This paper addresses the public discussions among Polish scholars and social scientists which took place following the Second World War. The debate on the sociological and historical genealogy of the Polish intelligentsia started with the publication of a lecture given by the sociologist Józef Chałasiński. Covering this debate, the paper shows the way in which the literary and publicist stereotypes came to be a research question for the Social Sciences and Humanities.

The paper formulates several critical observations about the official (established by Polish legal statutes) rules of evaluation scientific publications. These rules are based on so-called parameterization, that is, ascription of points to papers and books published by scientists. The criticism is made from the point of view of the humanities and social sciences, although some assertions have a more general character. Although the author shares the opinion that evaluation of science is necessary, he points out several disadvantages of parameterization. One of them consists in the fact that the ascription of points to publications uses a relatively weak scale, that is, based on the ordering relation. This feature essentially limits the range of mathematical operations admissible to results of measuring in such a way. This situation results in conventional character of parameterization, contrary to expectations that it successfully display the real value of scientific achievements. The paper illustrates this problem by concrete examples as well as shows that parameterization makes possible pathological cases stemming from political and world-view preferences.

Temat podjęty w zaprezentowanym artykule wpisuje się w szerszą dyskusję na temat suwerenności i patriotyzmu, która zintensyfikowała się w kontekście członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Nawiązuje też do aktualnej tematyki wychowania patriotycznego dzieci i młodzieży, w którego realizację, obok rodziny i szkoły, angażuje się również Kościół (np. w ramach szkolnych lekcji religii, katechezy parafialnej, duszpasterstwa specjalistycznego). Podejmując problematykę określoną w tytule, najpierw zwrócono uwagę na zagadnienie, czy w zmienionym kontekście historycznym mówienie o patriotyzmie i postawie patriotycznej ma jeszcze sens oraz czy chrześcijanin w ogóle może (powinien) być patriotą. Poszukując odpowiedzi na tak postawione pytanie, odwołano się przede wszystkim do Listu Episkopatu Polski «O chrześcijańskim patriotyzmie» napisanego z okazji dwustolecia pierwszego rozbioru Polski oraz Dokumentu Konferencji Episkopatu Polski przygotowanego przez Radę ds. Społecznych pt. Chrześcijański kształt patriotyzmu. Dopiero na tym tle poszukiwano odpowiedzi na pytanie o obecność treści patriotycznych w przepowiadaniu homilijnym i katechetycznym. Jako modelowe w tym względzie przytoczono homilie wygłaszane przez św. Jana Pawła II podczas pielgrzymek do ojczyzny. Zwrócono też uwagę na założenia programowe nauczania religii w szkole i katechezy parafialnej, które wielokrotnie odwołują się do wartości jaką stanowi patriotyzm, podkreślając znaczenie kształtowania postawy szacunku i miłości wobec ojczyzny i jej dziedzictwa kulturowego oraz motywowania do aktywnego udziału w życiu społecznym

W artykule przedstawiono wnioski z badań dotyczących zmiany praktyk tworzenia wiedzy w naukach społecznych i humanistycznych, wynikającej ze współpracy badawczej z otoczeniem społeczno-gospodarczym. W badaniach skupiono się przede wszystkim na wpływie takiej współpracy na rozwój wiedzy naukowej w tych dziedzinach. Ramą teoretyczną przyjętą w analizie jest koncepcja nauki jako autopojetycznego, systemu społecznego, wywodząca się z socjologicznej teorii Niklasa Luhmanna (przedstawionej w jego książce: Die Wissenschaft der Gesellschaft, Suhrkamp, Frankfurt a. M. 1990). Wyniki badania wskazują, że współpraca systemu nauki z innymi subsystemami społecznymi w jej otoczeniu istotnie wpływa zarówno na praktyki tworzenia wiedzy, jaki i na jej ostateczny charakter. Wiedza taka, przy spełnieniu określonych warunków, może stać się elementem komunikacji naukowej, jednak istnieje szereg ograniczeń, które wynikają z odmiennych racjonalności współpracujących subsystemów. Poważną barierą jest podporządkowanie procesu badawczego wyłącznie potrzebom systemów zewnętrznych, co w połączeniu z wysoką selektywnością systemu nauki powoduje, że wiedza powstająca we współpracy, mająca głównie charakter operacyjny, nie jest akceptowana przez system nauki. Istnieje jednak duży potencjał tego typu praktyk, gdyż wiedza dzięki nim powstająca, po odpowiedniej translacji na kod systemowy nauki i osadzeniu w jej szerszym kontekście, może ją istotnie wzbogacić m.in. o niedostępne w inny sposób dane empiryczne oraz inne punkty widzenia, mogące stać się podstawą do dalszych dociekań naukowych. Badania pokazują, że w przypadku wielu przedstawicieli nauk społecznych i humanistycznych potencjał ten jest skutecznie wykorzystywany.

The main task of the paper is to analyse pope Benedict XVI’s social teaching on poverty as introduced in the encyclical letter ‘Caritas in veritate’. While the methodo-logical language of the papal teaching is anthropological and theological in character, the document uses its own interdisciplinary approach that is characteristic of Catholic Social Teaching. Consequently such a Christian reflection on social issues like pover-ty, inequality, marginalisation and globalisation can be compared with other social fin-dings. In the global context the pope identifies growing economic inequalities but also the advantages of cooperation within the global economy. The analysis also discerns the theories of social development that are convergent with the papal social diagnosis. Finally, comparing the pope’s social teaching with some studies in economy, sociolo-gy and political sciences, the author of the paper examines the possibility to construct an interdisciplinary link between Catholic Social Teaching and other social sciences.

Multiple historians as well as sociologists gradually recognize the multiple parallels joining their disciplines. This is a reason for the Authors of the paper to launch a concept of the "History-Sociology" as a new, matrix discipline in humanities.

The article is an answer to questions concerning values, goals and functions of the University in the era of globalization changes that enforce changes in the area of higher education. The author emphasizes the need for balanced development of science, humanities and social sciences as a condition for preserving research independence, as well as the importance of cooperation, both in research and in the „shaping of autonomous institutionalism” of the University (Roggero). The article provides an analysis of the commercialization process of research results, based on data from Polish and foreign studies, and indicates its various forms and social costs. This is a study of the University's condition in the face of the growing importance of transnational corporations, regulating not only the flow of capital, but also the distribution of scientific prestige and appropriating in a different way the effects of academic work. The metaphor of the university as a enterprise/knowledge factory visualizes the errors in perceiving the role that it should play. It proves that research and teaching is not the production and transmission of knowledge, but the creation and sharing of knowledge. In this dialogical process, the idea of a university understood as a community of educators and taught in pursuit of truth is achieved most fully, not for glory, for making profit or for gaining a competitive advantage.

The article is a result of a complementary advanced publication workshop accompanying the curriculum course exercises for PhD students, on the role of ICT in the research work of a scientist. To fulfill the extended course requirements the participants decided to write relevant paper, if possible, related to their individual research endeavors and their relations to the digital world. The paper consists of a collection of short chapters written by young researchers. They express their own views, based on early research experience, relevant generally to the inclusion of critical digital age components in their theses. The chapters are only moderately consulted by the tutor in the direction of finding a common denominator related to social sciences.