The article presents the results of surveys to assess the attractiveness of centralized heat supply systems in comparison with other heat sources. The heat source is an important element of the heat supply system which determines heating costs, comfort and environmental impact. The decision on the choice of the type of heat supply system is usually made by the investor or designer. Sometimes the equipment supplier or contractor has a part in this decision. The choice can be influenced by many different factors, also resulting from the specific location of the building. This is only partly determined by local law in the form of a local spatial development plan. the technical conditions (i.e. availability of heating or gas network), economic and financial, as well as much more subjective factors, such as the designer’s or contractor’s preference are also important. Aversion to district heating is growing, even when there are favorable conditions and the possibility of connecting the building to the heating network. Instead, a gas boiler or electrically powered heat pump is selected. This raises the question of whether such decisions are right and how they can be justified. As a research method, surveys were used, which were conducted among people who already have or will have an impact on design and investment decisions in the near future. The obtained results confirmed a large interest in district heating, appreciating their advantages in comparison with other methods of heat generation. The respondents also had the disadvantages that may lead to the use of an alternative methods of heat supplying in mind.

Recent dynamic changes in global fossil fuels markets and the European carbon dioxide emission allowances system have significantly impacted the energy sectors. These fluctuations also influence district heating (DH) markets where coal and natural gas remain dominant energy vectors in numerous European countries. District heating markets are distinct from other commodity markets due to their local nature and distribution requirements. Consequently, they can operate under various market models and have different price design policies depending on the country and region. With these considerations, this study aims to review and analyse the current market models and regulations of price formulation in the context of final prices in selected district heating markets. The primary objective is to conduct an in-depth analysis of the key district heating markets in Poland and compare the outcomes with the markets of neighbouring countries, including the Czech Republic, Slovakia, Lithuania, Latvia, Estonia, and Germany. Poland is taken as an example due to its high dependence on fossil fuels and its vulnerability to current global price fluctuations. The results indicate that Poland has one of the most regulated district heating markets, and these regulations can impact the profitability of district heating companies with high prices of fuel and carbon certificates observed in global markets. To create incentives for potential investors and incumbent companies to develop more sustainable and low-emission district heating markets in Poland – where energy transition processes are still underway – it is recommended to increase the frequency of formulation and approval of tariffs.

The article discusses issues related to improving the energy efficiency of heat supply systems. It draws attention to the need to take action not only for large objects and systems, but also for individual buildings and their boiler plants. Heat supply system monitoring allows for the diagnosis of the weakest elements and making decisions leading to the improvement of energy efficiency. In the case of the boiler room where the research was carried out, the results of such monitoring convinced to equip boilers with an additional automatic control system, with an algorithm limiting the number of burner switching cycles and shutdowns. Limiting the number of switching on the burners, as in the case of other combustion and electric devices, has a significant impact on the energy efficiency of the entire system. In addition, it also increases the durability of the devices, and thus reduces costs of servicing and repairs. The simplest control algorithms, often used in controllers installed in the boiler units, do not provide optimization in this respect. The external device used has allowed the number of burners on and off cycles to be limited while maintaining the quality of the heat supply to the heating installation and the heat treatment system.

The material also presents other ways to improve the energy efficiency of the heat supply system in existing multi-family buildings.

One of the parameters which enables the evaluation of carbonaceous material is the thermal effect of wetting. The value of the heat of wetting provides information about the surface energy and the texture of the materials immersed in the wetting liquid. Knowledge of the heat of wetting of the carbonaceous materials is used to research their sorption properties, to characterize the structure and to determine the surface area. A method of me asuring the wetting of the carbonaceous materials as one of the methods to evaluate the carbonaceous materials was proposed. On the basis of research which was conducted, one determined the heat of wetting black coal from the Brzeszcze mine by methyl alcohol and lignites from the Turów and Bełchatów mine. One of activated carbons furnished by the Gryfskand company (WD-extra) was selected for the purpose of the comparison. The enthalpy of immersion was calculated on the basis of the results, the surface of the carbonaceous materials that were studied. It was revealed that the energetic effects of wetting depend both upon the microporous structure and the chemical nature of the adsorbent. The greatest heat of wetting calculated per 1g of the carbonaceous material, which has the most developed surface area and micropore volume, was obtained for the activated carbon. However, the heat of wetting does not increase proportionally to the surface area. The study revealed that the thermal effects of wetting for fossil coal decreases with the increasing of the surface area. The linear relationship was obtained for the three samples which were studied. The highest thermal effects (ΔT) and heat of wetting (Q) among the fossil coals was determined for the lignite from the Bełchatów mine, even though this coal had the least-developed porous structure. One may discern a clear influence of the swelling process upon the measured thermal effects on the basis of this sample.

