Wzrost zagrożenia atakami terrorystycznymi w Europie i nacisk społeczny na rządy w celu podejmowania działań, które ułatwiłyby wymianę informacji pomiędzy krajowymi organami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo publiczne doprowadziły do stworzenia systemów informacyjnych, w których wtórnie przetwarzane są dane pasażerów. Początkowo scentralizowane systemy objęły pasażerów lotniczych podróżujących na trasach międzynarodowych, ale niedługo po tym zostały rozszerzone tak by objęły dane PNR (Passenger Name Records) dotyczące ruchu krajowego. Dziś obserwujemy tendencję rozszerzania ich na inne środki transportu, włączając w to sektor morski. W niniejszej pracy dokonano oceny najbardziej rozwiniętego z dotychczas stworzonych systemów przetwarzających dane PNR – wprowadzonego w Belgii – oraz przedstawiono wnioski płynące z jego stworzenia dla rozwiązań ogólnoeuropejskich. Przedstawiając najważniejsze problemy związane z profilowaniem pasażerów oraz z wymianą danych pomiędzy uprawnionymi instytucjami, omówiono w niej problem braku oceny wpływu przedsięwzięcia na prywatność osób, których dane są przetwarzane oraz zasygnalizowano potrzebę dokonania poprawnej oceny niezbędności i proporcjonalności rozwiązań wprowadzanych tak na poziomie państw członkowskich, jak i w unijnej dyskusji nad wdrożeniem dyrektywy PNR oraz nowych wymagań dotyczących elektronicznej rejestracji pasażerów i członków załogi na pokładzie europejskich statków pasażerskich zamieszczonych w pakiecie zmian do dyrektywy 98/41/WE.

W 1998 roku przeprowadzono badania stanu sanitarnego wody największego w zachodniej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego antropogenicznego zbiornika wodnego na 11 wybranych stanowiskach zbiornika. Określono ogólną liczbę bakterii na agarze odżywczym (bulionowym) po 72 godzinach inkubacji w temperaturze 20°C oraz 37°C, bakterii z grupy coli, typu fekalnego oraz paciorkowców kałowych. U ujścia rzeki Kłodnicy do jeziora Dzierżno Duże stwierdzono miano grupy coli 0,000004, a miano coli typu fekalnego 0,0009. Są to wartości wskazujące na bardzo silne zanieczyszczenia wód fekaliami, wykraczające poza skalę wszelkich norm dla wód i ścieków. Wraz z odległością od ujścia rzeki Kłodnicy obserwowano zmniejszenie zarówno miana grupy coli, jak i miana coli typu fekalnego. W odległości około 1 km miano grupy coli malało około 100-krotnie, a miano coli typu kałowego !O-krotnie. Wartości te ulegały dalszemu zmniejszeniu wzdłuż linii nurtu odpowiednio aż do 0,1 i 1 na końcu jeziora, co pozwala zaszeregować wody na wypływie do I klasy czystości. Podobne wyniki uzyskano określając indeks coli. W wyznaczonych wzdłuż linii brzegowej (lewy brzeg) 4 stanowiskach obserwowano zróżnicowanie w jakości wody: wodę na stanowisku 8 zaklasyfikowano do III klasy czystości, natomiast na stanowisku 9, zależnie od pory roku, od I do III klasy. Stwierdzono zmniejszenie NPL paciorkowców kałowych wzdłuż linii nurtu z około 6000 u ujścia Kłodnicy do kilkunastu na ,,głęboczku" i kilku na końcu jeziora. W wyniku procesów samooczyszczania następuje silne zmniejszenie ogólnej liczebności drobnoustrojów, zmniejszenie wszystkich badanych wskaźników sanitarnych na odcinku pierwszego kilometra osi zbiornika. Spadek liczebności bakterii następuje wraz ze wzrostem przezroczystości wody. Szczególne znaczenie w procesie poprawy stanu sanitarnego w badanym zbiorniku odgrywa sedymentacja zawiesin alochtonicznych.

