Abstract
The paper is devoted to the subject of the witch trials in the region of Kleczew in the 1680’s and 1690’s. By focusing on the specific trial in the village of Wąsosze in 1688, the author analyses the problem of the peasant’s mobility in 16‑18th century Poland, and shows an examples of the interpretation dilemmas that a historian may encounter when dealing with the subject of Polish witch trials. In the paper, one can also find basic information about the great witch‑hunt inspired by Wojciech Breza between 1688 and 1691, which was one of the biggest (if not the biggest) Polish witch‑hunt known today.
Go to article
Bibliography
Dzieje Kleczewa, red. Jerzy Stępień. Poznań‑Konin: Drukarnia PRODRUK, 1995.
Fischer, Adam. Czarownice w dolinie nowotarskiej. Lwów: Towarzystwo Ludoznawcze, 1927.
Kamler, Marcin. „O niektórych problemach badawczych historyka przestępczości w okresie nowożytnym (na marginesie książki Jamesa A. Sharpe’a, Crime in early modern England 1550–1750, London 1984)”. Przegląd Historyczny 2 (1987): 289–297.
Kamler, Marcin. „Rozbój na ziemiach koronnych w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku”. Kwartalnik Historyczny 3–4 (1990): 59–76.
Kamler Marcin. „Kary za przestępstwa pospolite w dużych miastach Polski w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku”. Kwartalnik Historyczny 3 (1994): 25–39.
Kamler, Marcin. Złoczyńcy. Przestępczość w Koronie w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku (w świetle ksiąg sądowych miejskich). Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2010.
Koranyi, Karol. „Czy tortury są dalszym ciągiem sądów bożych?”. Lud 25 (1926): 96–97.
Koranyi, Karol. Czary w postępowaniu sądowym (szkic prawno‑etnologiczny). Lwów: Towarzystwo Ludoznawcze, 1927.
Koranyi, Karol. Czary i gusła przed sądami kościelnymi w Polsce w XV i w pierwszej połowie XVI wieku. Lwów: Towarzystwo Ludoznawcze, 1928.
Koranyi, Karol. Ze studiów nad wierzeniami w historii prawa karnego. I. Beczka czarownic. Lwów: Towarzystwo Ludoznawcze, 1928.
Koranyi, Karol. Łysa Góra. Studium z dziejów wierzeń ludowych w Polsce w XVII i XVIII wieku. Lwów: Towarzystwo Ludoznawcze, 1929.
Karpiński, Andrzej. „Kaci a problem oczyszczania miast koronnych w XVI–XVIII w.”. Kwartalnik historii kultury materialnej3–4 (2005): 351–359.
Karpiński, Andrzej. „Organizacje i funkcjonowanie władz Starej i Nowej Warszawy w latach 1526–1764. Uwagi o warszawskim samorządzie w epoce nowożytnej”. Rocznik Warszawski 2 (2008): 143–169.
Karpiński, Andrzej. „«W cieniu pręgierza i szubienicy». Uwagi o pracy Marcina Kamlera: «Złoczyńcy. Przestępczość w Koronie w drugiej połowie XVI i w pierwszej połowie XVII wieku (w świetle ksiąg sądowych miejskich)», Wydawnictwo Neriton‑ Instytut Historii PAN, Warszawa 2010, ss. 465”. Przegląd Historyczny 3 (2011): 493–500.
Libera, Zbigniew. Medycyna ludowa. Chłopski rozsądek, czy gminna fantazja. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1995.
Libera, Zbigniew. Znachor w tradycjach ludowych i popularnych XIX–XX wieku. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, 2003.
Mikołajczyk, Marian. Przestępstwo i kara w prawie miast Polski południowej XVI–XVIII wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1998.
Mikołajczyk, Marian. Z dziejów zbrodni i kary w dawnej Polsce. Żywot i proces Antoniego Złotkowskiego, zbójnika z Pcimia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2001.
