Jak świadczą znaleziska, monety polskie i zachodnioeuropejskie docierały na zachodnią Ukrainę w dwóch fazach: w X/XI i w 1. połowie XII w. Część z tych monet (ale na ogół już bez polskich) była transportowana dalej na wschód, aż do okolic Kijowa. Na tereny Rusi północnej natomiast monety zachodnioeuropejskie napływały z północy. Tekst niniejszy opiera się na danych zawartych zarówno w literaturze (także najnowszej), jak i na informacjach jeszcze nie publikowanych, uprzejmie udostępnionych przez badaczy z Ukrainy (A. Kriżanivskij) i z Czech (J. Videman).

The article presents the stages of development of the alluvial fan of the Stryi River (tributary of the Dniester River), which is the largest alluvial cone in the foreland of the Eastern Carpathians. The alluvial fan has a diverse morphology and complex structure, and its formation is the result of the accumulation and erosion activity of several rivers. In order to reconstruct the evolution of the alluvial fan, geological cross-sections of the Stryi, Svicha and Dniester river valleys were made on the basis of archival drillings and field research. The stratigraphy of the alluvial fills is based mainly on morphological (morphostratigraphic) criteria and the correlation of terrace levels with those of adjacent areas. Fluvial sediments from the Late Glacial and Holocene were dated by the radiocarbon method, which allowed the determination of the age of fan dissection. The main factor controlling the course of accumulation and erosion on the alluvial fan was climate change. The accumulation of alluvial covers was preceded by phases of erosion, which generally fell at the end of the glacial periods (late glacial) and the beginning of the interglacials. Differences in the depth of dissection of the strath and the thickness of the accumulated alluvial sediments in the northern and southern parts of the fan may be the result of different tectonic movements and/or the transport capacity and size of river discharges. In the Late Glacial (Alleröd-Younger Dryas) and the Early Holocene the alluvial fan was dissected to a depth of 10–15 m due to the erosion of the Stryi and Dniester rivers.

Biblioteka Gdańska po 1945 roku stała się skarbnicą zbiorów ocalałych z po-morskich bibliotek zlikwidowanych w trakcie i po zakończeniu II wojny światowej. Wśród zabezpieczonych rękopisów znalazł się anonimowy notatnik – dziennik opisujący trasę letniej wycieczki po Małopolsce Wschodniej w 1926 roku (Ms. 5872). Dokładna analiza wpisów do notatnika pozwoliła na identyfikację autorki, którą była ziemianka Maria Chełmicka z domu Wybicka (1901-1968).
Program podróży Marii Chełmickiej opierał się na zwiedzaniu zamków i pałaców stanowiących bezcenne dziedzictwo I Rzeczypospolitej oraz świątyń charakterystycznych dla Małopolski Wschodniej (kościołów i cerkwi różnych chrześcijańskich wyznań, a także żydowskich synagog). Nieprzemijającą wartość ma opis ówczesnego stanu zabytków, zarówno tych, które obecnie znajdują się w ruinie, jak i tych, które zostały odrestaurowane przez władze Ukrainy po 1991 roku. Notatnik jest także cennym źródłem przybliżającym realia ówczesnych wycieczek krajoznawczych. Jednym z najciekawszych fragmentów dziennika jest opis wędrówki po paśmie górskim Czarnohory i turystycznej infrastruktury na szlakach prowadzących do najwyższego szczytu Howerli.