W XVIII w. Łazienki Królewskie, Mokotów i Królikarnia, usytuowane były poza Warszawą. W związku z rozbudową stolicy utraciły część zajmowanego obszaru i elementy odpowiadające za harmonijne wkomponowanie w otaczający teren. Porównanie dokumentacji ikonograficznej i kartograficznej z XVIII i XIX w. ze stanem dzisiejszym, pokazuje, które części pierwotnej kompozycji zmieniły swe przeznaczenie. Ogrody te nie tworzą już ciągu połączonych założeń Skarpy Warszawskiej, nadal jednak budują tożsamość miasta.

The paper gives coverage to peculiarities of water elements application in landscape compositions created in 19th century by gardener of Dionizy Mikler (Denis McClair) at Volhynia. Being an ambassador of English landscape garden style in this region D. Mikler seamlessly integrated picturesque natural and artificial water components in the garden structure. There are considered the role and ways of interaction of water elements with the landscape compositions by giving examples of Polish landowner´s residences in Gorodok, Mizoch, Mlyniv and Shpaniv.

She (Nature) is an eternal present. Past and future are unknown to her. The present is her eternity. She is beneficient. J.W. von Goethe Goethe mówi o wiecznej wartości i znaczeniu natury. Nawet w dzisiejszym pospiesznym i zdigitalizowanym świecie, idea Goethego oraz teoria Christiana Hirschfelda, która ożywiła ruch miejskiego parku publicznego w XVIII wieku, stanowi wartość. Pomimo, iż sposób użytkowania i nawyki mieszkańców miast różnią się w zależności od wieku i regionu, społeczeństwo i jego poszczególne jednostki potrzebują fizycznego i duchowego wypoczynku, oferowanego przez parki miejskie. Głównym celem badań jest podkreślenie roli naturalnych elementów i charakteru krajobrazu miejskiego w kompozycji przestrzennej, na przykładzie dwustuletniego historycznego parku miejskiego Városliget w Budapeszcie – jednego z pierwszych publicznych parków miejskich. Główny problem badawczy brzmi: jakie są główne krajobrazowe i naturalne struktury i elementy definiujące kompozycję? Jakie główne zmiany w kompozycji wpłynęły na długą ewolucję parku w zachodzącej presji rozwoju miasta i zmian społecznych? Czy możemy odnaleźć uniwersalne metody projektowania dla ogólnego użytkowania parku oraz czy lokalny duch miejsca pełni rolę dominanty w projektowaniu parku publicznego? Badania koncentrują się na znaczeniu czynnika kompozycji, zmieniającego się pod wpływem czasu, w procesie transformacji Városliget w Budapeszcie, od pierwszego zagospodarowania i wprowadzenia nasadzeń na bagnistym obszarze na obrzeżach miasta Peszt na przełomie XVIII i XIX w., kiedy natura i jej kulturowe ogrody i formy parków stawały się coraz częściej uznawane za środki i cele duchowej, fizycznej oraz społecznej odnowy. Badania opierają się na analizie ekologicznych i krajobrazowych aspektów i cech społecznych, publicznych i politycznych, w planowaniu i budowaniu, które wpłynęły na kompozycję i konstrukcję publicznego parku miejskiego. Analizy skupiają się na istotnych momentach ewolucji parku, podczas gdy obserwacje koncentrują się na relacjach pomiędzy zmieniającymi się aspektami społecznymi i krajobrazowymi w procesie projektowania i planowania.