Artykuł ukazuje proces uwalniania i otwierania danych oraz jego wpływ na tworzenie nowych typów dziennikarstwa, jak w szczególności dziennikarstwo danych.

Przedstawiono wyniki badań nad ilością i składem chemicznym gazu wydzielanego z osadów dennych silnie zanieczyszczonego zbiornika zaporowego Dzierżno Duże (woj. śląskie). Osady denne mogą być źródłem znacznych ilości biogazu, w tym metanu, który rozpuszczając się w wodzie pogarsza warunki środowiskowe. Ilość wydzielanego gazu w zależności od temperatury wody wynosiła od 2 dm.1/m'*d do 12 dm3/rn2*d. Największy przyrost jednostkowy emisji następuje w przedziale temperatur od 10 do l 5°C. Emitowany do powietrza gaz stanowi jeden z elementów jego zanieczyszczenia w rejonie emisji. Ilość i skład gazu są zależne od temperatury. Wraz ze wzrostem temperatury wody od 7°C do 24°C udział metanu zwiększał się z 73% do 85%, udział azotu wzrastał z 3,9% do 22,4 7%. W mian; wzrostu temperatury zmniejszał się udział dwutlenku węgla, z 22% do 4,5%. Wydzielanie biogazu z osadów dennych jest procesem hctcrogcnnym, przebiegającym w zależności od temperatury w obszarze dyfuzyjnym lub kinetycznym. W zakresie niskich temperatur szybkość procesu jest kontrolowana przez szybkość rcakcj i biochemicznej. Wraz ze wzrostem temperatury rośnie szybkość dyfuzji i w zakresie temperatur 15-24°C proces jest kontrolowany szybkością dyfuzją substratów i produktów reakcji.

W wodzie zbiornika Dzierżno Duże występują znaczne ilości bakterii potencjalnie chorobotwórczych, wnoszonych z wodą rzeki Kłodnicy, pochodzące z nie oczyszczonych ścieków sanitarnych. Ich liczebność zmniejsza się wraz z odległością od ujścia rzeki Kłodnicy do zbiornika. Pozaklasowa jakość wody (miano coli typu kałowego rzędu 0,002-0,008) przy ujściu Kłodnicy i w odległości 700 m od ujścia zarówno na powierzchni jak i przy dnie. W odległości około 1500 m woda osiągała III i II klasę czystości. Przy ujściu Kłodnicy do zbiornika obserwowano dużą liczebność paciorkowców kałowych, laseczek przetrwalnikowych z rodzaju Clostridium oraz pałeczek gram-ujemnych Pseudomonas aeruginosa (NPL 2400). Wskaźnik FC/FS wynosił ok. 4, co wskazuje na zanieczyszczenie wody odchodami ludzkimi. Nie stwierdzono zróżnicowania liczebności gronkowców chorobotwórczych w zależności od miejsca poboru prób. W badaniach przeprowadzonych metodami tradycyjnymi i najnowszymi, z użyciem przeciwciał [TECRA), nie stwierdzono w wodzie zbiornika występowania pałeczek z rodzaju Salmonella. Przeprowadzone badania, w zakresie gronkowców oraz Pseudomonas aeruginosa - wydają się potwierdzać znaczącą rolę zooplanktonu, jako elementu biocenozy odżywiającego się bakteriami, w procesach samooczyszczania.

