W XIX i 1. połowie XX wieku w całej Europie powstały liczne parki, które choć różnią się pod wieloma względami, wykazują jednak pewne podobieństwa w strukturze przestrzennej i kompozycji. Pytanie brzmi, czy późne nowoczesne parki publiczne, wybudowane w 2. połowie XX wieku posiadają cechy klasycznego designu i „zasady” kompozycyjne? Jak oddziałuje ekstremalnie funkcjonalne podejście na projektowanie parków ery po II wojnie światowej? Odpowiedź jest wynikiem szczegółowej analizy w zakresie struktury powierzchni i zasad kompozycyjnych parków wybudowanych w tych czasach. W badaniach analizowano, według przyjętych kryteriów, Park Jubileum w Budapeszcie, jedną z najbardziej znanych, współczesnych realizacji na Węgrzech. 12 ha Park Jubileum (zbudowany w 1965 roku) znajduje się w samym sercu Budapesztu, na szczycie Góry Gellerta, obok Dunaju. Lokalizacja wysoko nad miastem, na odsłoniętym zboczu, daje możliwość szerokich panoram widokowych na całe miasto. Układ parku jest zasadniczo zależy od mocno urozmaiconej topografii, a jednym z jego największych walorów jest naturalisty wygląd zbocza, które określa strukturę przestrzeni i wpisuje się w naturalny teren, a także system ścieżek poprowadzonych wzdłuż linii konturów. Z formalnego punktu widzenia, ciekawą cechą jest dominacja obiektów dwuwymiarowych, o charakterystycznych kształtach, jak rabaty kwiatowe lub ozdobne baseny oraz układ systemu ścieżek. Pomimo, iż główną funkcją parku jest podkreślenie fantastyczny walorów widokowych, istnieje także kilka placów zabaw. Dla współczesnych użytkowników, główną zaletą parku, który w tym roku obchodzi 50-lecie istnienia, jest fakt, iż – pomimo kilku niewielkich elementów – od czasu jego powstania, nie wprowadzano w nim zasadniczych zmian. W pierwszym kroku analizie poddana została struktura przestrzenna parku, stawiając dodatkowy nacisk na istnienie lub brak jakiejkolwiek osi, na zaakcentowaniu wejść, organizację przestrzeni wewnątrz parku i na istnieniu/braku hierarchii. Ważnym elementem analizy był aspekt połączenie parku z tkanką miejską i terenami zieleni znajdującymi się w pobliżu. Następnym krokiem było porównanie wyników z innych parków powstałych przed laty, ale o podobnym otoczeniu przyrody. Celem przeprowadzonych badań jest określenie, jak bardzo kompozycja przestrzenna Parku Jubileum różni się od kompozycji przestrzennej w klasycznych parkach. Wyniki mogą pomóc zrozumieć, jakiego rodzaju kompozycja i struktura przestrzenna jest typowa dla nowoczesnych parków. Byłoby ważne, aby zachować te specjalne miejsca i struktury Parku Jubileum, podczas coraz bardziej pilnego remontu.

This article deals with the rise in the Polish literature of 1970s of a new type of biographical novel, associated with the fi rst post-war generation of writers like Bohdan Zadura, Julian Kornhauser, Adam Zagajewski, Henryk Lothamer, Stanisław Piskor and Donat Kirsch. Their work is subsumed here under the label ‘new fi ction’ primarily because of its literary context, i.e. the late-modern fears and uncertainties culminating in the assumption that literature reached the state of exhaustion. The article argues that the ‘new fi ction’ acquired its distinctive character from a preoccupation with the biographical narrative and a sense of generational identity. The writers who defi ned themselves in these generational terms saw their prospect of following their aspirations and building up authentic lives weighed down by the constricting realities, and, as the article claims, resigned themselves – at best not entirely – to this sad conclusion.