How to search?
advanced search
Popular sciences

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

Description

ACADEMIA czasopismo popularnonaukowe Polskiej Akademii Nauk promujące w kraju i za granicą osiągnięcia polskich badaczy. Artykuły w „Academii” pisane są językiem przystępnym dla przedstawicieli różnych dziedzin nauki, ale także dla studentów, uczniów i wszystkich innych czytelników zainteresowanych tematyką popularnonaukową. Od 2005 roku czasopismo ukazuje się w dwóch wersjach językowych (po polsku i po angielsku).

ISSN
1733-8662
Publishers
Polska Akademia Nauk

Redakcja:

Jolanta Iwańczuk (redaktor naczelna, nauki o Ziemi)

Daniel Sax (redaktor, tłumacz)

Mariusz Gogól (nauki biomedyczne i biochemiczne)

Patrycja Strzetelska (nauki humanistyczne)

Witold Zawadzki (nauki ścisłe i techniczne)

Dominik Wódz (redakcja językowa)

Andrzej Figatowski (grafika)

Sylwia Piwowar (edycja zdjęć)

Anna Bielec (koordynator projektu)


Rada naukowa:

Marek Konarzewski prezes PAN (przewodniczący)

Dariusz Jemielniak wiceprezes PAN (wiceprzewodniczący)

Andrzej Buko

Katarzyna Czarnecka

Patrycja Dołowy

Paweł Golik

Janusz Jurczak

Tomasz Kapitaniak

Marek Krawczyk

Krzysztof Nowak

Anna Zawadzka

Kontakt

Polska Akademia Nauk

Biuro ds. Komunikacji i Informacji Naukowej

pl. Defilad 1

00-901 Warszawa

academia@pan.pl

www.pan.pl

www.academia.pan.pl



Zawartość czasopisma jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.



  • Volumes

Select number

Content

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie

1 Spis treści
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 2
Download PDF Download RIS Download Bibtex
2 Od redakcji: Dobrostan – towar deficytowy
Andrzej Z. Kotarba
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 3
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Andrzej Z. Kotarba
3 Zdrowa ciemność
Andrzej Z. Kotarba
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 4-8 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152811
Keywords: zanieczyszczenie światłem satelity
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Bierzesz do ręki receptę. Ale zamiast listy medykamentów widzisz zalecenie: „Mrok – zażywać przez mniej więcej osiem godzin na dobę, nocą”. To nie żart, nasze zdrowie zależy w ogromnej mierze od tego, w jakich warunkach śpimy, a tu kluczowe znaczenie ma ciemność.
Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej Z. Kotarba
1
  1. Centrum Badań Kosmicznych PAN w Warszawie
4 Idea dziesięciu procent
Krzysztof Kubasek
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 9-11 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152812
Keywords: desing thinking sztuka użytkowa Wrocław
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

O tym, że design powinien służyć nie tylko estetyce i zyskom, ale przede wszystkim społeczeństwu, opowiada dr Krzysztof Kubasek z Pracowni Projektowania Prospołecznego Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu.
Go to article

Authors and Affiliations

Krzysztof Kubasek
1
  1. Pracownia Projektowania Prospołecznego Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu
5 Georgia Południowa – raj odzyskany?
Wojciech Majewski , Joanna Pawłowska , Witold Szczuciński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 12-16 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152813
Keywords: Subarktyka Georgia Południowa ekologia mikroorganizmy
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Izolowane wyspy to naturalne laboratoria przyrody, gdzie jak na dłoni są widoczne zarówno zagrożenia, jak i pozytywne efekty wpływu człowieka na środowisko.
Go to article

Authors and Affiliations

Wojciech Majewski
1
Joanna Pawłowska
2
Witold Szczuciński
3
  1. Instytut Paleobiologii PAN w Warszawie
  2. Instytut Oceanologii PAN w Sopocie
  3. Instytut Geologii Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
6 Kurs na promotora
Mateusz Kopeć
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 17-19 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152814
Keywords: dydaktyka studia doktoranckie nauczanie
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

O trudach, przez które przechodzi większość doktorantów, mówi się stosunkowo rzadko. A rola promotora w tym procesie jest z założenia pomijana.
Go to article

