226 papers by Polish authors and co-authors have been collected. They deal with Antarctic or sub-Antarctic fishes and also their parasites. The majority (35.7%) of the publications discuss fish biology including growth, age, maturity, feeding and occurrence of particular species in the area. Fewer papers are devoted to parasitology (26.0%). Papers dealing with fish biomass and exploitation make up 18.5%. Papers dealing with morphology and systematics make up 6.6%. The remaining papers are devoted to technology, physiology, palaeontology and others.

The paper presents a model for calculations of the temperature field in electric mine motors with a water cooled frame. That model was worked out with use of modified and improved thermal networks developed by the author for determining the temperature distributions in different types of ac machines. Thermal calculations for a selected type of 400 kW mining motor were performed with use of an original computer program. Their results were compared with those obtained from measurements. On the basis of the verified simulation results there was determined the influence of value changes of parameters characterising the work environment condition (ambient temperature, inlet temperature and cooling water discharge, degree of covering the casing with coal dust) on the mining motor thermal state.

Współczesna podziemna eksploatacja złóż surowców mineralnych coraz częściej związana jest z pakietami oprogramowania geologiczno-górniczego, które wspierają prace projektantów od momentu poszukiwania złoża, określenia wielkości jego zasobów, jakości kopaliny, warunków geologicznych, hydrogeologicznych, tektonicznych poprzez planowanie udostępnienia i rozcięcia złoża. P lanowanie produkcji jest jedną z najważniejszych czynności wykonywanych w trakcie prowadzenia projektu górniczego, ponieważ pozwala na założenie konkretnych wyników produkcyjnych kopalni w odniesieniu do jednostki czasu, a następnie umożliwia weryfikację stopnia realizacji zamierzonego planu. Obecnie komputerowe wspomaganie projektowania znajduje zastosowanie do codziennego lub długoterminowego planowania wydobycia z uwzględnieniem ograniczeń złożowych, jakościowych, ilościowych i kosztowych. W artykule przedstawiono wybrane formy złóż rudnych. N a podstawie kilkudziesięciu otworów wiertniczych o długości do 300 m przedstawiono przykładowy fragment modelu rozcięcia złoża rudnego z zastosowaniem komputerowego wspomagania projektowania robót górniczych. Poprzez zastosowanie nowoczesnego programu komputerowego – ABB MineScape o budowie modułowej określono możliwości usprawnienia procesu zagospodarowania przyszłych rejonów eksploatacji. W szczególności przedstawiono rozmieszczenie otworów wiertniczych, na podstawie których wykonano przekroje z przedstawieniem przykładowych miąższości warstw litostratygraficznych, uwzględniając również deformacje nieciągłe w formie uskoków oraz strefy okruszcowane. D la modelu blokowego zostały obliczone zasoby z priorytetem dla metalu nr 1 oraz 2. W ostatniej części artykułu zaproponowano sposób rozcięcia płytko zalegającego złoża rudnego. Stopień wykorzystania złoża określono dla komorowo-filarowego systemu eksploatacji.

W artykule, na podstawie programu obliczeniowego bazującego na metodzie elementów skończonych, przeprowadzono numeryczne modelowanie eksploatacji w sąsiedztwie uskoku. Przyjęto, że uskok stanowi pojedyncza nieciągłość w postaci płaszczyzny zorientowanej pionowo, a warunki na stykających się powierzchniach definiuje prawo tarcia Coulomba. Rezultaty obliczeń dotyczyły reakcji uskoku na dodatkowe obciążenie wywołane eksploatacją górniczą, a także odnosiły się do wpływu zjawisk zachodzących w płaszczyźnie uskoku na bezpośrednie otoczenie pola eksploatacji. Zachowanie się uskoku analizowano w funkcji rozwoju eksploatacji opierając się na rozkładach naprężeń stycznych i poślizgu wraz z ich zasięgiem w płaszczyźnie uskoku oraz energii zdyssypowanej wskutek tarcia. Z kolei wpływ uskoku na jego otoczenie oceniano na podstawie zmian gęstości całkowitej energii odkształcenia sprężystego. Rezultaty przeprowadzonego modelowania numerycznego pozwoliły na sformułowanie wniosków dotyczących prowadzenia eksploatacji w sąsiedztwie dyslokacji tektonicznych w aspekcie kształtowania się poziomu zagrożenia sejsmicznego.

