Handel morski krajów bałtyckich w epoce nowożytnej (XVI–XVIII w.) wykazywał silne powiązania z Europą Zachodnią, a także ożywione kontakty żeglugowe i handlowe wewnątrz basenu Bałtyku, głównie w relacji południe–północ. Ten kierunek wymiany w wypadku Polski zyskał na znaczeniu w XVIII w., kiedy rosło znaczenie kontaktów handlowych z krajami skandynawskimi kosztem Holandii. Głównym partnerem gospodarczym Polski na Bałtyku była Szwecja. Między tymi państwami wykształciły się silne powiązania rynkowe, czemu sprzyjał komplementarny charakter wymiany handlowej. Szwecja występowała jako znaczący odbiorca żywności, głównie zboża, a zarazem dostawca ważnych artykułów przemysłowych, głównie żelaza. Z komplementarnością gospodarki Szwecji i Polski wiąże się udział Polski w obrotach handlowych Szwecji, jej rola w zaspokajaniu potrzeb żywnościowych (głównie żyto i pszenica) północnego sąsiada i jej znaczenie jako odbiorcy najważniejszego artykułu eksportowego Szwecji – żelaza. Na podstawie statystycznych zestawień szwedzkich i polskich można pokazać, jak kształtowała się wielkość obrotów polsko-szwedzkich, jaki był bilans tych obrotów (dla większości okresu korzystny dla Polski), rodzaj i ilość wymienianych towarów między Szwecją a Polską, trendy rozwojowe, udział poszczególnych towarów w całości obrotów. Przechodząc do problematyki żeglugi między Polską a Szwecją, należy zwrócić uwagę na ruch statków między tymi krajami (liczba i tonaż), bandery obsługujące tę żeglugę, porty uczestniczące w handlu morskim obu krajów. Negatywne konsekwencje dla relacji gospodarczych polsko-szwedzkich miały konflikty wojenne, które angażowały państwa leżące nad Bałtykiem. Perturbacje w działalności handlu podczas wojen (wojna północna lat 1700–1721, oblężenie Gdańska w latach 1733–1734, wojny szwedzko-rosyjskie w latach 1741–1743 i 1788–1790) znalazły odbicie w ruchu żeglugowym zarówno Polski, jak i Szwecji, w obrotach handlu i jego strukturze.

Among the several crises that occurred in the 16th century, the famine crisis and high prices in the years 1569–1574 had exceptional significance, as its intensity, scope and duration far out-weighed other economic collapses of the century. Despite this, the course of events and the consequences have been of virtually no interest to historians over the years, which begs the question: why? As it seems, the events connected with the crises in question were overshadowed in Western historiography by other numerous and significant political events at the time, such as the Battle of Lepanto (1571) and the Night of St. Bartholomew in France (1572). In the Polish-‑Lithuanian state, in contrast, between 1569 and 1574, the famine and high prices coincided with a crisis of royal power and the state. This, indeed, drew the attention of historians, but only to political issues, among them the Polish‑Lithuanian union of 1569, the succession to the throne after the heirless Sigismund Augustus died, the first free election, religious disputes, the flight of King Henryk Walezy (Henry III), and the neighbouring wars, rather than to the social problems connected with the mass death of the poorest in the state, and the resulting economic problems. Therefore, in this article, the author synthesises the course of the famine crisis of 1569–1574 in the Polish‑Lithuanian state and hypothesises that the events and implications of this crisis largely preserved the mentality of the nobility in the following centuries and their dominance in the economic and political life of the Commonwealth. This crisis also influenced a choice of different path for development of the Commonwealth compared to other European countries. To clarify, the author does not claim to have exhausted the subject, and the article is intended to spur a discussion and further detailed research.