Authors and Affiliations

Mateusz Kopeć
1
  1. Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN w Warszawie
7 Proste sposobyna dobre życie
Anna A. Bukowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 20-23 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152815
Keywords: choroby otępienne opieka medyczna muzykoterapia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Na choroby otępienne cierpi ponad 55 mln ludzi na świecie. Badacze z wielu krajów postanowili sprawdzić, jak muzyka i literatura mogą wspierać codzienne funkcjonowanie osób z demencją i ich opiekunów.
Go to article

Authors and Affiliations

Anna A. Bukowska
1
  1. Wydział Rehabilitacji Ruchowej AWF w Krakowie
8 Czyjego głosu brakuje w debacieo zdrowiu?
Anna Charko , Robert Statkiewicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 24-27 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152816
Keywords: opieka medyczna pacjent desing thinking
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Pacjenci żyjący z chorobami na co dzień są ekspertami swojego stanu i ich głos musi wybrzmieć. Chodzi nie tylko o leczenie, lecz także o codzienne wyzwania, z którymi muszą się mierzyć.
Go to article

Authors and Affiliations

Anna Charko
1
Robert Statkiewicz
1
  1. Fundacja Ludzie i Medycyna, Uniwersytet Łódzki Uniwersytet SWPS w Warszawie
9 Mikrobiota – pasażerna gapę
Elżbieta Jagielska , Izabela Sabała
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 28-31 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152817
Keywords: mikroorganizmy mikrobiom skóra
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Mikroorganizmy na naszej skórze tworzą swoje mikroświaty, żyjąc z nami w symbiozie.
Go to article

Authors and Affiliations

Elżbieta Jagielska
1
Izabela Sabała
1
  1. Pracownia Inżynierii Białek Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN w Warszawie
10 Niedźwiedzie jaskiniowe jak ludzie
Dariusz Nowakowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 32-35 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152818
Keywords: niedźwiedź jaskiniowy skamieniałości
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

O tym, że niedźwiedzie w plejstocenie zapadały na różne choroby, możemy się dowiedzieć dzięki nowoczesnym badaniom materiału kopalnego.
Go to article

Authors and Affiliations

Dariusz Nowakowski
1
  1. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
11 Wszędobylskie neutrony
Michał Silarski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 36-39 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152819
Keywords: zanieczyszczenia chemiczne neutrony
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W wykrywaniu toksycznych substancji zatopionych w głębinach mórz mogą pomóc urządzenia do szybkiej ich identyfikacji oparte na neutronowych technikach aktywacyjnych.
Go to article

Authors and Affiliations

Michał Silarski
1
  1. Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
12 Inteligentne polimery
Agnieszka Kowalczuk , Alicja Utrata-Wesołek , Barbara Trzebicka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 40-43 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152820
Keywords: biomateriały polimery oparzenia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Polski zespół naukowców opracował inteligentne biomateriały, które mogą być stosowane w leczeniu ran oparzeniowych.
Go to article

Authors and Affiliations

Agnieszka Kowalczuk
1
Alicja Utrata-Wesołek
1
Barbara Trzebicka
1
  1. Pracownia Materiałów Nano- i Mikrostrukturalnych, Centrum Materiałów Polimerowych i Węglowych PAN w Zabrzu
13 Fabryka bakteryjnej broni
Katarzyna Mikruta , Mariusz Madej
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 44-47 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152821
Keywords: paradontoza bakterie
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Zrozumienie jednego z mechanizmów wirulencji bakterii Porphyromonas gingivalis może pomóc w opracowaniu lepszych metod zapobiegania i leczenia paradontozy oraz związanych z nią chorób.
Go to article

Authors and Affiliations

Katarzyna Mikruta
1
Mariusz Madej
2
  1. Szkoła Doktorska Nauk Ścisłych i Przyrodniczych Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
  2. Zakład Mikrobiologii Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
14 W pogoniza wirusami
Krzysztof Pyrć
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 48-53 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152822
Keywords: pandemia zmiany klimatu wirusy
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

O pracy wirusologa i wyzwaniach w kontekście zmian klimatycznych opowiada prof. dr hab. Krzysztof Pyrć, kierownik laboratorium wirusologicznego BSL3+ w Małopolskim Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz członek Komitetu ds. Kryzysu Klimatycznego Polskiej Akademii Nauk.
Go to article

