The authors established the chemical and phase compositions of grain fractions of the magnesia carbon scrap disintegrated using industrial cone crushers. The investigations included chemical and XRD analyses and optical investigations. The contents of admixtures: SiO2, CaO, Fe2O3 and Al2O3 increase with the decreasing size of the scrap grain fractions, whereas the C/S ratio decreases in finer and finer fractions due to changes of the phase composition. These relations are caused by the presence of low-fusible silicate phases, characterized by their cleavage and brittleness. Such phases were mainly derived from the graphite ash containing a high silica content. The scrap after removing its finest grain fractions can be recycled and utilized for producing the magnesia-carbon refractory materials. However, the finest grain fractions may be used, e.g. as a component of gunite mixes. Many years of experience collected by the ArcelorMittal Refractories Ltd., Krakow, Poland in the field of refractory scrap utilization has also been presented.

W wielu krajach na świecie termiczne przekształcanie odpadów odgrywa istotną rolę w systemie gospodarki odpadami. W efekcie produkowana jest energia elektryczna oraz cieplna. Z drugiej strony powstają także stałe pozostałości w postaci popiołów dennych, popiołów lotnych oraz produktów oczyszczania spalin z gazowych zanieczyszczeń. Obecnie poszukiwane są alternatywne źródła surowców, jednym z nich mogą być pozostałości z procesów termicznego przekształcania odpadów. W artykule przedstawiono wyniki badań zawartości pierwiastków śladowych w popiołach lotnych (FA) i produktach oczyszczania spalin z gazowych zanieczyszczeń (APC), pochodzących z trzech różnych instalacji: spalających odpady komunalne (kocioł rusztowy), osady ściekowe (kocioł fluidalny) i odpady niebezpieczne (piec obrotowy). Zastosowano metody badawcze takie jak ICP-MS (spektrometria mas ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej), ICP-AES (spektrometria plazmy sprzężonej indukcyjnie, atomowa spektroskopia emisyjna) i XRD (dyfrakcja rentgenowska). Uzyskane wyniki wskazują, że skład chemiczny FA i APC jest zależy przede wszystkim od rodzaju przekształcanych odpadów, procesu termicznego oraz sposobu oczyszczania spalin. Popioły, w szczególności ze spalania osadów ściekowych, zawierają znaczne ilości P oraz Sb – pierwiastków zaliczanych do surowców krytycznych (CRM). Ponadto zawierają także inne cenne metale jak Ag czy Zn, w ilości znacznie przewyższającej średnią zasobność skorupy ziemskiej. Z drugiej strony pozostałości ze spalania odpadów niebezpiecznych mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla środowiska z powodu obecności w nich znacznych ilości metali ciężkich jak Pb, Cd i Hg.