The relevance of this study is due to the fact that the presented object of scientific work, namely 6–10 kV overhead lines, plays an important role in the process of providing electrical energy to consumers of the oil industry. The aim of the work is a detailed analysis of the reliability of overhead lines which are exploited in the difficult natural and climatic conditions of the Caspian region and Mangyshlak and the introduction of effective modeling tools for overhead lines. The methods used include the analytical method, theoretical method, logical analysis method, functional method, statistical method, synthesis method and others. In the course of the study, the natural and climatic conditions of the Atyrau region and their differences were noted and the reliability of the power supply systems was also analyzed. The most damaged elements of industrial power supply systems and their part of failures were identified in comparison with other elements of the power supply system. It was determined that the electrical power sector plays a crucial role in the oil and gas sector by determining the solution of the production tasks of all departments which have a significant impact on the formation of economic indicators. The practical value of the revealed results is that they will help to highlight the problems of operational reliability of the 6–10 kV overhead lines, considering the various natural and climatic factors, which in turn will help to change the power supply scheme and increase the resistance to external influences.

Geographical Information Systems have become essential tools for land analysis and the subsequent decision making in many fields of human activity. In the field of mining, GIS applications have appeared in ore deposit modelling, environmental pollution, or planning of mining spaces. In this research, the powerful multicriteria tools of GIS platforms have been applied for the determination of an index that has been called “Exploitability Index”. This index allows analyzing a series of outcrops of industrial aggregates, to help in the selection of the most adequate one to be enhanced from a mining approach. The multicriteria analysis has been applied for its determination, and as a result of this research, a model is proposed. The main criteria that condition the decision have been established in this model, along with their subsequent hierarchization and their weighting. The proposed model is applied to a specific case: the analysis of a series of outcrops of industrial aggregates (ophites) in Cantabria, Spain. After defining the Exploitability Index for those ophitic outcrops, it has been observed that the only deposit that has been classified as very suitable for its exploitation is the only one that has been really exploited, supporting the proposed methodology.

The impact of caulking of goafs after mining exploitation of a hard coal seam with caving is expressed as the change in value of a a exploitation coefficient which, as defined, is the quotient of the maximum reduction in the surface height of a complete or incomplete trough to the thickness of the exploited seam. The basis for determining the value of the exploitation coefficient was geological and mining data combined with the results of the measurement of subsidence on the surface – measuring line 1222-1301 – of the Ruda mine. There, mining was carried out between 2005 and 2019, with a transverse longwall system and the caulking of goafs. The research team used two methods to determine the impact of the caulking applied in the goafs on the value of the exploitation coefficient. In the first method the goafs are filled evenly along the whole longwall, and in the second method unevenly and on a quarterly basis. The determination of the values of the exploitation coefficients for selected measuring points was preceded by the determination of the parameters of the Knothe-Budryk theory, which was further developed by J. Białek. The obtained dependencies are linear and the values of the correlation coefficients fall between –0.684 and –0.702, which should be considered satisfactory in terms of experimental data. It is possible to reduce the value of the exploitation coefficient by caulking the goafs by about 18%, when filling the goafs to 0.26% of the height of the active longwall.

Native sulphur deposits mined using the underground melting method are characterized by a complex structure, which is the result of the many geologic processes which led to their formation.
The resource utilization rate and the consumption of hot water per ton of sulphur are the main criteria of mining effectiveness. They depend on the porosity and permeability of the rocks forming the deposit, the content and mode of occurrence of sulphur (ore texture), and the distribution of rocks with these varying features. Good recognition of geological and hydrogeological deposit features, exploitation results, is important for formulating the rules of controlling the course of exploitation in order to achieve the best recovery of sulphur with the lowest possible water consumption and to reduce operating costs.
Sulphur deposits are characterized by great local and directional variations in their structure and hydrogeological parameters. This makes the melting process irregular. The flow of hot water and melted sulphur is facilitated in certain directions. As a result, the shape, and distribution and form of exploited parts of the deposit are highly variable. Full information about the deposit is necessary for the proper understanding and prediction of processes that occur in the deposit during sulphur melting, for forecasting its effects, and for controlling the exploitation process. This information is obtained through the lithological description of core samples from exploratory and exploitation boreholes, geophysical borehole logging, and surface seismic surveys.