Mikołajczyk, Marian. „Świętokradcy przed sądami miejskimi w Małopolsce w XVI–XVIII wieku”. W Społeczeństwo staropolskie, vol. II, red. Iwona Dacka‑Górzyńska, Andrzej Karpiński, 93–109. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2008.
Mikołajczyk, Marian. Proces kryminalny w miastach Małopolski XVI–XVIII wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013.
Mikołajczyk, Marian. „Stosując się do prawa wyraźnego… Podstawy prawne wyroków kryminalnych grodziskiego sądu miejskiego w latach 1706–1756”. Studia Iuridica Lublinensia 19 (2013): 201–216.
Mikołajczyk, Marian. „«Zaprzysięganie na śmierć» w praktyce sądu miejskiego z Krzemieńca w XVIII w.”. Studia Iuridica Lublinensia 25 (2016): 675–689.
Mikuła, Maciej. „Wina i kara w sądzie ławniczo‑wójtowskim miasta Dobczyc. Przestępczość zawodowa w dawnej Polsce w świetle księgi «smolnej» dobczyckiej z lat 1669–1737”. W Culpa et poena – z dziejów prawa karnego, red. Maciej Mikuła, 149–170. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
Ostling, Michael. „Nieznany proces o czary i świętokradztwo w Lublinie, 1643”. Lud 89 (2005): 191–203.
Ostling, Michael. „Konstytucja 1543 r. i początki procesów o czary w Polsce”. Odrodzeniei Reformacja w Polsce 49 (2009): 93–103.
Ostling, Michael. Between the Devil and the Host. Imaging Witchcraft in Early Modern Poland. Oxford: Oxford University Press, 2011.
Ostling, Michael. „Poison and Enchantment Rule Ruthenia. Witchcraft, Superstition, and Ethnicity in the Polish‑Lithuanian Commonwealth”. Russian History 40 (2013): 488–507.
Ostling, Michael. „Witch’s Herbs on Trial”. Folklore 2 (2014): 179–201. Ostling, Michael. „Babyfat and Belladonna. Witches’ Ointment and the Contestation of Reality”. Magic, Ritual and Witchcraft 1 (2016): 30–72.
Ostling, Michael. „Speaking of Love in the Polish Witch Trials”. W Emotions in the History of Witchcraft, red. Laura Kouine, Michael Ostling, 155–171. New York: Palgrave Macmillan, 2016.
Pilaszek, Małgorzata. „Procesy o czary w Polsce w XVI–XVIII wieku. Nowe aspekty. Uwagi na marginesie pracy B. Baranowskiego”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 62 (1998): 81– 103.
Pilaszek, Małgorzata. „Fiasko europejskiego polowania na czarownice? (na marginesie pracy Robina Briggsa, Witches & Neighbors. The Social and Cultural Context of European Witchcraft, London 1996)”. Przegląd Historyczny 4 (2001): 461–475.
Pilaszek, Małgorzata. „Litewskie procesy czarownic w XVI–XVIII w.”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 46 (2002): 7–35.
Pilaszek, Małgorzata. „Witch‑hunts in Poland, 16th–18th centuries”. Acta Poloniae Historica, 86 (2002): 103–132.
Pilaszek, Małgorzata. Procesy o czary w Polsce w wiekach XV–XVIII. Kraków: Wydawnictwo Universitas, 2007.
Stępień, Jerzy. Kleczewskie procesy o czary. Konin: Drukarnia PRODRUK, 1998.
Stępień, Jerzy. „Procesy o czary przed kleczewskim sądem wójtowskim”. W Szkice z dziejów Kleczewa i ziemi kleczewskiej, 21–68. Poznań‑Konin: Urząd Miasta i Gminy Kleczew, 2010.
Teki Dworzaczka, Grodzkie i ziemskie, Konin, 10378 (nr 60) 1672.
Uruszczak, Wacław. „Słowniczek ważniejszych terminów prawnych”. W Acta maleficorum Wisnicae. Księga złoczyńców sądu kryminalnego w Wiśniczu (1629–1655), opracował i wydał Wacław Uruszczak przy współpracy Ireny Gwornickiej. Kraków: Collegium Columbinum, 2004.
