Analiza narracyjna jako jedna z metod analizy tekstu biblijnego rozwinęła się pod koniec lat 80. XX w. W artykule autor wskazuje twórców i prekursorów tej metody (G. Genette, S. Chatman, D. Rhoas, D. Michie, A. Culpepper), następnie omawia podstawowe elementy narracji: treść i formę (story, discours) oraz sposoby ich analizy. W aspekcie treściowym analizie podlegają wydarzenia, postacie i okoliczności, w warstwie zaś formalnej analizowane są określone zabiegi narracyjne decydujące o sposobie przekazania danego wydarzenia. Autor zaznacza, że analiza narracyjna nie powinna być stosowana w sposób wyłączny, ale wraz z innymi metodami, przede wszystkim, metodą historyczno-krytyczną.

This essay deals with, or rather attempts to explore, the problem of irony and humour (sensu largo) in the Bible. On the whole Polish theology, homiletics and academic biblical studies have hardly anything to say about it, and when they do mention it, it is done in a rather perfunctory and unsatisfactory manner. This article asks what may be reasons for this ‘exegetical retouch’ (tabooing?), i.e. why has the question of biblical irony, which is a staple of international scholarship, received so little attention in Poland? Why do contemporary Polish biblical and homiletic studies cultivate a staid and solemn tone, and steer clear of a direct and plain exposition laced with subtle irony and a touch of asteism, a sure sign of a wise sense of humour that characterizes ancient Judaism? For Gary Webster, Terri Bednarz and Yehuda Radday the recognition level of biblical humour, sophisticated wordplay or irony depends on the reader’s competence, his linguistic and cultural sensitivity, his ability to detect cognitive presuppositions, and his knowledge of relevant contexts. Yet even a thorough understanding of the biblical text and its cultural conditioning cannot rule out doubts, moot points and interpretative dilemmas that bedevil the work of every translator and hermeneutic analyst and stoke up unending debates.

The article is based mainly on the Pontifical Biblical Commission's document Interpretation of the Bible in the Church (1993), but it also refers to The Jewish Peopleand his Holy Scriptures in the Christian Bible (2001). The first part of the article deals with an outline of the history of OT Exegesis, particularly the common heritage of Samaritan, Jewish and Christian faith. The second part describes modern methods and approaches of biblical enquiry.

Methodology of New Testament studies reflects the way(s) which are commonly accepted by scholars working with the second part of the Christian Bible in order to solve difficulties and problems connected with the proper reading, understanding and interpretation of biblical text. Taking into consideration the important document of Pontifical Biblical Commission Interpretation of the Bible in the Church (1993), the article describes the fundamental distinctions between approaches and methods as two general modes of enquiry of the Bible. The special attention is given towards the historical-critical method, stressing that her use is necessary in the scientific studies of the four Gospels as well as the other canonical books. Methodology of New Testament studies should also reflect the serious knowledge of the interpretation given by the Church Fathers and the Wirkungsgeschichte of the Bible.

Tematem niniejszego artykułu jest potencjalny język atletyki w Flp 3,12-16. Główny akcent skupia się na pytaniu, jak przyjęcie istnienia w nim języka atletyki przyczynia się do lepszego zrozumienia tego tekstu, a przede wszystkim jego teologicznej treści. Artykuł składa się z trzech części. W części pierwszej autor analizuje poprzedzający i następujący kontekst Flp 3,12-16. Przychyla się przy tym ku poglądowi zwolenników struktury koncentrycznej: 3,1-11 (A), 3,12-16 (B), 3,17-4,1 (A’). W częściach obramowania (A i A’) chodzi o polemikę Pawła z jego przeciwnikami, przy czym głównym zamiarem Pawła jest wezwanie Filipian do tego, by „mocno stali w wierze”. Część druga artykułu zawiera krótką analizę egzegetyczną tekstu 3,12-16, która jest skoncentrowana na najważniejszych pojęciach (zdobyć, ruch, myślenie) oraz na celu niebiańskiej doskonałości, z którymi te pojęcia są związane. W części trzeciej zostają zanalizowane potencjalne atletyczne obrazy w 3,12-16. W oparciu o powszechną akceptację rzeczownika τὸ βραβεῖον w 3,14 jako agonistycznego terminus technicus, inne rzeczowniki i czasowniki, które same w sobie nie mają znaczenia atletycznego, zostają zinterpretowane jako odnoszące się do atletyki w kontekście tej perykopy. Na zakończenie autor artykułu zauważa, że Paweł jako przeciwwagi dla schematu „wysiłek-nagroda”, typowego dla języka atletycznego, używa języka powołania, wprowadzając schemat „dawanie-otrzywanie”. W ten sposób Paweł podkreśla ukierunkowanie na przyszłość, które jest charakterystyczne dla przesłania, które głosi i którym żyje.

This paper focuses on three issues. First, it is about the context and environment of pre-Nicene theology. It is emphasized that pre-Nicene theology did not neglect ca-techetical and liturgical reflection (ad intra) while at the same time successfully ente-red into a critical and creative dialogue with both the Semitic and Greco-Roman world where first Christians lived (ad extra). For contemporary theology its means that it cannot reject historical reasoning, placed in space and time. The second part stresses that, in spite of different situations and all historical and cultural contexts, theology before Nicea was above all an understanding of Sacred Scripture to which the key is the Risen Christ as the source and definitive fulfilment of the inspired writings. Finally, the third part of the paper focuses on the existential and spiritual experience from which pre-Nicene theology originated. For this theology the Gospel of Christ is not just the rule of faith but also the rule of life. This leads to a conclusion that a contem-porary theologian is a to take up an existential-personalistic reflection on Revelation using the historical-hermeneutic method .