Potrzeba zabezpieczenia zapotrzebowania na pierwiastki ziem rzadkich stała się podstawą do zaliczenia ich w ustawie o nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego w 2018 r. do kopalin, które są objęte własnością górniczą przysługującą Skarbowi Państwa. Wprowadzona została opłata za ich wydobywanie (opłata eksploatacyjna) w wysokości 500 zł/kg. Oba rozwiązania zamiast sprzyjać wykorzystaniu ziem rzadkich ze źródeł krajowych stanowić będą dla niego barierę. Termin „pierwiastki ziem rzadkich” jest nieprecyzyjny i może rodzić nieporozumienia. Ich kopaliny mieszczą się w zakresie pojęcia „rudy metali”, które są objęte własnością górniczą. Pierwiastki ziem rzadkich występują też jako składniki towarzyszące w innych kopalinach i ich odzysk jest możliwy dopiero w trakcie przetwarzania tych kopalin poza zakładem górniczym. Wówczas obciążanie ich wydobycia opłatą eksploatacyjną staje się wątpliwe. Ustalona opłata eksploatacyjna jest niewspółmiernie wysoka w stosunku do kosztów pozyskania kopalin ziem rzadkich i korzyści finansowych z ich wydobycia.

Ocena skutków nowelizacji Pgg skłania do:

- postulowania wymieniania w nim kopalin, których użytkowanie przysługuje właścicielowi nieruchomości gruntowej, a nie wymienionych jako przysługujących Skarbowi Państwa,

- głębszej refleksji przy stanowieniu przepisów Pgg, wstępne ich formułowanie przez osoby kompetentne w dziedzinie geologii i górnictwa i dopiero następnie ich kształtowanie zgodnie z zasadami doktryny i praktyki prawniczej.

Zawały w wyrobiskach korytarzowych są niebezpiecznymi zdarzeniami powodującymi zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, utrudnienia technologiczne (transportowe, wentylacyjne itp.) oraz straty ekonomiczne. Wśród przyczyn zawałów występujących w ostatnim okresie w wyrobiskach korytarzowych podziemnych kopalń węgla kamiennego wymienia się błędy projektowania, błędy wykonawcze, błędy użytkowania oraz przyczyny losowe. Na przykładach zaistniałych w ostatnim okresie zawałów w wyrobiskach korytarzowych w kopalniach węgla kamiennego wskazano, że jedną z głównych przyczyn zaistniałej sytuacji była utrata podporności obudowy oraz zużycie techniczne odrzwi spowodowane korozją kształtownika. W praktyce zawały występujące wskutek zużycia technicznego obudowy powstają głównie z przełamania łuku w części stropnicowej, utraty stateczności jednego z ociosów wyrobiska oraz całkowitego zawału wyrobiska. Na podstawie przeprowadzonej analizy zaistniałych przypadków zaproponowano wskazówki postępowania dla poprawy bezpiecznego użytkowania wyrobiska. Poprawę stateczności skorodowanej obudowy można uzyskać przez zastosowanie dodatkowej obudowy stabilizującej jej konstrukcję, przykotwienie odrzwi do górotworu lub wykonanie wzmacniającej powłoki z fibrobetonu połączone z iniekcją górotworu. Przedstawiono również przykłady zawałów występujących w wyrobiskach przygotowawczych, dla których dobór obudowy nie odpowiadał warunkom geologiczno-górniczym. W podsumowaniu wskazano na znaczenie diagnostyki obudowy wyrobisk w bezpiecznym i efektywnym prowadzeniu eksploatacji górniczej, którą należy objąć przepisami ruchowymi, a jej zakres i częstotliwość powinny być dostosowane do stopnia występujących zagrożeń oraz konstrukcji obudowy.