Authors and Affiliations

Krzysztof Pyrć
1 2
  1. Laboratorium wirusologiczne BSL3+ w Małopolskim Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
  2. Komitet ds. Kryzysu Klimatycznego Polskiej Akademii Nauk
15 Na razie jestem zdrowy…
Anita Chodkowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 54-57 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152823
Keywords: Aleksander Kamiński batalion”Zośka”
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Archiwalne materiały zebrane przez Aleksandra Kamińskiego pokazujące powojenne losy żołnierzy batalionu „Zośka”.
Go to article

Authors and Affiliations

Anita Chodkowska
1
  1. PAN Archiwum w Warszawie
16 Jeziora pod presją
Izabela Zawiska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 58-60 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152824
Keywords: jeziora zanieczyszczenia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Na jakość wódy w jeziorach wpływa wiele czynników. Znając je, możemy skutecznie przeciwdziałać ich degradacji.
Go to article

Authors and Affiliations

Izabela Zawiska
1
  1. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN w Warszawie
17 Korzyści płynące z wielojęzyczności
Anna Becker
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 61-63 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152825
Keywords: wielojęzyczność nauczanie dydaktyka
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Najnowsze badania pokazują, że docenianie wielojęzycznego pochodzenia uczniów i studentów zwiększa ich samoocenę, integrację społeczną i sukcesy w nauce.
Go to article

Authors and Affiliations

Anna Becker
1
  1. Instytut Slawistyki PAN w Warszawie
18 Co nas w ściekach wścieka
Aleksandra Ziembińska-Buczyńska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 64-67 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152826
Keywords: bakterie ścieki antybiotyki
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Ścieki zawierają nie tylko organiczne zanieczyszczenia, lecz także często ślady farmaceutyków, w tym antybiotyków, które mogą przyczynić się do wzrostu antybiotykooporności bakterii.
Go to article

Authors and Affiliations

Aleksandra Ziembińska-Buczyńska
1
  1. Katedra Biotechnologii Środowiskowej, Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki, Politechnika Śląska
19 Żyj 100 lat; komputerku!
Bartosz Walter
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 68-69 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152827
Keywords: programowanie dynamiczne komputer
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Programy komputerowe starzeją się tak samo jak organizmy żywe. Żeby działały bezawaryjnie, wymagają systematycznej konserwacji.
Go to article

Authors and Affiliations

Bartosz Walter
1
  1. Instytut Informatyki, Politechnika Poznańska, Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe
20 Zdrowie w epoce wellness
Agata Passent
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 70-71 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152828
Keywords: felieton
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Agata Passent
1
  1. Tygodnik „Polityka”, Program 1 Polskiego Radia
21 Lekkim krokiem
Agnieszka Zdrodowska , Katarzyna Kaczmarczyk , Sylwia Piwowar
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 72-77 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152829
Keywords: fotoreportaż AWF
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie to uczelnia, której działalność jest silnie skoncentrowana na zdrowiu – zarówno edukuje przyszłych specjalistów, jak i prowadzi badania naukowe oraz działalność społeczną. AWF ma swój wkład w rozwój wiedzy i praktyk związanych ze zdrowiem, które mają realny wpływ na życie jednostek i całych społeczności.
Go to article

Authors and Affiliations

Agnieszka Zdrodowska
1
Katarzyna Kaczmarczyk
1
Sylwia Piwowar
  1. Akademia Wychowania Fizycznego im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie
22 Nauka; sport i zdrowie
Joanna Borkowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 78-79 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152830
Keywords: konferencja Sports-Science-Tech
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Wrześniowe wydarzenie w PAN Stacji Naukowej w Paryżu.
Go to article

Authors and Affiliations

Joanna Borkowska
1
  1. Stacja Naukowa PAN w Paryżu
23 Gwiazdy na wyciągnięcie ręki
Anna Łosiak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2024 | Nr 4(80) Zdrowie | 80-82 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2024.152831
Keywords: meteoryt Morasko
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W miejscowości Suchy Las pod Poznaniem odbyła się edukacyjna impreza plenerowa Dzień Kraterów Meteorytowych Morasko.
Go to article

Authors and Affiliations

Anna Łosiak
1
  1. Instytut Nauk Geologicznych PAN w Warszawie

This page uses 'cookies'. Learn more