Nauki Humanistyczne i Społeczne

Nauka

Zawartość

Nauka | 2025 | No 1

Abstrakt

W pracy pokazujemy, że już na stosunkowo wczesnym etapie kariery naukowej rozkład produktywności w ramach globalnej profesji naukowej na jej dwóch krańcach (górnych 10% i dolnych 10%) jest w dużej mierze ustalony. Ten początkowy rozkład utrzymuje się w czasie, przez lata i dziesięciolecia. Najmniej produktywni naukowcy niemal nigdy nie stają się najbardziej produktywni, a najbardziej produktywni – najmniej produktywni. Uderzająca jest trwałość przynależności do klas najwyższej i najniższej produktywności z perspektywy cyklu życia naukowców. Nasze badanie pokazuje, że globalny system nauki jest wyjątkowo sztywny pod względem rozkładu produktywności.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marek Kwiek
1
ORCID: ORCID
Łukasz Szymula
2
ORCID: ORCID

  1. Institute for Advanced Studies in Social Sciences and Humanities (IAS), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  2. Wydział Matematyki i Informatyki, Uniwersytetim. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Abstrakt

Niniejszy esej jest syntetyczną prezentacją zagadnień kształcenia w przemówieniach rektorów Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, inaugurujących rok akademicki w perspektywie jubileuszu 100 lat istnienia: roku założenia (1925) oraz jubileuszy 20, 25, 50, 75, 90 i 100 lat. Jubileusz 100-lecia powstania UE w Krakowie skłania do różnorodnych wspomnień, analiz, formułowania planów i strategii rozwoju. Jest także zachętą do historycznej refleksji nad podejściem Uczelni do dydaktyki i kształcenia – istotnych elementów misji uniwersytetu, wyrażonym w deklaracjach rektorów UE w Krakowie w latach 1925–2024.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jan W. Wiktor
1

  1. Katedra Marketingu, Kolegium Nauko Zarządzaniu i Jakości, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Abstrakt

Artykuł dotyczy dwóch polskich inscenizacji Szklanej menażerii Tennessee Williamsa: spektaklu w reżyserii Erwina Axera, pokazanego po raz pierwszy w łódzkim Teatrze Kameralnym Domu Żołnierza w 1947 roku, i przedstawienia stworzonego przez Izabellę Cywińską, które miało swoją premierę w 1967 roku w Teatrze Współczesnym w Warszawie. W obu tych realizacjach wystąpiła wybitna aktorka Zofia Mrozowska, która u Axera wcieliła się w rolę Laury, czyli córki, a u Cywińskiej zagrała Amandę, czyli matkę. Choć role te są zupełnie różne (Laura głównie milczy, podczas gdy Amanda nie przestaje mówić), Mrozowska w obu była bardzo przekonująca i chwalona, zarówno przez zawodowych krytyków, jak i przez publiczność. Axer, który – poszukując nowego repertuaru i nowych technik teatralnych – w 1947 roku wprowadził Szklaną menażerię na polskie sceny, miał swój udział również w przedstawieniu Cywińskiej. Wystawiono je bowiem w czasie, gdy kierował warszawskim Teatrem Współczesnym.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Joanna Majewska
1
ORCID: ORCID

  1. Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza, Warszawa

Abstrakt

Koniec XX wieku, wraz z rozwojem technologii cyfrowych i Internetu, zainicjował erę płynnej rzeczywistości. Pierwsze ćwierćwiecze kolejnego wieku pokazało, że cyfrowa transformacja wpłynęła na kulturę, edukację i styl życia pokolenia Z, które wychowywało się w dobie mediów społecznościowych i globalnej sieci zależności. Cechą wyróżniającą osoby z pokolenia Z jest dążenie do autentyczności, ale też potrzeba uwagi i akceptacji. Badacze i badaczki z różnych dyscyplin naukowych podkreślają wpływ indywidualizmu oraz zmian społecznych na ich zachowanie. Także w kontekście sportu pokolenie to stanowi wyzwanie. Nowa rzeczywistość zdominowana przez technologie cyfrowe kształtuje sposób myślenia młodych sportowców, co wymaga od trenerów i trenerek refleksyjnej postawy. Muszą oni/one dostosowywać swoje podejście, kładąc nacisk na elastyczność, indywidualizację oraz wsparcie psychologiczne. Dzięki temu mogą lepiej rozumieć potrzeby zawodników i wspierać ich rozwój, tworząc skuteczne strategie treningowe.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jan Blecharz
1

  1. Akademia Kultury Fizycznej im. Bronisława Czecha w Krakowie

Abstrakt

Na podstawie własnych doświadczeń autora i licznych danych statystycznych w artykule analizowane jest znaczenie zagranicznych studentów. Ich liczba od lat szybko rośnie i mimo, że w ostatnich latach została nieco przyhamowana z powodu pandemii i międzynarodowych problemów migracyjnych, w nadchodzących latach można przewidywać jej dalszy wzrost. Korzyści tego procesu są niewątpliwe, nie można jednak zap
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Michał Kleiber
1