W artykule przedstawiono doświadczenia ze stosowania obudów spłaszczonych typu ŁPrP, ŁPKO, ŁPSp, ŁPSpA i ŁPSp3R dla rozcinek ścianowych rozruchowych w warunkach JSW S.A. KWK Knurów-Szczygłowice. W artykule skoncentrowano się na zastosowanych rozwiązaniach obudów rozcinek ścianowych rozruchowych i uzyskanych rezultatach w zakresie stateczności i użyteczności rozwiązań danej konstrukcji obudowy. Przeprowadzono analizę nośności i uwarunkowań technologicznych stosowania różnych rozwiązań obudów spłaszczonych ze szczególnym uwzględnieniem odrzwi obudowy ŁPSp i ŁPrPJ, z porównania których obudowa ŁPSp ma nośność większą o około 21% przy równoczesnym zmniejszonym zużyciu stali o około 31%. Praktyczne wyniki doświadczeń pozwoliły stwierdzić, że korzystnymi rozwiązaniami obudów dla rozcinek ścianowych są obudowy z typoszeregu ŁPSpA i ŁPSp3R.

Szelf kontynentalny położony poza 200 milami morskimi od linii podstawowej, od której mierzona jest szerokość morza terytorialnego, stanowi istotną wartość dla państw. Rozwój technologii pozwolił na gospodarcze wykorzystanie i naukowe badania odległych części dna i podziemia oceanów. Oceaniczne szelfy kontynentalne są bogate w żywe zasoby – cenne ze względu na zasoby genetyczne i ich komercyjne zastosowania. Również wiele zasobów nieożywionych znajduje się na oceanicznych szelfach, w tym węglowodory (ropa naftowa i gaz) i minerały (np. mangan, nikiel, kobalt, złoto, diamenty, miedź, cyna, tytan, żelazo, chrom i galena). W związku z tym niektóre państwa przeznaczyły znaczne środki finansowe na przeprowadzenie badań swoich szelfów kontynentalnych. Komisja
ds. Granic Szelfu Kontynentalnego otrzymała siedemdziesiąt siedem wniosków i wydała dwadzieścia dziewięć zaleceń zgodnie
z art. 76 ust. 8 Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza. W nadchodzących dziesięcioleciach oczekiwana jest dalsza poprawa możliwości technologicznych, pozwalających na dokładniejsze zbadanie odległych części oceanicznych szelfów kontynentalnych.

Waters with mineralization above 1000 mg/dm3, classified as mineral waters, are exploited in many regions of Poland. Their resources are usually not renewable and their excessive exploitation can lead to the deterioration of their physical and chemical properties and negatively affect their quantitative status.

The stages in the life of a groundwater deposit involve prospecting, exploration, development, and exploitation. Deposit management is the basis for a sustainable and economically successful process of using water resources.

The problem of effective management of mineral water deposit management has not been raised so far, which is why the authors decided to address issues that should be taken into account in the abovementioned process. An integrated approach to the prospecting, exploration, opening, and exploitation of mineral waters combining the knowledge of specialists from various disciplines (hydrogeologists, geologists, drillers and producers) will enable the appropriate management of these resources.

The article describes the basic elements of the process, special attention has been paid to the mineral water deposit development plan conditioning the correct and economically justified exploitation of these waters. This plan should take the development strategy and legal and environmental conditions into account. Hydrogeological and mathematical models of mineral water deposits developed as part of the plan provide the basis for determining the extent of the mining area and estimating water resources. The deposit opening, exploitation, and monitoring methods are important elements of the deposit development plan.

