Shifting living conditions, environmental change, and population migrations are all necessitating changes in how we manage the space in which we live. Does our living have a future?

Different social and professional groups have different perspectives on space and spatial planning, which is in turn reflected in their differing understanding of the law and differing approach to regulations that shape the spatial order.

Spatial planning is a form of public management of a distinctive public good. It covers a range of activities and decisions affecting our environment.

The article refers to the urban sprawl in Poland. Its objectives are: (1) analysis of relations between negative eff ects, (2) presentation negative effects on transport and energy consumption and on spatial order, (3) analysis of ways of counteracting negative processes including conditions (especially restrictions) on the use of this ways and their effectiveness. The methods used were: observation, literature analysis and logical analysis. Driving forces are heading towards further suburbanization, stopping of which is considered impossible. Orientation of the processes more closely to spatial order is very difficult. There are proper and legal solutions for this, but there are barriers to their use, such as: the lack of awareness and motivation of local authorities and the political conditions that discourage more restrictive regulation.

The main purpose of the author was to determine the spatial diversity of hotel base development in the regional (voivodship) system. Assuming that many factors determine the level of hotel base development in a given area, the author has used a multidimensional approach, or more precisely – a multidimensional comparative analysis in its dynamic variant. Following the adopted algorithm, a potential set of diagnostic variables was identified on the basis of secondary information sources (date of CSO local data bank), then using factor analysis to reduce it to the final set of quasi-variables (four main factors). Based on them, a synthetic measure of the development of the hotel base of particular voivodships was constructed. This in turn allowed to determine the voivodship hierarchical structure due to particular main factors and synthetic variable, with its changes in the years 2002–2017. The voivodship were also divided into homogeneous groups, according to the value of the synthetic measure of development, as well as the direction and intensity of its temporal changes.

Precipitation is a component of the hydrological cycle, knowing its spatial distribution is vital for the management of hydrographic basins, the territory and the development of fundamental activities for society. That is why the present study shows the spatial variability of rainfall in Cartagena de Indias city with a network of rain gauges, made up of nine pieces of equipment, separated from each other by 0.9–27 km. After a year of recording (2019), using historical series of data, it was found that the maximum rainfall occurs in the trimester between September and November, with interpolated maps made by the Ordinary Kriging (OK) method it was found that the maximum rainfall is focused on the north, centre and west of the territory, instead, the maximum intensities are presented in the centre and west, the minimums for both variables are presented to the east and south. The 70 and 90% of the rain events have a duration of less than 30 min and 1 h, respectively. Three-parameter exponential function was fitted to the paired correlation distances, and presented correlations lower than 0.8, 0.5 and 0.2 from distances of 1, 3 and 7 km, respectively, in 30 min rain integration. It was also found that with a pluviometric network conformed by at least six pieces of equipment and separated by a 5 km distance from each other in the urban area, a correlation of 0.5 and compliance with the WMO recommendations would be obtained.

Biologically active areas play an extremely important role in the structure of a city and increasing their coverage, especially in large urban centres, is an activity with a number of advantages. This article compares, in terms of green spaces, two European cities of similar size – Warsaw (517.2 km2) and Oslo (454 km2). Both cities are capitals of their respective countries but implement different spatial policies in the scope of the Green Deal. In Warsaw, many industrial and post-industrial areas still exist and simultaneously urban green areas are decreasing year by year. In Oslo, a strategy based on deindustrialisation of the city and possible maximum use of urban greenery and public spaces is implemented. The research described in this article involved analysing the coverage of the analysed cities and their districts with biologically active area and then checking the correlation with other indicators that can be affected by this coverage. These included data on the incidence of the most common diseases among residents, the attractiveness of living for the elderly and families with children, as well as air and soil pollution and the occurrence of negative effects of climate change. The correlation of urban space use in terms of the presence of industrial land in relation to currently existing green spaces in the districts concerned was subsequently determined.

