Celem artykułu jest zaprezentowanie druków związanych z Sandomierzem treścią lub miejscem wydania, które w tytule, podtytule lub treści zawierały słowo: jednodniówka. Zasięg chronologiczny wyznacza data pierwszej z nich, wydanej w 1918 r., oraz ostatniej, znanej autorom, z 2002 r., a zasięg językowy został ograniczony do języka polskiego. Jak się udało ustalić, w tym okresie opublikowano 34 jednodniówki, z czego 10 w okresie przedwojennym i 24 w okresie powojennym. 10 należy do kategorii polityczno‑społecznych, 8 to jednodniówki związków i grup zawodowych, 12 można zaliczyć do kategorii młodzieżowych, a 4 do grupy pozostałych (wojskowa, historyczna, religijna i literacko-‑artystyczna). W artykule wszystkie jednodniówki omówiono zarówno pod względem formalno-‑wydawniczym, jak i pod kątem ich zawartości treściowej.

Druga część artykułu obejmuje charakterystykę czasopism filatelistycznych tematycznych, wydawanych przez różne struktury PZF oraz czasopisma wydawane przez wydawców niezależnych od PZF. Omówiono także inicjatywy, których celem jest digitalizacja czasopism filatelistycznych i ich udostępnianie w Internecie.

W artykule scharakteryzowano ukazującą się w Warszawie w latach 1937–1938 „Gazetkę Radiową” adresowaną do najmłodszych użytkowników — nowego w tamtych czasach środka masowego przekazu — radia. Dokonano analizy formalno-wydawniczej oraz zawartości treściowej periodyku, zaprezentowano go na tle innych polskich czasopism radiowych dwudziestolecia międzywojennego. Szacuje się, że od 1923 r., kiedy to prasy drukarskie opuścił pierwszy polski periodyk radiowy pt. „Przegląd Radiotechniczny”, ukazywało się w Polsce przeszło 50 tytułów z tego segmentu prasowego. Na ich łamach zwracano uwagę na różne aspekty radiotechniki oraz radia jako powszechnego nadawcy.

Autor analizuje ukazujące się w 1945 i 1946 roku wydania tygodnika dla dzieci „Świerszczyk” i rekonstruuje stworzony w nich obraz II wojny światowej. Pyta o to, jak czasopismo odnosiło się do walk zakończonych w nieodległej przeszłości. Czy — a jeśli tak, to w jaki sposób — przypominało ofiary wojny? I czy przywoływało lub kreowało jej bohaterów?

Artykuł został poświęcony wydawanemu przez Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie „Ateneum Wileńskiemu”. Pismo skoncentrowane na historii dawnych ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego ukazywało się w latach 1923–1939 przy finansowym wsparciu Wydziału Nauki Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Periodyk o charakterze regionalnym, odegrał znaczącą rolę w upowszechnianiu badań z zakresu historii politycznej, prawa, kultury, historii społeczno-gospodarczej i źródłoznawstwa Litwy XIV–XIX w. Rocznik był jednym z wiodących pism naukowych w Polsce, a zawarte w nim prace zachowały w wielu przypadkach swą naukową wartość.

Pierwsza część artykułu poświęconego polskiej prasie filatelistycznej, ukazującej się od 1945 r., zawiera ogólną charakterystykę tego segmentu na tle rozwoju filatelistyki w Polsce. Ponadto omówiono tu czasopisma wydawane nakładem Zarządu Głównego Polskiego Związku Filatelistów oraz nakładem Okręgów PZF.

Celem podstawowym niniejszego artykułu jest przedstawienie genezy, historii, profilu oraz misji katolickiego tygodnika „Dzwon Niedzielny”, wydawanego w Krakowie w latach 1925–1939. W tym celu w ramach badań zastosowana została metoda analizy krytycznej źródeł historycznych oraz metoda jakościowa odpowiadająca bada-niom prasoznawczym. Podjęto także próbę sprawdzenia, czy założenia programowe i misyjne pisma zostały zrea-lizowane. W związku z tym przeprowadzono analizę korpusu od strony językowej w zakresie słów kluczowych, frekwencyjności słów, kolokacji oraz słownictwa charakterystycznego. Za korpus posłużyły nagłówki artykułów zasadniczych wszystkich numerów w liczbie 765. Analiza ta przeprowadzona została za pomocą narzędzia korpu-somat.pl. Wykazała ona, że redakcja w znacznej mierze realizowała cele i założenia programowe. Uwzględnione w pierwszych numerach posłannictwo tygodnika było widoczne w kolejnych latach jego funkcjonowania. Redakcja na pierwszym miejscu stawiała wychowywanie społeczeństwa w duchu katolicyzmu, a także patriotyzmu i przywią-zania do wspólnoty.

