Abstract
W pracy charakteryzujemy swoistość, tj. wyjątkowość kosmologii współczesnej
rozumianej jako fizyka Wszechświata. Swoistość ta przejawia się w stosunku do
samego przedmiotu badań oraz w stosunku do sposobów zdobywania wiedzy
o Wszechświecie, w tym także metod stosowanych do rozwiązywania problemów.
Twierdzimy, że kosmologia jest odmienna od standardowej praktyki badawczej
fizyki współczesnej (odmienność metodologiczna). Odmienność przedmiotowometodologiczna
współczesnej kosmologii jest źródłem kontrowersyjności kosmologii
(twierdzi tak Helge Kragh (1996)). W pracy wskazujemy brak uzasadnienia takiej jej
oceny. Odmienność przedmiotowo-metodologiczna kosmologii nie jest dla nas kontrowersyjna.
Identyfikujemy tę odmienność między innymi ze swoistością predykcji
(asymetria między retrognozą a prognozą), temporalnością kosmologii związanej
z rozwojem technik obserwacyjnych, problemem horyzontu oraz specyfiką problemu
warunków początkowych. Wskazujemy na niedookreśloność modelu czasoprzestrzennego
w kosmologii w dwóch aspektach: a) problemu warunków początkowych
dla ewolucji Wszechświata oraz b) problemu topologicznej niedookreśloności modelu
geometrycznego czasoprzestrzeni.
Go to article