The colours of external architecture are crucial to the reception of urbanized space. An appropriate concept is necessary to maintain order and harmony of colours. Decision-making in this respect was analysed, based on Polish and Slovak legal acts. The formal and actual status was compared through analyses of local spatial development plans and site inspections. For a broader perspective, examples from some of the countries are presented. Using a survey, public knowledge of the current legal situation related to colour decision-making was investigated alongside preferences as to who should manage this issue. It was also investigated how space users assessed the external colours of buildings in the areas under study.

The justification for the document Study of the Conditions and Directions of the Spatial Management of a Commune created by Cracow’s Municipality Planning Office, reveals the numerous of intercommunal dysfunctions included in these documents for different communes and shows differences between Studies and Voivodeship Spatial Management Plan of Małopolska. The main purpose of the article is the discussion on the issue, showing the research methodology of intercommunal relationships analysis (conducted in the Justification) and inquiry for the solutions in Polish law system, which could resolve the problem.

Program rewitalizacji to zbiór zintegrowanych działań na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowanych terytorialnie, prowadzonych przez interesariuszy rewitalizacji. Działania te powinny być oparte na rewitalizacyjnym zarządzaniu strategicznym i przestrzennym bardzo silnie ukierunkowanym na poprawę warunków życia i zamieszkania lokalnej społeczności. Celem niniejszego artykułu jest wyjaśnienie istoty programu rewitalizacji jako scenariusza przestrzennych i strategicznych działań władz gminy. Autorki udowadniają, że zarządzanie przestrzenne i zarządzanie strategiczne stanowią narzędzia pozwalające na przeprowadzenie procesu rewitalizacji. W pracy poświęcono fragment na teoretyczne i operacyjne rozumienie zagadnienia, a także zaprezentowano przykład zaczerpnięty z Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Krobia, który został opracowany w 2017 r.

The impact of changes in regional development along with the construction of Yogyakarta International Airport in Kulon Progo Regency may affect land use changes as the activities of the surrounding population. Galur– Lendah area, which is located near the city of Yogyakarta and acts as the entrance to Kulon Progo, will also develop. Along with these developments, the determination of the groundwater recharge–discharge area is needed to ensure the availability of groundwater at this site. The purpose of this study was to determine the zonation of groundwater recharge–discharge areas to support the availability of groundwater. The method of research is a spatial analysis using a geographic information system (GIS) based on ratings and weighting values for six parameters, including slope, rainfall, groundwater table depth, soil type, rock permeability, and land use. The field hydrogeological was also conducted to find out rock permeability and groundwater quality (pH, EC, TDS). The results showed that areas with potential for groundwater recharge were in the central and northeastern parts of the study area and the discharge zones in the north and south were with potential infiltration values of 26–43 and 44–59, respectively. However, the recharge area can still function as a discharge zone.

W zarządzaniu przestrzenią przyrodniczą miast, regionów, a nawet krajów stosowana jest obecnie koncepcja zielonej infrastruktury. W Polsce koncepcja ta jest znana, o czym świadczą coraz liczniejsze publikacje na jej temat. Celem przedstawionych badań jest ustalenie, czy i w jakim stopniu założenia koncepcji są wykorzystywane w planowaniu struktury przestrzennej polskich miast. Badania skoncentrowano na Studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego trzech miast — Gdańska, Łodzi i Wrocławia.

Autor będący pracownikiem Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Krakowie opisuje proces obejmowania planami zagospodarowania przestrzennego obszaru Krakowa, który został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Opis procesu rozpoczyna rok 2003, kiedy obowiązujące w Polsce plany ogólne utraciły moc, a kończy — 2020, w którym obszar UNESCO jest chroniony planami miejscowymi w całości, jednak około 50% jego strefy buforowej wciąż pozostaje bez ochrony planistycznej. W artykule zwrócono również uwagę na kwestię, kto faktycznie — w imieniu Prezydenta Miasta Krakowa — sporządza poszczególne dokumenty planistyczne. Aspekt ten, po zderegulowaniu Izby Urbanistów jest istotną kwestią dokumentacyjną.