Wijaczka, Jacek. „Procesy o czary w regionie świętokrzyskim w XVII–XVIII wieku”. W Z przeszłości regionu świętokrzyskiego od XVI do XX wieku, red. Jacek Wijaczka, 37–72. Kielce: Agencja Reklamowo‑Wydawnicza „Jard”, 2003.
Wijaczka, Jacek. „Proces o czary we wsi Młotkowo w 1692 roku. Przyczynek do polowania na czarownice w Rzeczypospolitej w XVII wieku”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 68 (2004): 161–170.
Wijaczka, Jacek. „Mężczyźni jako ofiary procesów o czary przed sądem łobżenickim w drugiej połowie XVII wieku”. Czasy Nowożytne 17 (2004): 17–30.
Wijaczka, Jacek. Procesy o czary w Prusach Królewskich (Brandenburskich) w XVI–XVIII wieku. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika, 2007.
Wijaczka, Jacek. „Postępowanie sądowe w sprawie o czary w Toruniu w 1712 roku”. Odrodzenie i Reformacja 52 (2007): 199–212.
Wijaczka, Jacek. „Procesy o czary przed sądem miejskim w Grudziądzu w XVI–XVII wieku”. Rocznik Grudziącki (2009): 89–101.
Wijaczka, Jacek. „Procesy o czary we wsi Osowo z 1686 roku”. Czasy Nowożytne 24 (2011): 221–230.
Wijaczka, Jacek. „Oskarżenia i procesy o czary w Koźminie w XVII–XVIII wieku”. Roczniki Historyczne 82 (2016): 197–219.
Wijaczka, Jacek. „Próba zimnej wody (pławienie) w oskarżeniach i procesach o czary w państwie polsko‑litewskim w XVI–XVIII wieku”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce 60 (2016): 73–110.
Wijaczka, Jacek. Kościół wobec procesów o czary w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2016.
Wiślicz, Tomasz. „Czary przed sądami wiejskimi w Polsce”. CzasopismoPrawno‑Historyczne 1–2, 49 (1997): 47–63.
Wiślicz, Tomasz. „The Township of Kleczew and its Neighbourhood Fighting the Devil (1624– 1700)”. Acta Poloniae Historica 89 (2004): 65–95.
Wiślicz, Tomasz. „Tło społeczne procesów o czary w Kleczewie i okolicy. Próba ujęcia liczbowego”. W Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej, red. Aleksander Jankowski, Andrzej Klonder, 229–244. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, 2004.
Wiślicz, Tomasz. „Społeczeństwo Kleczewa i okolic w walce z czartem 1624–1700”. Kwartalnik Historyczny 2,112 (2004): 37–60.
Wiślicz, Tomasz. „Religijność wiejska w Rzeczypospolitej szlacheckiej. Problemy i trzy przy-bliżenia”. Barok 11 (2004): 97–112.
Wiślicz, Tomasz. „Talking to the Devil in the Early Modern Popular Imagination”. W Faith and Fantasy in the Renaissance. Texts, Images, and Religious Practices, red. Olga Zorzi Pugliese, Ethan Matt Kavaler, 135–146. Toronto: Centre for Reformation and Renaissance Studies, 2009.
Wiślicz, Tomasz. „Bluźnierstwo w polskiej kulturze ludowej XVII i XVIII w.”. W Staropolski ogląd świata. Kultura staropolska – poszukiwanie sacrum, odnajdowanie profanum, red. Bogdan Rok, Filip Wolański, 344–350. Toruń: Wydawnictwo Marszałek, 2013.
Wyporska, Wanda. Witchcraft in Early Modern Poland, 1500–1800. New York: Palgrave Macmillan, 2013.
Włodarski, Bronisław. Chronologia polska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
Wyżga, Mateusz. Homo movens. Mobilność chłopów w mikroregionie krakowskim w XVI–XVIII wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, 2019.
Go to article
en
pl