The main objective of the study was to evaluate if macrophytes structure and trophic status of dam reservoir Kraśnik on a small lowland river Wyżnica are determined by phosphorous loadings. Studies were conducted seasonally in May, July and October during the years 2008-2009. Samples were taken at four sites: Site 1 - inflow of the Wyżnica River to pre-dam, Site 2 − pre-dam, Site 3 − dam reservoir and Site 4 - outflow of the Wyżnica River from dam reservoir. Physical and chemical parameters (temperature, Secchi disc depth, dissolved oxygen, pH, conductivity, total suspension, chlorophyll-a, TP and P-PO4) were measured in water samples. Together with water parameters there were estimated biomass of phytoplankton and species composition and biomass of emergent, floating-leaved and submerged macrophytes. Concentrations of TP, chlorophyll-a and Secchi disc depth were used to calculate trophic state index of Carlsson for dam reservoir and its pre-dam. Based on mean water current, mean residence time of water in dam reservoir and concentrations of TP and P-PO4 loadings (g m-2) flowing into dam reservoir with the Wyżnica River were calculated. The results showed visible negative effect of phosphorous loadings on both macrophytes composition and trophic state of the reservoir. The marked changes concerned soft vegetation. High P loadings (7.74 g m-2 of TP and 6.03 g m-2 P-PO4) during the spring of 2008 caused the disappearance of characeans meadows. In 2009, the presence of rigid hornwort (Ceratophyllum demersum L.), the species typical for eutrophic lakes was noted. This unrooted submerged plant uptakes dissolved orthophosphates directly from the water column.

Values of Carlsson index (51.4 ≤ TSI ≤ 68.2) indicate the eutrophic state of dam reservoir Kraśnik. During summer season in dam reservoir there were observed algal blooms (biomass of phytoplankton exceed 10 mg WW dm-3) and low water transparency (Secchi disc depth ranged from 0.4 to 0.65 m). During the two-year studies in dam reservoir Kraśnik a high reduction of P loadings, mostly dissolved orthophosphates was observed. Dependently on season, reduction of P-PO4 loadings ranged from 52% (July 2008) up to 91% (May 2009). The reduction of TP was lower and reached values from 15% (May 2008) to 48% (July 2009).

W niniejszej publikacji przedstawiono charakterystykę hydrologiczną zlewni Potoku Toszeckiego oraz podano wyniki analiz chemicznych wód tegoż cieku. Wykonano je w okresach od marca 1993 do maja 1994 roku oraz od stycznia 1997 do czerwca 1998 roku. Wyniki tych oznaczeń chemicznych porównano z analizami wykonanymi w roku 1976. Opierając się na tych wynikach badań określono jakość wody Potoku Toszeckiego, głównego cieku zasilającego zbiornik zaporowy Pławniowice, oraz przedstawiono istotne czynniki związane z charakterem zlewni. Klasyfikacji poszczególnych wskaźników dokonano na podstawie Rozporządzenia MOŚZNiL z dnia 5 listopada 1991 roku. Na podstawie tej klasyfikacji stwierdzono, że głównym zagrożeniem dla zbiornika Pławniowice są wprowadzane z wodami Potoku Toszeckiego substancje biogenne i zawiesina. Zmiana tego stanu wymaga zdecydowanej poprawy gospodarki wodno-ściekowej w zlewni badanego cieku.

Określono zawartość BTEX i WWA w osadach dennych zbiornika Dzierżno Duże, zasilanego wodą zanieczyszczonej rzeki Kłodnicy. Stwierdzono, że od poprzednich badań z roku 1979 stężenie WWA w osadach nie zwiększyło się. Ogólna zawartość szesnastu oznaczanych w osadach dennych WW A wynosiła 30 mg/kg s.m. w pobliżu ujścia rzeki zasilającej zbiornik, a następnie bardzo silnie zmniejszała się, dochodząc w odległości około 3500 m od ujścia rzeki do 5% stężenia początkowego. Węglowodory wnoszone przez rzekę Kłodnicę do zbiornika wraz z zawiesiną osiadają na dnie zbiornika głównie w strefie bezpośredniego oddziaływania rzeki, tj. w odległości około 700 mod ujścia rzeki. Na tym odcinku osiada około 80% wnoszonych ładunków węglowodorów. W wyniku wieloletniej adaptacji w strefie tej doszło prawdopodobnie do wykształcenia grup drobnoustrojów intensywnie rozkładających zanieczyszczenia organiczne, w tym także WW A z wydzieleniem dużych ilości biogazu.