Przedstawiono stan kopalń na tle tradycji wydobycia i użytkowania surowców kamiennych. Wytypowano czynne kamieniołomy, w których tradycyjnie pozyskiwane były bloki, jak też i takie, w których z racji wykształcenia serii złożowych, bloki mogą być przedmiotem eksploatacji w przyszłości. Oceniono też złoża, w których niegdyś wydobywano materiały kamienne powszechnie stosowane jako materiały dekoracyjne w krajowej architekturze, mimo że aktualnie są one nieczynne. W sumie przeanalizowano ponad 230 złóż. Zaprezentowano, uzasadnione ekonomicznie, perspektywy rozwoju wydobycia materiałów dekoracyjnych i architektonicznych w Polsce południowo-wschodniej na tle wymagań rynku europejskiego i możliwości wynikających zarówno z ograniczeń środowiskowych, jak i zasobowych. Ustalono, że są one zróżnicowane w zależności od walorów dekoracyjnych poszczególnych skał, ich bloczności i wielkości zasobów. Wydzielono skały i złoża, które mają możliwości rozwoju wydobycia na skalę europejską, krajową i lokalną. Pierwsze to zlepieńce zygmuntowskie, wapienie morawickie i zalesiackie oraz dolomity diploporowe. Zakres krajowy mogą mieć odpowiednio zagospodarowane złoża paleozoicznych wapieni okolic Kielc i Krzeszowic oraz niektóre bloczne złoża piaskowców z obrzeżenia Gór Świętokrzyskich i Karpat. Rozwój na skalę lokalną mają zapewnione drobne złoża piaskowców w obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich i z Karpat oraz wapieni na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, produkujące materiał wykorzystywany w małej architekturze. Wykazano zagrożenie dla złóż skał blocznych, związane ze stosowaniem materiałów wybuchowych przy wykorzystaniu ich zasobów do produkcji kruszyw łamanych. Dla złóż najbardziej atrakcyjnych skał uzasadniono konieczność ich ochrony przed eksploatacją w innych celach niż produkcja bloków. Stwierdzono, że powrót do zarzuconych kamieniarskich tradycji jest możliwy i konieczny z racji licznych powiązań, poprzez historię, architekturę i sztukę, z kulturą narodową. Wymaga on sporych inwestycji dla unowocześnienia sposobu zagospodarowania złóż, a także związanych z promocją polskich kamieni na rynku europejskim. Należy przy tym uwzględnić możliwość zaangażowania funduszy Unii Europejskiej.

Steel loss related to the formation of scale is a parameter that is of great importance in the charge heating process. The value of steel loss determined by the thickness of the scale layer affects the intensity of the heat transfer process in the heating furnace, but also constitutes a significant element in the heat-material balance. Reducing the loss of steel during charge heating has a positive effect on heat consumption and material losses, which is extremely important in the context of energy and resource savings, the main elements of sustainable development processes. The methodology of determining the loss of steel to scale in an industrial heating furnace is presented in the paper. The results of calculations for various charge temperatures at the entrance to the furnace are presented. The influence of furnace operating conditions on steel loss is discussed.

Autor uważa, że każda jednoznaczna ocena filozofii Marksa jest nieprzekonująca, ponieważ zaciera istotne różnice w obrębie jego myśli. Choć Marks stworzył jedną filozofię, sprawiającą wrażenie jednolitej tkaniny, jest ona spleciona z wątków naukowych i nienaukowych. Wątek naukowy wiąże się z pojęciami niestabilności kapitalizmu, wyzysku proletariatu i alienacji człowieka. Wątek nienaukowy wiąże się z pojęciami dialektyki, gospodarki towarowej i komunizmu. Pierwszy wątek jest poważny i przekonujący, drugi fantastyczny i arbitralny.

Both the steel loss to scale and the scale adhesion are very important parameters of the heating process. High values of steel loss (large thickness of the scale layer) reduce the heat exchange intensity in the furnace chamber, which results in higher energy consumption. A low adhesion value adversely affects the operation of heating furnaces, while too high value causes the scale to roll into a steel product and deteriorate its purity and quality.
The paper presents the research methodology and the results of measurements of steel loss and scale adhesion. The effect of the excess air combustion ratio values on loss of steel and scale adhesion for constant furnace efficiency is discussed. This influence was described by mathematical dependencies. The tests were carried out for traditional technology and rational technology, enabling the reduction of steel losses to scale and energy consumption.