Artykuł charakteryzuje pismo „Szopka” wydawane w Warszawie w latach 1922–1925 jako tygodnik satyryczno-humorystyczny. Pismo było trybuną Narodowej Demokracji, upowszechniało ideologię narodową. „Szopka” zamieszczała dowcipy rysunkowe i tekstowe wymierzone w domniemanych wrogów Polski i Polaków. Humorystycznej deformacji podlegały obiekty personalne i instytucjonalne. Tygodnik krytykował politykę Józefa Piłsudskiego i jego obozu politycznego, był antybolszewicki, antyniemiecki, antysemicki. Stosował zróżnicowane techniki perswazyjne celem upowszechniania narodowej wizji świata.

Na mapie pojęciowej problematyki badawczej cenzury oraz będących jej konsekwencją konfiskat jako zasadniczy obiekt analiz lokowany jest „inkryminowany tekst”. Takie postrzeganie cenzury pozwala analizować ją z perspektywy konkretnego faktu ingerencji władzy w prasowy przekaz, jego odnotowanie, a także zrekonstruowanie skutków owego zajęcia, tak dla autora, jak i wydawcy oraz redaktora. Próba natomiast rekonstrukcji historycznego obrazu cenzury w znacznie rozszerzonym zakresie, na który składają się: instytucje, ich kompetencje, metody i skutki działania, stosowane środki prewencji oraz represji wymaga jednak „odkrywania” nowych informacji, pozwalających na systemowe oraz porównawcze ujęcie problemu.

Autor bada, w jaki sposób czasopisma kierowane do dzieci przed drugą wojną światową prezentowały informacje o wojnach, powstaniach i działaniach polskiej armii. Sprawdza, w jakich kontekstach mówiono wówczas o wojsku i żołnierzach. Analiza obejmuje czasopismo zatytułowane „Poranek. Tygodnik dla starszych dzieci”, ukazujące się w latach 1937–1939.

„Cud nad Wisłą” z 1920 roku, jak powszechnie przyjęto określać decydującą bitwę w wojnie polsko- -bolszewickiej, urósł do rangi symbolu i mitu odradzającej się po 123 latach niewoli Rzeczypospolitej. Ów mit założycielski nowego, niepodległego państwa, pomijając rzetelne naukowe opracowania historyczne, narodził się i został upowszechniony w swej „mitycznej” postaci głównie przez autorów wspomnień, uczestników wojny polsko- -sowieckiej 1919–1921, oraz w pewnym stopniu również przez Kościół katolicki. Analiza relacji prasowych, sporządzona w oparciu o serwis informacyjny najpopularniejszego dziennika „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” posłużyła autorowi do przedstawienia dramatycznego „obrazu” wydarzeń odbieranych z punktu widzenia czytelnika dziennika. Obejmuje on okres bezpośrednio przed wybuchem konfliktu polsko-sowieckiego, ale głównie relacjonuje, w ujęciu „dzień po dniu”, przebieg zdarzeń (opartych na doniesieniach prasowych) z czasu kulminacyjnej bitwy, tj. 13–15 sierpnia i dalej do numeru z 27 sierpnia 1920 roku, gdy w „IKC” ukazują się informacje o zakończeniu decydującej batalii (datowane na 25 sierpnia 1920 r.). Wobec wielości informacji autor z oczywistych względów ograniczył się do wybranych przykładów odzwierciadlających punkt widzenia prasoznawcy a nie historyka. Artykuł uzupełniono analizą okolicznościowych publikacji ukazujących się na łamach „IKC” w rocznice bitwy z 1920 r. Na jej podstawie można stwierdzić, że redakcja dziennika przez wiele lat nie brała znaczącego udziału w kształtowaniu i upowszechnianiu w świadomości społecznej mitu „Cudu nad Wisłą”. Wydarzenie to traktowano głównie jako fakt historyczny a nie nadprzyrodzoną interwencję.

W artykule podjęto charakterystykę zawartości wydanego w 1937 r. czasopisma „Feniks”. Pismo to animowane przez filozofów, miało charakter ezo-teryczny, na jego teść składały się rozprawy naukowe oraz teksty beletrystyczne. Najaktywniejszym z jego autorów był Wacław Liwski, ezoteryk warszawski, „związany” z W.S. Reymontem.