With the development of the entertainment industry, the need for immersive and emotionally impactful sound design has emerged. Utilization of spatial sound is potentially the next step to improve the audio experiences for listeners in terms of their emotional engagement. Hence, the relationship between spatial audio characteristics and emotional responses of the listeners has been the main focus of several recent studies. This paper provides a systematic overview of the above reports, including the analysis of commonly utilized methodology and technology. The survey was undertaken using four literature repositories, namely, Google Scholar, Scopus, IEEE Xplore, and AES E-Library. The overviewed papers were selected according to the empirical validity and quality of the reported studies. According to the survey outcomes, there is growing evidence of a positive influence of the selected spatial audio characteristics on the listeners’ affective responses. However, more data is required to build reliable, universal, and useful models explaining the above relationship. Furthermore, the two research trends on this topic were identified. Namely, the studies undertaken so far can be classified as either technology-oriented or technology-agnostic, depending on the research questions or experimental factors examined. Prospective future research directions regarding this topic are identified and discussed. They include better utilization of scene-based paradigms, affective computing techniques, and exploring the emotional effects of dynamic changes in spatial audio scenes.

The article describes important issues related to obtaining fundamental information used in the maritime spatial planning process. It presents practically aproached selected results of undertaken work, where the quality of spatial information may affect the decisions and final results of study works, therefore geoinformation is extremely important.

Poziom sprzedaży danego dobra uzależniony jest w dużej mierze od sieci dystrybucji. Przestrzenna analiza dystrybucji umożliwia racjonalizację sieci sprzedaży, co podnosi efektywność i wydajność sprzedaży przedsiębiorstwa z bezpośrednim przełożeniem na wzrost zysków. Z pomocą przychodzą tu tak zwane analizy przestrzenne. W artykule przedstawiono analizę sieci autoryzowanych sprzedawców Polskiej Grupy Górniczej dla województwa opolskiego. Analiza została wykonana z wykorzystaniem narzędzi GIS (SIP). Celem przeprowadzonej analizy było zaprezentowanie możliwych do zastosowania narzędzi weryfikacji już istniejącej sieci dystrybucji, jej racjonalizacji, bądź też tworzenia nowych punktów sprzedaży. Przedstawione narzędzia należą do operacji GIS stosowanych do przetwarzania danych przechowywanych w zasobach Systemów Informacji Przestrzennej. Są to tak zwane narzędzia geoprocessingu, czyli geoprzetwarzania. W artykule zaprezentowano kilka analiz przestrzennych, których rezultatem jest wybór najlepszej lokalizacji punktu dystrybucji pod względem określonych kryteriów. Stosowane narzędzia to między innymi zapytanie przestrzenne intersect (iloczyn), suma. Posłużono się także geokodowaniem, utworzono tak zwany kartodiagram. Przedstawiona przykładowa analiza może zostać wykonana dla sieci autoryzowanych sprzedawców zarówno w skali jednego województwa, miasta, jak też obszaru całego kraju. Użyte narzędzia dają możliwość sprecyzowania grupy docelowych odbiorców, obszarów na jakich się oni znajdują, obszarów koncentracji potencjalnych odbiorców. Pozwalają tym samym na ulokowanie punktów sprzedaży na obszarach charakteryzujących się wysokim prawdopodobieństwem znalezienia nowych klientów, umożliwiają wybór lokalizacji, np. zapewniającej dostęp do dróg, transportu kolejowego, lokalizacji o odpowiedniej powierzchni, sąsiedztwie.

The paper refers to the specific functional area, which identity was primarily based on the relationship with water – in major port cities, as well as related smaller settlemets. It discribes the phenomenon of using and reinterpreting the potential of a rich hydrographic network for constructing the contemporary spatial identity after the violent events of the 20th century. The case studies cited are differentiated due to the specifi city of the activities and the purpose of its implementation.

The main purpose of this article is to present facts related to the history of Port Praski located on the right bank of the Vistula river in Warsaw, which is currently being built. The subject of the consideration is the area and development of the former Port Praski, which project and the fi rst works began after the First World War. It’s spatial and functional connections with the downtown area and surroundings are also key issue. The article presents plans, concepts, projects and investments, furthermore theirs level of implementation. Signifi cant eff ort was made to answer the research questions concerning social expectations regarding the function and the direction of Port Praski development. In the final part of the article was made a comparison of existing revitalization works in Port Praski with HafenCity – the district of Hamburg, where the revitalization project has been already implemented for 20 years. However, comparative analysis revealed several signifi cant differences, allowed to conclude that Polish model of revitalization is only a partially identical with the approach applied in Western Europe.

