Abstrakt
Problematyka racjonalności i sam ten termin pojawiają się w pracach Johna Rawlsa, w tym w jego słynnej rozprawie Teoria sprawiedliwości. Zarazem w innej jego książce, Liberalizm polityczny, spotykamy nie tylko terminy „racjonalny/racjonalność”, lecz także termin „rozumny”. W tej drugiej książce Rawls dokonuje także ich porównawczej analizy. W artykule poddaję te pojęcia bliższej analizie, rozważając ich użycie w rozmaitych kontekstach. Hipotezą badawczą, stawianą w pracy, jest twierdzenie, że wykorzystywanie obydwu terminów, a nie wyłącznie jednego z nich, może wzbogacać naszą siatkę pojęciową i zwiększać możliwości analizy sfery ludzkiego działania. Celem prowadzonych analiz jest próba potwierdzenia tej hipotezy oraz wydobycie specyfiki terminu „rozumność” i jego użycia, zwłaszcza w Liberalizmie politycznym.
Przejdź do artykułu
Bibliografia
Arystoteles (1982), Etyka nikomachejska, przeł. D. Gromska, wyd. 2, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Audi R. (2001), The Architecture of Reason. The Structure and Substance of Rationality, Oxford: Oxford University Press.
Audi R. (red.) (1998), Cambridge Dictionary of Philosophy, Cambridge: Cambridge University Press.
Golden J.L., Pilotta J.J. (red.) (1986), Practical Reasoning in Human Affairs, Dordrecht: D. Reidel Publishing Company.
Honderich T. (1999), Encyklopedia filozofii, t. II, przeł. J. Łoziński, Poznań: Zysk i S‑ka.
Höffe O. (1995), Immanuel Kant, przeł. A.M. Kaniowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jolivet R. (1966), Vocabulaire de la Philosophie, Lyon: Emmanuel Vitte.
Kalinowski G. (1978), Logique et méthodologie juridique. Réflexions sur la rationalité formelle et non formelle en droit, „Archive de Philosophie de Droit” 23, s. 59–68.
Kant I. (1953), Uzasadnienie metafizyki moralności, przeł. M. Wartenberg, przekład przejrzał R. Ingarden, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kant I. (1993), Religia w granicach samego rozumu, przeł. A. Bobko, Kraków: Znak.
Kleszcz R. (1998), O racjonalności. Studium epistemologiczno‑metodologiczne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kleszcz R. (2005), Teoria argumentacji, filozofia, logika. Uwagi o teorii Chaima Perelmana, „Forum Artis Rhetoricae” 1–2, s. 22–35.
Kleszcz R. (2007), O rozumie i wartościach, Łódź: Wydawnictwo WSHE w Łodzi.
Lalande A. (red.) (1960), Vocabulaire technique et critique de la philosophie, Paris: PUF.
Laughlin S.K., Hughes D.T. (1986), The Rational and the Reasonable: Dialectic or Parallel Systems?, w: J.L. Golden, J.J. Pilotta (red.), Practical Reasoning in Human Affairs, Dordrecht: D. Reidel Publishing Company.
Perelman Ch. (1979a), Logique juridique. Nouvelle rhétorique, Paris: Dalloz.
Perelman Ch. (1979b), The Rational and the Reasonable, w: T.F. Geraets (red.), Rationality Today, Ottawa: The Ottawa University Press, s. 213–224.
Perelman Ch., Olbrechts‑Tyteca L. (1983), Traité de l’argumentation. La nouvelle rhétorique, wyd. 4, Bruxelles: Editions de l’Université de Bruxelles.
Podsiad A. (2000), Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Rawls J. (1951), Outline of a Decision Procedure for Ethics, „The Philosophical Review” 60, s. 177–197.
Rawls J. (1994), Teoria sprawiedliwości [1971], przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls J. (1998), Liberalizm polityczny [1993], przeł. A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rescher N. (1954), Reasonableness in ethics, „Philosophical Studies” 5, s. 58–62.
Sibley W.M. (1953), The Rational versus the Reasonable, „The Philosophical Review” LXII (4), s. 554–560.
Simpson J.A., Weiner E.S.C. (red.) (1991), The Oxford English Dictionary [cyt. jako: OED], Oxford: Clarendon Press, Vol. XIII.
Przejdź do artykułu
pl
en
