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Warszawa 1988.
Wagner A., Superekslibris polski. Studium o kulturze bibliofilskiej i sztuce od średniowiecza do połowy XVII wieku, Toruń 2016.