Artykuł przedstawia podstawowe zmiany, jakie przewiduje pierwotna wersja rządowego projektu Kodeksu urbanistyczno-budowlanego w dziedzinie planowania i zagospodarowania przestrzennego, w tym w zakresie podstawowych rodzajów dokumentów planistycznych i lokalizacyjnych oraz kompetencji organów odpowiednich do ich przyjmowania, uchwalania lub wydawania. Na tym tle wskazuje regulacje ważne dla działalności górniczej, a w szczególności dla ochrony złóż oraz dla inicjowania przedsięwzięć górniczych, przywołując w niektórych przypadkach opublikowane krytyczne stanowiska kilku rządowych instytucji. W nowym dokumencie o nazwie „studium rozwoju przestrzennego gminy” projekt Kodeksu nakazuje podział gminy na strefy funkcjonalne. Jedną z nich może być strefa górnicza i przemysłu wydobywczego. Natomiast przy wyznaczaniu obszarów nowej urbanizacji wymaga on, by unikać m.in. obszarów udokumentowanych złóż kopalin. W odniesieniu do planów miejscowych projekt Kodeksu ustala, że m.in. na obszarach udokumentowanych złóż strategicznych lokalizacja inwestycji innych niż inwestycje celu publicznego może nastąpić wyłącznie na podstawie planu miejscowego. Ten projekt przewiduje także, że m.in. „zakłady stwarzające ryzyko wystąpienia poważnej awarii przemysłowej” oraz „inwestycje mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko” mogą być zlokalizowane wyłącznie na podstawie planu miejscowego. Inną innowacją projektu Kodeksu jest wprowadzenie możliwości sporządzenia planu miejscowego ze zintegrowaną oceną oddziaływania na środowisko. Przewidziane w projekcie Kodeksu „zgody inwestycyjne” mają zastępować zarówno dotychczasowe pozwolenia i zgłoszenia budowlane, jak i decyzje o warunkach zabudowy w odniesieniu do obszarów, na których nie ma planów miejscowych. W sprawach dotyczących zakładów górniczych zgody inwestycyjne mają wydawać organy administracji górniczej. Niekorzystną zmianą dla górnictwa jest odebranie statusu celu publicznego wydobywaniu złóż kopalin objętych własnością przysługującą Skarbowi Państwa. W artykule sygnalizuje się również, że w toku dalszych prac legislacyjnych część opisanych regulacji może ulec zmianie.

The aim of this article is to identify the role, that special residential law issued by the municipal executive authorities plays in the metropolises development. The article presents key urban and legal barriers related to the functioning of the spacial management system. The article ends with recommendations for further actions related to repair local spatial policy.

Based on China’s provincial panel data from 2009 to 2019, this paper empirically tests and analyzesthe effects of industrial agglomeration and other important economic variables on industrial green technologyinnovation efficiency from the perspective of spatial statistical analysis. The results show that the efficiency ofChina’s industrial green innovation has not changed much during the study period, exhibiting an obvious polarizationphenomenon. Moreover, the improvement of the degree of industrial agglomeration is conducive to the regionalgreen innovation efficiency level. This means that industrial agglomeration produces effective environmental andinnovation benefits. In addition, the influence coefficient of enterprise-scale is negative, indicating that for Chineseindustrial enterprises, the enlargement of the production scale weakens the promotion effect of R&D activities. The influence coefficient of human capital is negative, mainly because the direct effect has a small and positivevalue, while the indirect effect (spillover effect) has a negative and large value, indicating that the spillover effectof human capital between regions in China is deficient.