Bezpieczne funkcjonowanie kopalń węgla kamiennego wymaga stałego odwadniania zarówno funkcjonujących, jak i zamkniętych już kopalń. Z kopalń położonych na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego wypompowuje się na powierzchnię kilkaset tysięcy metrów sześciennych wody na dobę, które mogą znaleźć zastosowanie dla zaspokajania lokalnych potrzeb energetycznych. Wykorzystanie wód kopalnianych na terenach górniczych, bądź też pogórniczych, staje się nowoczesnym, przyjaznym środowisku, a zarazem opłacalnym ekonomiczne sposobem pozyskiwania ciepła. Stwarza możliwość spożytkowania ciepła odpadowego a zarazem uniknięcia niepotrzebnego wykorzystywania konwencjonalnych nośników energii. Ponieważ wykorzystanie wód kopalnianych w celach energetycznych jest zagadnieniem stosunkowo nowym oraz wymagającym indywidualnego podejścia do każdego z analizowanych przypadków, obarczone jest znacznym ryzykiem. Stąd też opracowano model symulacyjny, obrazujący ryzyko związane z zagospodarowywaniem wód kopalnianych w celach energetycznych. Celem opracowania niniejszego modelu jest stworzenie narzędzia pozwalającego na uświadomienie potencjalnemu inwestorowi najistotniejszych zagadnień (pozytywnych, negatywnych, obojętnych) mających wpływ na planowane przez niego przedsięwzięcie. Analiza wyników wygenerowanych przez model symulacyjny, powinna pomóc potencjalnemu inwestorowi w podjęciu decyzji dotyczących słuszności realizacji zaplanowanej przez niego inwestycji.

Kolektory słoneczne są głównymi elementami solarnych systemów grzewczych. Praca tych urządzeń polega na konwersji energii promieniowania słonecznego na ciepło czynnika roboczego. Czynnikiem tym może być zarówno ciecz (glikol lub woda), jak i gaz (powietrze). Ze względu na konstrukcję wyróżnia się kolektory płaskie, próżniowe, próżniowo-rurowe i skupiające. Kolektory płaskie są stosowane przede wszystkim w budynkach, w których potrzeby cieplne są niskie lub średnie, czyli na przykład w gospodarstwach domowych. Rozwój kolektorów został ukierunkowany na zwiększenia wydajności oraz poprawy efektywności ekonomicznej inwestycji. W artykule oceniono wpływ zmiany powierzchni płaskich kolektorów słonecznych na opłacalność ekonomiczną inwestycji. Do analizy wytypowano dom jednorodzinny, zlokalizowany w województwie małopolskim, w którym instalacja przygotowania ciepłej wody użytkowej została rozbudowana o system solarny. System ten składa się z płaskich kolektorów, o łącznej powierzchni absorberów 5,61 m2. Jako czynnik roboczy w instalacji stosowany jest glikol. W celu poprawy efektu ekonomicznego zaproponowano zwiększenie powierzchni absorberów. Na podstawie trzyletnich pomiarów nasłonecznienia oraz efektów cieplnych instalacji, stworzono model ekonomiczny służący do oceny opłacalności zwiększenia powierzchni kolektorów słonecznych. Obliczenia z użyciem modelu promieniowania HDKR wykonano w środowisku Matlab dla lokalizacji Tarnów (najbliższej instalacji). Ponadto na podstawie rzeczywistych pomiarów z tej instalacji, odzwierciedlających wpływ wielu niemierzalnych czynników na efektywność przetwarzania energii słonecznej, wykonano symulacje efektu ekonomicznego dla różnych wielkości zapotrzebowania na ciepło. Otrzymane wyniki uogólniono, co daje możliwość ich wykorzystania w procesie doboru wielkości powierzchni kolektorów w przypadku podobnych instalacji.

W bieżącym stuleciu stosowane są dwa najczęściej spotykane sposoby zaopatrzenia w ciepło kompleksów budynków wielolokalowych. Pierwszym z nich jest zasilanie w ciepło systemowe z sieci ciepłowniczej, a drugim – budowa i eksploatacja lokalnych kotłowni gazowych. Wykorzystanie innych nośników ciepła występuje tylko wówczas, gdy nie jest możliwe podłączenie źródła ciepła do sieci gazowej lub sieci ciepłowniczej. Budynki wielolokalowe charakteryzują się daleko idącą specyfiką w wielu obszarach swojego funkcjonowania, w tym także w zakresie zużycia ciepła. W przypadku kotłowni gazowych konsumpcja ciepła bezpośrednio przekłada się na pobór paliwa gazowego. W artykule przedstawiono i scharakteryzowano zużycie paliwa gazowego przez lokalną dwufunkcyjną kotłownię na podstawie pomiarów wykonywanych z dużą częstotliwością odczytu. Wiedza na temat procesu poboru gazu, nawet w przypadku jeżeli dotyczy to niewielkich ilości, w skali zużycia krajowego, może być podstawą dla poprawy przebiegu tego procesu. Dotyczyć może to nie tylko aspektu ekonomicznego, ale również technicznego, a także punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego oraz efektywności energetycznej. Z tego względu wszystkie podmioty związane z dostawą i odbiorem paliwa gazowego dla zespołu budynków wielolokalowych powinny być zainteresowane poszerzeniem wiedzy na temat tego procesu.

The article describes selected activities included in the climate change adaptation program implemented by the city of Lisbon. It analysed changes in public spaces, ways of implementing individual tasks, as well as planning documents, architectural, technical and natural solutions. Special attention was paid to the role of research in shaping and directing urban policy.
Economical management of drinking water and rainwater is integrated with the creation of new public green spaces with different functions. It is evident that there is a desire to create a continuity of green zones, where new plantings not only promote the improvement of perceived thermal comfort, but also become new attractive pedestrian and bicycle routes. Of great interest to residents are the newly created allotment gardens, aimed at the development of urban agriculture. Some of the investments, located in tourist areas, are also of image importance, which helps build the ‘green brand of the city’, and the appreciation of Lisbon’s efforts in this regard was the award of the title of European Green Capital in 2020. The biggest challenge, however, is still to improve the accessibility and quality of public transportation.
Observing the implementations, it can be seen that all pro-climate measures coincide with the broader public interest and have positive effects on the quality of the design of public spaces.