Podjęto próbę określenia roli opadów atmosferycznych jako drogi transportu, którą na powierzchnię zbiorników wodnych doprowadzane są ładunki zanieczyszczeń. Zastosowano metodę badania opadu całkowitego. Do poboru prób użyto lejów sedymentacyjnych o powierzchni 0,28 m2 . W zebranych wodach opadowych oznaczano: odczyn, przewodnictwo właściwe, azot anionowy, azotynowy i azotanowy, azot organiczny, ortofosforany, węgiel organiczny, chlorki, siarczany, wapń, magnez, metale ciężkie tj.: żelazo, cynk, ołów, kadm. Uzyskane wyniki analiz zbliżone są do wyników z innych miejsc województwa śląskiego. Zakres zmian stężeń zanieczyszczeń w pobranych próbach wód opadowych, wskazuje na istnienie obiektywnych czynników powodujących obserwowany rozrzut wyników analiz. Przy stosowaniu bilansowania ,,opadu całkowitego", jedynie uśrednione wartości stężeń mogą służyć do orientacyjnej oceny stanu chemicznego wód opadowych, a pośrednio i powietrza atmosferycznego. Opady atmosferyczne stanowią niedoceniane, poważne źródło zanieczyszczeń (azotu, fosforu oraz metali ciężkich) wprowadzanych bezpośrednio do trofogenicznej warstwy wody. W przypadku zbiorników Hydrowęzła Kłodnicy ładunki azotu i fosforu pochodzące z opadów atmosferycznych ,,zapewniają" zbiornikom ,,zewnętrzne obciążenie powierzchniowe" na poziomie ,,obciążenia niebezpiecznego", co wynika z zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Obecność znacznych ładunków jonów magnezowych w opadach atmosferycznych wskazuje na możliwość chemicznego strącania polifosforanów z warstwy epilimnionu a w konsekwencji szybsze wyczerpanie pojemności akumulacyjnej osadów dennych, co spowoduje również szybsze rozpoczęcie ich uwalniania z osadów dennych, czyli uruchamiający lawinowy przebieg eutrofizacji, proces wzbogacania wewnętrznego.

Wizualizacja funkcji matematycznych znalazła liczne zastosowania w życiu codziennym, od ekonomii po medycynę.

Matematyka dysponuje narzędziami, które uznaje się za obiektywne, a obiektywność powinna być podstawowym kryterium naukowym. Czy metody statystyczne rzetelnie opisują świat?

Wikipedia jest jedną z najpopularniejszych encyklopedii, swój sukces zawdzięcza autorom, czyli nam wszystkim. Czy zatem informacje w niej zawarte są wiarygodne?

Od końca 2017 roku na portalu internetowym Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB dostępna jest Geobaza HAŁDY. Zawiera ona informacje i dane o mineralnych surowcach odpadowych zgromadzonych na starych hałdach, składowiskach przemysłowych i w osadnikach poeksploatacyjnych, z terenu polskiej części Sudetów. W artykule przedstawia się rodzaje danych i informacji zawarte w geobazie oraz metodykę ich gromadzenia. W rezultacie czteroletnich prac badawczych, zwiadu terenowego, kwerendy archiwów i geologicznych badań podstawowych zinwentaryzowano 445 obiektów dawnego górnictwa i przetwórstwa kopalin. Są to 403 hałdy kopalniane, 16 osadników przemysłowych, 23 składowiska i 3 zwałowiska zewnętrzne. Głównie są to obiekty po górnictwie węgla kamiennego i rud metali, w tym pouranowe. Największe możliwości gospodarczego wykorzystania odpadów wiążą się z mułami węglowymi, zgromadzonymi w osadnikach zlikwidowanego Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego. Do łatwego wykorzystania jest również materiał z kamiennych hałd po górnictwie rud polimetali, żelaza i fluorytu. Wciąż otwarta pozostaje kwestia gospodarczego wykorzystania odpadów poflotacyjnych rud miedzi, czy też odzysku metali (w tym złota) z hałd górnictwa arsenowego. Ograniczeniem jest tu efektywność technologii odzysku metali oraz obostrzenia środowiskowe. Część obiektów znajduje się na terenach chronionych, co wyklucza możliwość zagospodarowania odpadów. Niektóre składowiska i hałdy powinny być starannie zrekultywowane i objęte monitoringiem środowiskowym, ze względu na ich szkodliwe oddziaływanie na komponenty środowiska.