W XIX i 1. połowie XX wieku w całej Europie powstały liczne parki, które choć różnią się pod wieloma względami, wykazują jednak pewne podobieństwa w strukturze przestrzennej i kompozycji. Pytanie brzmi, czy późne nowoczesne parki publiczne, wybudowane w 2. połowie XX wieku posiadają cechy klasycznego designu i „zasady” kompozycyjne? Jak oddziałuje ekstremalnie funkcjonalne podejście na projektowanie parków ery po II wojnie światowej? Odpowiedź jest wynikiem szczegółowej analizy w zakresie struktury powierzchni i zasad kompozycyjnych parków wybudowanych w tych czasach. W badaniach analizowano, według przyjętych kryteriów, Park Jubileum w Budapeszcie, jedną z najbardziej znanych, współczesnych realizacji na Węgrzech. 12 ha Park Jubileum (zbudowany w 1965 roku) znajduje się w samym sercu Budapesztu, na szczycie Góry Gellerta, obok Dunaju. Lokalizacja wysoko nad miastem, na odsłoniętym zboczu, daje możliwość szerokich panoram widokowych na całe miasto. Układ parku jest zasadniczo zależy od mocno urozmaiconej topografii, a jednym z jego największych walorów jest naturalisty wygląd zbocza, które określa strukturę przestrzeni i wpisuje się w naturalny teren, a także system ścieżek poprowadzonych wzdłuż linii konturów. Z formalnego punktu widzenia, ciekawą cechą jest dominacja obiektów dwuwymiarowych, o charakterystycznych kształtach, jak rabaty kwiatowe lub ozdobne baseny oraz układ systemu ścieżek. Pomimo, iż główną funkcją parku jest podkreślenie fantastyczny walorów widokowych, istnieje także kilka placów zabaw. Dla współczesnych użytkowników, główną zaletą parku, który w tym roku obchodzi 50-lecie istnienia, jest fakt, iż – pomimo kilku niewielkich elementów – od czasu jego powstania, nie wprowadzano w nim zasadniczych zmian. W pierwszym kroku analizie poddana została struktura przestrzenna parku, stawiając dodatkowy nacisk na istnienie lub brak jakiejkolwiek osi, na zaakcentowaniu wejść, organizację przestrzeni wewnątrz parku i na istnieniu/braku hierarchii. Ważnym elementem analizy był aspekt połączenie parku z tkanką miejską i terenami zieleni znajdującymi się w pobliżu. Następnym krokiem było porównanie wyników z innych parków powstałych przed laty, ale o podobnym otoczeniu przyrody. Celem przeprowadzonych badań jest określenie, jak bardzo kompozycja przestrzenna Parku Jubileum różni się od kompozycji przestrzennej w klasycznych parkach. Wyniki mogą pomóc zrozumieć, jakiego rodzaju kompozycja i struktura przestrzenna jest typowa dla nowoczesnych parków. Byłoby ważne, aby zachować te specjalne miejsca i struktury Parku Jubileum, podczas coraz bardziej pilnego remontu.

One of the principles of green infrastructure (GI) design is a multi-scale approach. Each scale requires taking into account various, differently aggregated GI building blocks. Eco-spatial indices are an important tool for implementing GI. These planning tools make it possible to define the proportion between built-up areas and blue-green areas of a project site. The Ratio of Biologically Vital Area (RBVA) is an indicator that is widely used in Polish spatial planning practice. The objective of this study was to determine how the RBVA is shaped in existing local spatial plans for single- and multi-family residential areas in 20 small and medium-sized towns, and to analyse whether and under what conditions the ratio used would guarantee the implementation of GI. The subject of the study were 814 local spatial plans of residential areas. The authors applied a document analysis method using the READ approach. In addition, statistical analyses of the data obtained and a detailed analysis of three selected plans were carried out. The most common ratio for multi-family residential areas was found to be at the level of 30%, while for single-family residential areas, it was 40%. Statistical analysis showed no significant differences between small and medium-sized towns for single-family residential areas. In turn, considerable differences were observed for multi-family residential areas (RBVA higher in medium-sized towns). The research corroborates that RBVA is a commonly used indicator. However, it guarantees only to a limited extent the possibility of GI implementation at the local scale.