Organisations have to take into account rapid, non-linear changes in their environment that build pressure on the company‘s development strategy. Therefore, one of the key challenges and paradoxes is to how maintain mutual coherence between different areas of the organisation and simultaneously leverage being ambidextrous so as to continue with exploration and exploitation activities. The main goal of this paper is to present research results on the relation between strategic coherence and company ambidexterity.
Strategic coherence is a proprietary concept allowing for measurement of the balance between the vertical and horizontal adjustment of an organisation. Vertical adjustment is the relation between strategy and the elements of the business model measured by: 1) the cascading of goals, 2) feedback on matching elements of the business model according to strategy, and 3) control over financial results and strategy implementation. Horizontal adjustment refers to matching the business model components measured by: 1) creating value, 2) capturing value, and 3) creating a synergy effect) Meanwhile, ambidexterity is determined by four areas: 1) company goals, 2) products, 3) market and 4) competitive advantage for both exploration and exploitation activities. The research survey was conducted with the use of the CATI method. Altogether, 400 medium-sized and large Polish companies were included in the study. To calculate the dependencies, the Pearson correlation coefficient was applied. The companies studied achieved similar results in terms of strategic coherence dimensions, as the vertical adjustment was 6.47, and the horizontal was 6.29 on a scale of 1–10. Meanwhile, in terms of ambidexterity, the companies achieved a moderate level, with the average value for exploration being 4.26, and that for exploitation 4.51 on a scale from 1 to 7. Based on correlation analysis, the relation between both variables has the shape of an inverted “U” with the most favourable point for ambidexterity at the “high strategic coherence” level. This study is a comprehensive guide for practitioners, and presents development guidelines for companies. The value of this research is an empirically validated framework that describes relations based on a dynamic balance between strategic coherence and two types of adjustment in the area of regulation – vertical and horizontal, as well as ambidexterity with two types of activity in the area of operations: exploration and exploitation. This study is unique and explores uncharted areas of strategic management.

The events that took place on April 10,2010 on the Gulf of Mexico began an international debate on minimizing and materializing the risk of dangerous occurrences and accidents during the exploitation of offshore energy resources. In the aftermath of this event to ensure safe operation in European maritime areas, the European Union decided to introduce regulations throughout the entire EU. On June 12, 2013, Directive 2013/30/EU of the European Parliament and of the Council on safety of offshore oil and gas operations and amending Directive 2004/35/EC was issued. The main aim of the Directive is to reduce the occurrence of major accidents relating to offshore oil and gas operations and limits their consequences. The article is a review of provision of Directive 2013/30/UE with particular regard to requirements at the national level. What is more, the paper indicates solutions which must be introduced by July 19, 2018 in offshore companies. The incorporated solutions must include the protection of the marine environment against pollutions (especially oil spills), establish minimum conditions for safe offshore exploration and the production of oil and gas and improve the response mechanism in the eventof an accident. The paper also presents accidents which take place in oil and gas fields which are a background of necessary improvements of safety during offshore operations.

China has been building an ecological compensation system to eliminate the contradiction between economic development and ecological protection. Aiming at conflicts of interest in the implementation of an ecological compensation policy for China’s mineral resource development, this study established a tripartite evolutionary game model to simulate the ecological compensation scenario and determined the evolutionary stable strategy (ESS) under different scenarios; it uses numerical simulation to analyse the strategy evolution process of stakeholders and the influence of parameter changes on each strategy. The results show that there is an optimal ESS for ecological compensation for mineral resource development, which condition is C1 < Ti + F1, P < F2, C2 < R1 + R2. The initial cooperation intentions of stakeholders directly affected the final stable state. Local governments are most affected by the input cost, and mining enterprises are most affected by the supervision of the central government. Punishment can effectively restrain the behavior of local governments and mining enterprises and promote the implementation of ecological compensation systems. In addition, the higher supervision cost of the central government, the longer time it will take for the stakeholders to reach the stable state. Finally, reducing the payment amount for ecological compensation will not affect the trend in environmental improvement; in contrast, it is conducive to the preservation of enterprises’ strength, economic development and ecological environment protection. The main findings of this study can help secure coordinate between the stakeholders in conflict and jointly formulate appropriate ecological compensation policy.