Profesor architekt Juliusz Żórawski był dla autora artykułu czołowym autorytetem w okresie studiów i asystentury. Autor, na szerszym tle zdarzeń swojego życia, rysuje portret owego mentora, w aspektach: kreatywnego projektowania nowoczesnego, myślenia, głoszenia i pisania o architekturze - zwłaszcza w zakresie formy. Nauczyciela i ucznia łączyły podobne zainteresowania, np. wypowiadanie się poprzez rysunek odręczny, oraz wrażliwość na krajobraz, taki jak przykład Tatry. Dlatego, mimo iż Żórawski był raczej radykalnym modernistą – architektem abstrakcji, autor artykułu zawdzięcza mu swoją postawę bliższą kontekstualizmu, i twórczej – bardziej „gorącej” ekspresji, a przede wszystkim pasję do architektury i jej tworzenia..

Artykuł omawia reprezentatywne przykłady willi modernistycznych wznoszonych w ramach budowy przyzakładowych osiedli patronackich powstających w trakcie realizacji Centralnego Okręgu Przemysłowego. Autor opisuje budynki zwracając uwagę na ich rolę w układach urbanistycznych, pokazuje rozwiązania funkcjonalne oraz ich ukształtowanie architektoniczne. Analiza wybranych przykładów pozwala na zobrazowanie zbliżonych mechanizmów określających procesy twórcze a także skojarzeń tworzących zunifikowaną paletę rozwiązań przestrzennych przy zachowaniu indywidualizmu poszczególnych budynków. Wille pochodzące z obszarów najważniejszych inwestycji copowskich okazują się pomimo różnic formalnych, zbliżone do siebie w warstwie ideowej warsztatu architektonicznego, który je kreował. Pełniąc rolę estetyczną, użytkową i wizerunkową obiekty te wpisują się w wielowymiarowy kanon dziedzictwa architektonicznego COP-u stanowiąc o jego trwałości i dojrzałości.

This article examines the relationship of Maryla Wolska with the poets and artists of the Young Poland in Lwów and, more broadly, with the literary community of the early 20th century. She was a leading light of Płanetnicy (The Rainmakers), an informal group of artists who met at her house in Lwów. The role of a friend and mate, someone who was treated equally as a writer, did not sit well, however, with her role as mistress of the house, hostess of a literary salon and representative of a family which occupied a high position in the social hierarchy. To ride on the crest of the wave she strove to combine two strategies, a modern jauntiness and a studious attention to 19th-century proprieties. Although she did well for herself, her success was by no means complete.

This article presents a comparative analysis of two poems, Stéphane Mallarmé’s ‘Soupir’ (1866) and Wacław Rolicz-Lieder’s ‘To My Sister’s Smile’, published in 1891. ‘Soupir’ is one of Mallarmé’s early poems, yet in many respects, as this analysis demonstrates, looks forward to the French poet’s mature phase and foreshadows the poetics of Wacław Rolicz-Lieder. Chief among the similarities are the autothematic focus and the intent to convey feelings of emptiness and longing for an ideal in poems refined to the point of préciosité. However, for all their preoccupation with the craft of poetry, either poet believed that inspiration was absolutely vital for creativity. This article argues that Mallarmé’s poetics, especially his ideas of inspiration and originality, was taken over by Wacław Rolicz-Lieder, who adapted it to suit his own poetic project.

This article looks at Leopold Staff’s translation of Rabindranath Tagore’s volume of poems Fruit-Gathering (1921). A close analysis of the translator’s decisions and miscomprehensions in the Polish text – in confrontation with the French, German and English versions of the original – suggests that he made use of the English translation. The article throws light on the circumstances which led to the introduction of Tagore’s poetry to the Polish audience; reviews the main features of his poetics; and undertakes a comparative reading of the two texts, the original and its Polish rendition. The latter appears to be in many ways beholden to early 20th-century modernist taste, in particular its idealizing aesthetics and a fascination with the exotic Orient.

This article is an attempt to confront the autothematic refl ection in Leopold Staff’s (Ars poetica and The Artist’s Sadness) with two poems, inspired by a somewhat similar approach, by Tymoteusz Karpowicz and Krystyna Miłobędzka. What they seem to have in common are textual signs of welcome with ‘open arms’ and ‘the outstretched hand’. These emblematic gestures invite the reader/the Other to a diffi cult dialogue and at the same time indicate the nature of the authors’ poetic ambition. The analysis of the two pairs of poems is set in the context of the 20th-century evolution of the idea of poetic genius and the poet’s self-awareness. Crucial to this comparative study of the poetic practice of Leopold Staff, Tymoteusz Karpowicz and Krystyna Miłobędzka is an appraisal of the authenticity of their vision and the language they used to express their maximalist ambitions.