  1. Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN, Warszawa

Abstrakt

Uczestnictwo w konferencjach naukowych to jeden z naturalnych aspektów życia akademickiego, pozwalający nie tylko na prezentację wyników własnych badań, ale i przyjrzenia się pracom innych, czy wreszcie możliwość podróży służbowej do atrakcyjnych miejsc. Turystyka konferencyjna, podobnie jak inne rodzaje ludzkiej działalności, nie pozostaje bez wpływu na środowisko przyrodnicze i generuje ślad węglowy. Refleksja nad tymi zagadnieniami coraz częściej przedostaje się do dyskursu naukowego. W prezentowanej pracy wskazujemy, iż to transport odgrywa kluczową rolę we wpływie na środowisko. Ważne pozostają także inne czynniki, choćby jak serwowane podczas konferencji jedzenie, wyprodukowane materiały i gadżety konferencyjne, a nawet wyjazdy studyjne i koncerty muzyczne. Wszystkie te czynniki nie tylko wpływają na percepcje konferencji i jej zapamiętanie, ale także na ślad węglowy. W dyskusjach o uczestnictwie w konferencjach naukowych zawsze odznacza się pewien hedonizm i hipokryzja, jednak wraz z nimi powinna przychodzić refleksja, którą chcemy sprowokować niniejszym artykułem.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Tryjanowski
1
ORCID: ORCID
Michał Beim
2
ORCID: ORCID
Marta K. Nowak
3
Katarzyna Simonienko
4
ORCID: ORCID

  1. Katedra Zoologii, UniwersytetPrzyrodniczy w Poznaniu; Institute for Advanced Study, Technical University of Munich, Germany
  2. Pracownia Gospodarki Przestrzennej, UniwersytetPrzyrodniczy w Poznaniu
  3. Katedra Zoologii, Uniwersytet Przyrodniczyw Poznaniu
  4. Centrum Terapii Leśnej Simonienko,Białystok

Instrukcja dla autorów

NAUKA jest czasopismem Polskiej Akademii Nauk wydawanym kwartalnie w języku polskim lub angielskim. Czasopismo publikuje recenzowane prace naukowe, artykuły przeglądowe, polemiczne, wspomnieniowe, recenzje oraz listy do redakcji.

Wszystkie materiały do publikacji prosimy przesyłać drogą elektroniczną do sekretariatu redakcji lub do członków Komitetu Redakcyjnego. Artykuły należy przygotować za pomocą standardowego edytora tekstu. Tekst nie powinien zawierać poprawek, podkreśleń i spacjowań. Kolejne akapity należy rozpoczynać wcięciem. Do pracy prosimy dołączyć streszczenie (maksymalnie 250 słów) oraz słowa kluczowe (trzy do ośmiu). Jeśli praca napisana jest w języku polskim, to wówczas tytuł pracy, słowa kluczowe oraz streszczenie należy dostarczyć również w języku angielskim. Ilustracje prosimy przesłać w oddzielnych plikach, niezależnie od tego, czy zostały one umieszczone także w pliku z tekstem. Jakość ilustracji powinna pozwalać na ich bezpośrednią reprodukcję oraz skalowanie do formatu czasopisma. Fotografie i ilustracje w formie map bitowych muszą posiadać rozdzielczość wynoszącą co najmniej 300 dpi i być zapisane w typowym formacie graficznym. Zamieszczanie ilustracji barwnych wymaga uzgodnienia z redakcją.

Wraz z plikiem zawierającym artykuł i plikami z ilustracjami należy przesłać:

a) pismo, w którym pierwszy autor zwraca się do redakcji o wydrukowanie pracy w czasopiśmie (formalne zgłoszenie materiału do publikacji w kwartalniku NAUKA), podaje swój adres, afiliacje, adres e-mailowy oraz podpis wraz z podaniem tytułu naukowego;

b) pisemne oświadczenie, że praca nie była dotąd ogłoszona drukiem i nie została złożona w innej redakcji. W przypadku wykorzystywania rycin (lub innych elementów) uprzednio publikowanych lub pochodzących od innych autorów należy dołączyć pisemną zgodę autorów i wydawnictwa na ich wykorzystanie;

Literatura przedmiotu powinna być umieszczona na końcu pracy w układzie sekwencyjnym (odwołanie w tekście, np. [1]) lub alfabetycznym typu „autor-rok” (odwołanie w tekście, np. (Ziman J., 1978)).

Artykuł:

Watson J.D., Crick F.H.C., Molecular structure of nucleic acids. Nature 1953, nr 171,

s. 737–738.

Książka:

Ziman J., Reliable knowledge. Cambridge University Press, Cambridge 1978, s. 124–157.

Rozdział w książce:

Klemensiewicz Z., Przekład jako zagadnienie językoznawstwa, [w:] O sztuce tłumaczenia, pod redakcją M. Rusinka, Wrocław 1955, Zakład im. Ossolińskich, s. 85–97.

Tytuły artykułów w literaturze przedmiotu powinny być podane w oryginalnym brzmieniu, a skróty tytułów czasopism według Web of Science: Standard journal abbreviations oraz wykazów narodowych i branżowych. Spis piśmiennictwa nie powinien zawierać niepublikowanych danych, informacji prywatnych lub prac w przygotowaniu. Odwoływanie się do takich źródeł może występować jedynie w tekście.

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji