Celem artykułu jest charakterystyka międzynarodowego rynku węgla energetycznego bazująca na najnowszych dostępnych danych. Informacje sięgają pierwszej połowy 2018 roku. W artykule skupiono się na opisie trzech największych eksporterów i importerów węgla energetycznego. Reprezentantów w wymienionych kategoriach wyłoniono posługując się najnowszymi światowymi statystykami dotyczącymi 2017 roku. W 2017 r. światowa produkcja węgla energetycznego wyniosła 5,68 mld ton i przewyższyła produkcję z 2016 r. o 4%. Od kilku lat niezmiennie światową czołówkę eksporterów węgla energetycznego stanowią: Indonezja, Australia i Rosja. Łącznie te trzy państwa w 2017 r. dostarczyły na rynek międzynarodowy 73% węgla energetycznego. Natomiast za 46% importu węgla energetycznego w skali globalnej (dane za 2017 r.) odpowiadają trzy kraje azjatyckie: Chiny, Indie i Japonia. W przypadku każdego z tych sześciu wymienionych państw (czyli dla: trzech głównych światowych eksporterów i trzech głównych światowych importerów) w artykule zaprezentowano wolumeny odnoszące się do produkcji, eksportu lub importu węgla. Zamieszczono także kierunki dostaw lub głównych eksporterów węgla do danego kraju. Pod koniec artykuły przedstawiono sytuację cenową, jaka wystąpiła na w pierwszej połowie 2018 roku na rynku europejskim oraz azjatyckim.

The article analyzes trends in steam coal flows (exports and imports) linked to production and consumption volumes. The analysis carried out in the article took the years from 2000 to 2019 into consideration. Coal is the second most important energy carrier. Its share in the structure of global consumption amounts to 27% and its production has an upward trend despite its decreasing share. The overall global upward trend of steam coal flows was disrupted twice over the period 2000–2019: by the effects of the 2007–2009 global financial crisis and the ongoing uncertainty of the global economy, as well as by the significant slowdown in the economic growth of developing countries (2014–2016). The European Union has seen large decreases in coal consumption over recent years, reflecting an accelerating decarbonization policy. The main area of coal trade is the Asia-Pacific basin. The Atlantic market currently accounts for about 20% of global steam coal trade, with seaborne trade covering about 95%. The volume of world trade (exports, imports) in steam coal is approximately one billion (bn) tons per year. The analysis carried out showed the following trend: decreasing coal exports to economically developed countries (mainly concentrated in Europe) and increasing exports to economies of developing countries, concentrated in the Asian part of the world. International Energy Agency (IE A) projections show that by 2040 the global coal production will fall from 5.6bn tons of coal equivalent (3.9bn tons of oil equivalent in 2019) to 5bn tce (3.5bn toe) at an average annual rate of –1.1%. Steam coal production is expected to decline by 10% to 4bn tce (2.8bn toe). Due to the fact that China is the largest producer, user and importer of steam coal in the world, all economic and political decisions taken by its government have strongly influenced international coal trade for years. For the Asia-Pacific basin alone, the IE A’s long-term forecasts predict an increase in coal-fired power generation over 2019. Forecasts regarding the coal’s share in global demand are not optimistic for many regions of the world (Europe, Africa, the Americas), predicting a significant decline in its demand. Yet, new markets for coal are emerging, especially in Asia and the Mediterranean basin, which may contribute to maintaining at least the current level of coal trade.

Samples of steam coal used in heat and power plants as well as densimetric fractions obtained on a laboratory scale by dense organic liquid separation have been examined. The contents of ash, mercury, chromium, cadmium, copper, nickel and lead have been determined in coal, in the light and medium fraction as well as in the refuse. The degree of removal of mineral matter and the examined heavy metals as well as the coal combustible parts yield have been determined. Examination of 5 coals revealed that it is possible to remove 41% of mercury and more than 35% of other heavy metals bound to mineral matter in coal.

Artykuł przedstawia analizę udziału Rosji w międzynarodowym handlu węglem energetycznym, będącej od lat jego istotnym uczestnikiem. Badaniami objęto lata 2014–2018. Położenie geograficzne na dwóch kontynentach oraz dostępność złóż węgla sprzyja jej obecności zarówno na rynku Pacyfiku, jak również Atlantyku. W artykule omówiono także głównych producentów węgla w Rosji oraz ceny rosyjskiego węgla energetycznego skierowanego na rynek spot. Z e względu na znaczący udział eksportu węgla dla gospodarki rosyjskiej, skupiono się także na analizie rosyjskich portów morskich.

W ostatnich latach w eksporcie rosyjskiego węgla energetycznego zaczął dominować kierunek azjatycki. U dział eksportu na ten rynek w latach 2014–2018 zawierał się w granicach 49–57% (60–87 mln ton). Wśród krajów azjatyckich istotną rolę odgrywają obecnie trzy państwa: Korea Płd., Chiny i J aponia. Nabyły one łącznie 38–52 mln ton rosyjskiego węgla.

Choć w analizowanych latach łącznie na rynek europejski Rosja wyeksportowała 52–67 mln ton węgla, to jednak udział tego rynku spadł z prawie połowy do około 40%. Powolne odchodzenie od energetyki węglowej przyczynia się do zmniejszania udziału odbiorców z tego kierunku. Wśród krajów europejskich jeszcze w roku 2014 głównym kierunkiem eksportu była W. Brytania z 19% udziałem (24 mln ton) w eksporcie ogółem. W 2018 r. eksport zmalał do 9 mln ton (5%).

Wśród europejskich kierunków eksportu rosyjskiego węgla rośnie na znaczeniu udział Polski. W latach 2014–2018 eksport węgla energetycznego do Polski zmieniał się w przedziale 5,6–16,2 mln ton. Z wraca uwagę jego dynamiczny wzrost uzyskany w ciągu ostatnich trzech lat. W stosunku do 2016 r. import wzrósł o 10,0 mln ton i w 2018 r. wyniósł aż 16,1 mln ton. W artykule omówiono także geograficzną strukturę importu węgla do Polski według przejść granicznych oraz portów morskich.

In Poland, there is a growing awareness of the need to change the sources of electricity and heat. An expression of this is the adoption of the document entitled Poland’s Energy Policy until 2040 (PEP 2040) in February 2020 by the Council of Ministers. The goal of the Polish Energy Policy until 2040 is “energy security – ensuring the competitiveness of the economy, energy efficiency and reducing the environmental impact of the energy sector – taking into account the optimal use of own energy resources”. In PEP 2040, the previous assumptions of the state’s long-term energy policy were amended and an increase in the use of low- or non-emission sources was declared. In addition, the energy policy guidelines contain forecasts for the production of steam coal and the demand for this raw material. Based on the provisions of the document, as well as forecasts of the coal-production volume prepared by the authors and the assessments of experts in the fields related to energy and mining, the article contains considerations on the validity of the developed forecasts together with the determination of the production capacity of domestic mining enterprises in terms of covering the demand for steam coal used for the production of electricity and heat. It is planned, inter alia, that blocks of coal-fired power plants will be decommissioned and, in their place, there is to be the expansion of solar and wind energy and the commissioning of the first blocks of a nuclear power plant. Such activities, which cause a decrease in the demand for coal, are also related to the plans of changes in the functioning of mining enterprises – there will be successive closures of individual mines and mining plants.

Approximately 95% of international trade in steam coal is concentrated in two areas: Asia-Pacific and Atlantic. Prices on the international market depend on the largest exporters and users of coal. The aim of the article is to characterize the price trends that took place in the international trade of energy coal in the years 2000–2020 and to distinguish price indices which, in the opinion of the authors, currently play an important role in this trade. The analysis of steam coal prices in international markets in 2000–2020 made it possible to highlight five periods of rising prices, four periods of falling prices, and one period of the stabilisation of prices. A detailed analysis of the highlighted periods of steam coal price fluctuations in 2000–2020 made it possible to identify groups of factors that significantly affect the level of prices of the analyzed coal in the long term. International steam coal markets are interlinked despite periodic volatility. A very important factor influencing world steam coal prices is the situation in China as it is the largest producer, user and importer of steam coal. A small change in coal production in China significantly affects the volume of trade on the international market. Therefore, the level of freight prices is an important factor influencing the price level for the customer. FOB Australia prices are also correlated with coal suppliers to the European market and Asia-Pacific market in this paper. The very high correlation coefficients obtained confirm the close relationship between the prices of these coals. For many years, the European market has no longer been a trendsetter in international coal markets but has instead been affected by general trends.

The aim of this article is to provide an overview of other alternative directions of coal supply to Poland following the February 2022 embargo on coal imports from Russia. Due to the dominant role of steam coal in imports to Poland, the authors focused on this type of coal. Analysis of the share of Russian steam coal imported into Poland in domestic consumption and production suggests that this commodity has played a relatively important role in the Polish market. In 2010–2021, between 4.8 and 12.9 million tonnes were imported annually from Russia to Poland, accounting for 8–25% of domestic steam-coal consumption. In 2018–2021, steam coal imported into Poland accounted for 22–29% of the volume of coal shipped by Russia to all EU -27 countries. In order to fill the gap left by Russian coal, this article considers alternative routes of coal supply to Poland, namely from Australia, Indonesia, Colombia, South Africa and the US, and presents the qualitative characteristics of the coal offered by these alternative routes of coal supply and traded on the international market. Between 2010 and 2021, steam-coal-price offers from these countries followed a consistent trend, with the difference between the minimum and maximum offer ranging from USD 5–32/tonne. As the steam coal supply of each of the analyzed routes of supply is fraught with some risk, the authors have also identified in the article those directions that may present some difficulties. It was found that coal offerings from Australia, South Africa, Indonesia and Colombia have low sulphur content (less than 1%), while coals from Australia and South Africa have relatively high ash content (from 12% to nearly 25%). Towards the end, the article also addresses issues related to the transport of coal to Poland and its dispatching within the country. As the analyzed alternative directions of coal imports involve importing this commodity by sea, the authors also analyzed the reloading capacity of Polish seaports and the rail transport fleet.

W artykule przedstawiony został stan aktualny w zakresie struktury produkcji zakładów wzbogacania węgla kamiennego w Polsce z uwzględnieniem wydajności, zakresu ziarnowego wzbogacanego urobku oraz typu zastosowanych urządzeń. Zebrane dane zostały przedstawione w układzie tabelarycznym dla każdej funkcjonującej na rynku polskim spółki węglowej. Zaprezentowany został również uproszczony blokowy schemat technologiczny zakładów wzbogacania węgla energetycznego i koksowego. W oparciu o przedstawione dane opisane zostały planowane potrzeby i trendy w zakresie zwiększenia efektywności produkcji, minimalizacji zużycia wody oraz bezpieczeństwa pracy. Przedstawiona została również lista niezbędnych do podjęcia prac badawczo-rozwojowych w tym zakresie oraz wykaz głównych czynników determinujących rozwój technologiczny zakładów wzbogacania węgla kamiennego.

W artykule omówiono zagadnienia związane z rozwojem międzynarodowych rynków węgla. W 2016 r. zużycie węgla na świecie spadło drugi rok z rzędu – przede wszystkim w wyniku słabego popytu w Chinach i USA. U dział węgla w globalnym zużyciu pierwotnych nośników energii zmniejszył do 28%. Światowa produkcja węgla w 2016 r. wyniosła 3,66 mld ton i w porównaniu z rokiem poprzednim była mniejsza 6,2%. Ponad 60% tego spadku miało miejsce w Chinach. Spadek globalnej produkcji był ponad 4-krotnie większy niż spadek zużycia. Wystarczalność światowych zasobów węgla szacowana jest na 153 lata – jest to trzy razy więcej niż wystarczalność ropy i gazu. Po kilkuletnich spadkach, ceny węgla w 2016 wzrosły o 77%. Obecne ceny spot są na poziomie 80 U SD/tonę i są zbliżone do cen z 2014 r. Na rynku europejskim po pierwszym półroczu ceny węgla są już wyższe około 66% w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku. Średnia cena w pierwszym półroczu wyniosła 12,6 zł/GJ i jest zbliżona do cen z 2012 roku. U dział transakcji spot w całkowitej puli zakupów wynosi około 20%. Ceny w kontraktach terminowych można szacować na podstawie cen z umów Japonia – Australia i cen w dostawach do elektrowni niemieckich. Średnio w latach 2010–2016 ceny do elektrowni niemieckich były wyższe o około 9%, a ceny w kontraktach Australia –Japonia 12% wyższe od cen CIF ARA. w 2017 r. Światowy handel węglem energetycznym osiągnął w 2016 r. około 1,012 mld ton. W perspektywie 2019 roku oczekuje się spadku o 4,8% – przede wszystkim z powodu spodziewanego mniejszego zapotrzebowania na głównych rynkach importowych w Azji.

The paper investigates the competitiveness of the Polish hard coal mining sector as a fuel source for heat and power generation. The main objective of the study is to make a quantitative assessment of the impact of the price relationship between domestic and imported steam coal on the consumption of domestic fine coal in the Polish heat and power generation sector. For this purpose, a long-term mathematical model of the Polish steam coal market is employed and scenarios that mimic the relationship between domestic and imported steam coal prices is developed. The following results are analysed:

- the volume of total domestic steam coal consumption under the scenarios analysed,

- the absolute difference in domestic steam coal consumption under the scenarios analysed in comparison with the scenario 0%,

- the total imported and domestic steam coal consumption in the period analysed.

In addition, the results were depicted in cartograms in order to present the distribution of domestic and imported coal consumption in the various regions of Poland.

The results of the study indicate that the supply of steam coal in Poland can be completely covered by domestic mines when the price of domestic coal is from –40% to –20% lower than that of imported coal. For the remaining scenarios, the consumption of imported coal increases and reaches its highest value in the scenario +40%, in which imported coal covered of 71% of total steam coal consumption in Poland over the period.

The conclusions presented in this paper provide valuable findings and policy insights into the competitiveness of domestic mines and management of domestic production both in Poland and other countries in which power generation systems are mostly dominated by coal.

W artykule omówiono zagadnienia związane z rozwojem międzynarodowych rynków węgla. W 2017 r. produkcja węgla kamiennego wzrosła o 3,1% po dwuletnim spadku. Udział węgla energetycznego w porównaniu z 2010 rokiem nie zmienił się. W globalnym zużyciu pierwotnych nośników energii udział węgla zmniejszył do 28%. W UE ten wskaźnik jest dwukrotnie mniejszy. BP szacuje obecnie wystarczalność światowych zasobów węgla na 118 lat – jest to trzy razy więcej niż wystarczalność ropy i gazu. Produkcja węgla w świecie jest obecnie na poziomie niewiele wyższym od 2010 roku. Średnioroczne tempo wzrostu wynosi dla węgla 0,5%, dla ropy 1,5% i dla gazu 2,2%. Odmienna jest sytuacja w UE. Zarówno w produkcji, jak i w zużyciu mamy wyraźne tendencje spadkowe. Światowe prognozy wzrostu gospodarczego obecnie są oceniane optymistycznie, mimo występujących wielu zagrożeń. Jest to ważny wskaźnik pośrednio mówiący o zapotrzebowaniu na energię. Handel międzynarodowy węglem obejmuje około 15−20% produkcji. Chiny są kluczowe dla międzynarodowego rynku węgla. Jest to największy producent, konsument i importer węgla. Obecnie prognozy znajdują się pod silną presją sytuacji cenowej. Takie poziomy cen były obserwowane ponad siedem lat temu. Ceny te nie powinny się utrzymać w kolejnych latach. Średnia cena w prognozie do 2022 roku jest na poziomie 75 USD/tonę.