Niniejsza publikacja przedstawia metodykę DEA jako narzędzie do oceny efektywności technologii energetycznych. W pierwszej części pracy ukazano podstawowe narzędzia wykorzystywane do oceny portfela projektów inwestycyjnych w przemyśle energetycznym. W dalszej części scharakteryzowano metody Data Envelopment Analysis (DEA), czyli nieparametryczne procedury ustalania efektywności technologicznej badanych obiektów pod względem analizowanych czynników. W części praktycznej – wykorzystując analizę DEA – dokonano przykładowej oceny efektywności trzynastu technologii energetycznych, w tym technologii nadkrytycznego spalania węgla, zgazowania węgla połączonego z turbiną gazową oraz samodzielnego układu turbiny gazowej. Do analizy wykorzystano model nadefektywności nieradialnej z uwzględnieniem podziału na nakłady decyzyjne, niedecyzyjne oraz produkty pożądane i niepożądane. Dodatkowo przeprowadzona została analiza wyników dla przykładowej technologii. Zostały wytłumaczone możliwe sposoby interpretacji wyników końcowych z punktu widzenia obiektów efektywnych, jak i nieefektywnych. W tym drugim przypadku przedstawiono także kalkulację rozwiązania wzorcowego dla danej instalacji wraz z wnioskami co do skali działalności.

W artykule opisano spory wokół sposobów zbierania danych na temat smogu w Polsce. Ramą teoretyczną analizy są studia nad nauką i technologią, a w szczególności badania nad rolą infrastruktur, standardów i danych. W części opisowej przedstawiono rolę infrastruktury pomiarowej w kształtowaniu relacji pomiędzy różnymi podmiotami zajmujący się pomiarem jakości powietrza, a następnie zanalizowano dwa wymiary konfliktu. Pierwszy z nich dotyczy kwestii metodologicznych i związany jest z rzetelnością pomiaru. Drugi natomiast – ontologii smogu, to znaczy odmiennego ujmowania problemu zanieczyszczenia przez ekspertów i obywateli, co ma przełożenie na praktyki społeczne.

Przedstawiono wyniki badań stężeń i ładunków azotanów w rzece Strzegomce. Badania były prowadzone w dwóch punktach pomiarowych: powyżej oraz poniżej zbiornika retencyjnego Dobromierz. Opisano zmiany stężeń i ładunków azotanów oraz określono wpływ zbiornika na jakość wody w rzece Strzegomce. Wskazano na dużą zmienność sezonową analizowanych wskaźników. Wykazano wpływ niewłaściwego zagospodarowania nawozów organicznych i nieuporządkowanej gospodarki wodno-ściekowej na jakość wody w rzece Strzegomce oraz na przyśpieszenie procesu eutrofizacji w zbiorniku Dobromierz.

