Starano się przedstawić „ciągłość” jaka, mino zaprzeczeń twórców jest nieodzowna do tworzenia nowości. Kolejne nurty i style (dziś mody) w architekturze starają się zaprzeczać ideom i formom poprzednikom. Sztuka awangardowa odżegnuje się od jakiejkolwiek kontynuacji. Oryginał już w świecie współczesnym, a w ponowoczesności szczególnie, nie istnieje. Świat jest napełnieni kształtami, kolorami i obrazami przeszłości i nie jest w stanie się z tego wyzwolić. Artystom towarzyszy złudne wrażenie o ich genialności i oryginalności. Patrząc na budowane dziś budynki, możemy dostrzec niezbudowaną architekturę z początku XX wieku. Nie jest to bynajmniej zarzut co do braku oryginalności, ale stwierdzenie smutnego faktu o nie możności tworzenia nowości całkowitej. Może poprzednikom bez dostępu do internetu i Światowej Biblioteki Wyobraźni było łatwiej.

W artkule przedstawiam poglądy Aliny Motyckiej, polskiej filozofki nauki, zmarłej w 2018 roku. Działalność naukową Motyckiej lokuję w historycznym kontekście dwóch tradycji filozofii nauki – uhistorycznionej jej wersji sygnowanej nazwiskiem Thomasa Kuhna i tradycji logicznej rekonstrukcji nauki jaką w drugiej połowie XX wieku ożywiała myśl Karla Poppera. Sądzę, że taka właśnie sytuacja historyczna stanowi kontekst, w jakim Motycka kształtowała swój pogląd na filozofię nauki, a także z uwagi na tak określony kontekst, problematyzowała własny w niej udział. Co zatem stanowi o oryginalności Jej drogi? Dwie kwestie wysuwają się tu na plan pierwszy. Pierwsza, to rekonstrukcja zasadniczego problemu filozofii nauki, jakim według Motyckiej, jest zagadnienie konfrontacji dwóch teorii naukowych z których wcześniejsza (T1) jest zastępowana przez późniejszą i konkurencyjną względem pierwszej (T2). Motycka w warstwie krytycznej swojej filozofii nauki ukazuje niezdolność epistemologii drugiej połowy XX wieku do adekwatnego ujęcia tej relacji. Przyczynę upatruje w jej braku wytworzenia środków intelektualnych do problematyzowania sytuacji „T1–T2”. Stąd wywodzi się drugi obszar dociekań Autorki, jakim jest kwestia twórczości w nauce. Inspiracji dla skonstruowania adekwatnej epistemologii obejmującej to zagadnienie dostarczają Motyckiej poglądy Carla G. Junga. Przedmiotem jej zainteresowania jest – w tym kontekście – możliwość użycia na terenie filozofii nauki takich pojęć, jak archetyp i mit.

This article explores the significance of James Hillman's archetypal psychology for the autothematic reflection and the fiction of Olga Tokarczuk. An analysis of her 2020 collection of essays Czuły narrator ( The Tender Narrator), and the psychological dimension of two novels, Ostatnie historie ( Final Stories) and Bieguni ( Flights) published in 2004 and 2007 respectively, shows that she abandoned her former intellectual master Carl Gustav Jung for Jungian revisionists, most notably James Hillman. His ideas helped her to clarify her own philosophical approach, and, for her critics, they offer a useful interpretative key to the works in which she moved beyond the bounds of orthodox Jungianism.

The article analyzes the works of two novelists from Sniatyn (Ivano‐Frankivsk) Vasyl Stefanyk and Vasyl Tkachuk for special (similar and distinctive) features in their national vision of the image of the land, which for Ukrainians as an ethnic group that has shaped its agrarian culture for centuries, remains the greatest value, holiness, a symbol of spiritual stability. Therefore, this image in Ukrainian culture is very deep, has archetypal features, because the land for the Ukrainian people was not only evidence of prosperity and wealth, but also a moral imperative and this is widely reflected in folklore and the cultural heritage of Ukrainians, including literature. In the Carpathian and Transcarpathian mountain regions, the peasant’s attitude to the land was aggravated by the fact that there were few small plots ‘won’ from the mountains and adapted for cultivation. That is why the life of peasants is marked by a special complexity during a long historical period and of social changes. So, the first emigration of Ukrainians began who since the end of the 18th century sought happiness in the fertile lands of the Canadian prairies. V. Stefanyk and V. Tkachuk grew up and formed as writers in one region, for both the life of the Carpathian peasants, which they portrayed with a deep psychology, became the main theme of their works. There are many parallels in their short stories, but the most complete for both artists is the image of the earth, which has become the subject of our comparative studies.

Thinking of the earth as feminine derives from the oldest ideas as to the four rudimentary elements. Bipolarity, which is present in the take on the earth as an archetypical element, one giving life and finally absorbing it back, has not lost its relevance to this day. It is therefore myths, followed by philosophical considerations valuing the distinction between divine and human qualities, which have always been in conflict and cooperation, and these have marked the path Nikolai Berdyaev, the Russian religious thinker, takes. The problem of the nature of man’s gender is the fundamental issue of his philosophical anthropology. The stance represented by the author of The Meaning of the Creative Act is based on the conviction that the structure of the world constitutes two opposing elements, two opposing forces: good and evil, with good being linked to the male and evil to the female. The male to him is anthropological and personal, the female – cosmic and collective. One of Berdyaev’s most important beliefs is that the earth should be treated in a mystical sense as a principle female in matter and body. The driving force behind the world is the clash of both principles, the contact and interaction between the solar male and the terrestrial female. Through the prism of the cosmic battle of the genders, Berdyaev explains Freud’s concept of the Oedipus complex, giving it a mystical- ‑symbolic dimension.