W okresie od marca do października 1998 roku przeprowadzono badania hydrobiologiczne i hydrochemiczne zbiornika w Przeczycach, utworzonego w wyniku przegrodzenia zaporą ziemną doliny Czarnej Przemszy. Powierzchnia zbiornika wynosi 570 ha, a jego pojemność 20,75 mln m3 wody. W wyniku badań stwierdzono, że - mimo iż rzeka Czarna Przemsza doprowadza do zbiornika zanieczyszczenia - woda w zbiorniku utrzymuje się na poziomie b-mezosaprobowym. W wyniku rozcieńczania oraz procesów wewnątrzzbiornikowych (opisanych w pierwszej części pracy) widoczne są efekty samooczyszczania, co znajduje wyraz w składzie gatunkowym oraz liczebności osobników makrobentosu. Niewielka liczebność osobników fauny bentosowej wskazuje na wpływ zanieczyszczeń na kształtowanie się zbiorowisk tych organizmów.

W okresie od marca do października 1998 roku przeprowadzono badania hydrochemiczne zbiornika w Przeczycach, utworzonego w wyniku przegrodzenia zaporą ziemną doliny Czarnej Przemszy. Powierzchnia zbiornika wynosi około 500 ha, a jego pojemność 20,75 mln m3 wody. Wskutek systematycznego doprowadzania rzeką Czarną Przemszą zanieczyszczeń jakość wody w zbiorniku wskazuje na stan eutrofii. Podwyższone stężenia ortofosforanów w wodzie dopływającej, pochodzące z wymywania gleb zlewni (współczynnik Schindlera wynosi 64) oraz ze ścieków bytowo-gospodarczych, stanowią, mimo stosunkowo niskich stężeń azotanów, zagrożenie dla zbiornika Niekorzystny stosunek azotu do fosforu wynoszący na dopływie 56, w zbiorniku 20, a w odpływie 14, sprzyja eutrofizacji zbiornika. Wskazuje on, że w zbiorniku Przeczyce fosfor stanowi czynnik limitujący wykorzystanie azotu w procesie produkcji pierwotnej. Bilans azotu i fosforu, a zwłaszcza równoważenie się ładunku fosforanów doprowadzanych do zbiornika z ładunkiem odpływającym świadczy o utraceniu przez zbiornik zdolności do odkładania w osadach dennych nadmiaru biogenów. Bliski jest zatem moment uruchomienia procesu wzbogacania wewnętrznego w zbiorniku. W części II (końcowej) niniejszego opracowania przedstawione zostaną wyniki badań hydrobiologicznych (makrobentosu) zbiornika Przeczyce.

The study presents the results of the research into different phosphorus forms in the bottom sediments of anthropogenic limnic ecosystems i.e. the reservoirs of Pławniowice, Rybnik and Goczałkowice (SP). The bottom sediments of dam reservoirs were investigated by chemical extraction procedure for phosphorus forms. The lowest value of the mean AAP form percentage in the Pławniowice bottom sediments reflected the effect of reclamation with the hypolimnetic removal that had been conducted in the reservoir since 2003. The highest percentage of the RDP form (2%) was found in the Goczałkowice bottom sediments. The order of the specific speciation forms in the bottom sediments of the examined reservoirs was:

Rybnik: AAP > EP > WDP > RDP; 4,630> 3,740 > 117 > 65 > 3.5 mgP/kg

Pławniowice: AAP > EP > WDP > RDP; 916 > 783 > 107 > 15 > 1.4 mgP/kg

Goczałkowice: AAP > WDP > EP > RDP; 686 > 628 > 51 > 7 > 0.14 mgP/kg

The mutual correlations between the phosphorus speciation forms (AAP : EP : WDP : RDP) were as follows:

Rybnik: 1,323 : 1,068 : 33 : 18 : 1;

Pławniowice: 654 : 559 : 76 : 11 : 1;

Goczałkowice: 4,900 : 4,485 : 364 : 50 : 1.

The comparison of the mean concentration values for specific phosphorus forms in the bottom sediments of the three investigated reservoirs demonstrated that the Rybnik sediments had the highest contents of phosphorus. The contents in Pławniowice and Goczałkowice were 5-7 times lower