W artykule pokazano, jakie informacje z Polski przekazywała szwedzka prasa końca XVIII wieku oraz jaki był jej stosunek do Polski i jej spraw. Począwszy od lat 60 XVIII stulecia na łamach szwedzkiej prasy często pojawiały się doniesienia z Rzeczypospolitej. Obok krótkich wiadomości informujących o bieżących wydarzeniach w naszym kraju, gazety i czasopisma zamieszczały obszerne artykuły poświęcone swemu południowemu sąsiadowi. Donosiły o przebiegu konfederacji barskiej i relacjonowały działania konfederatów. Zamieszczały charakterystykę Stanisława Augusta i oceniały jego postawę. Szeroko opisywały ustrój polityczny, omawiały i oceniały próby jego reformy, szczególnie reformy Sejmu Czteroletniego, dużo miejsca poświęcały konstytucji 3 maja. Dużo uwagi przywiązywały do panujących w Polsce, a tak odmiennych od szwedzkich, stosunków społecznych, a zwłaszcza ogromnej przewagi szlachty nad pozostałymi stanami i ciężkiej sytuacji chłopów. Pisały o polskiej gospodarce i nierozwiązanych kwestiach religijnych. Sporą uwagę przyciągały relacje Polski z obcymi państwami, zwłaszcza z Rosją i Prusami, ale też ze Szwecją. Szwedzka prasa szeroko informowała o ingerencji Moskwy w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej, relacjonowała przebieg wojny polsko-rosyjskiej w 1792 r. oraz powstania kościuszkowskiego, informowała o próbach podpisania traktatu obronnego polsko-szwedzkiego w 1788 r. Oburzenie towarzyszyło komentarzom poświęconym rozbiorom, ale z entuzjazmem komentowano uchwalenie Konstytucji 3 maja.

Handel morski krajów bałtyckich w epoce nowożytnej (XVI–XVIII w.) wykazywał silne powiązania z Europą Zachodnią, a także ożywione kontakty żeglugowe i handlowe wewnątrz basenu Bałtyku, głównie w relacji południe–północ. Ten kierunek wymiany w wypadku Polski zyskał na znaczeniu w XVIII w., kiedy rosło znaczenie kontaktów handlowych z krajami skandynawskimi kosztem Holandii. Głównym partnerem gospodarczym Polski na Bałtyku była Szwecja. Między tymi państwami wykształciły się silne powiązania rynkowe, czemu sprzyjał komplementarny charakter wymiany handlowej. Szwecja występowała jako znaczący odbiorca żywności, głównie zboża, a zarazem dostawca ważnych artykułów przemysłowych, głównie żelaza. Z komplementarnością gospodarki Szwecji i Polski wiąże się udział Polski w obrotach handlowych Szwecji, jej rola w zaspokajaniu potrzeb żywnościowych (głównie żyto i pszenica) północnego sąsiada i jej znaczenie jako odbiorcy najważniejszego artykułu eksportowego Szwecji – żelaza. Na podstawie statystycznych zestawień szwedzkich i polskich można pokazać, jak kształtowała się wielkość obrotów polsko-szwedzkich, jaki był bilans tych obrotów (dla większości okresu korzystny dla Polski), rodzaj i ilość wymienianych towarów między Szwecją a Polską, trendy rozwojowe, udział poszczególnych towarów w całości obrotów. Przechodząc do problematyki żeglugi między Polską a Szwecją, należy zwrócić uwagę na ruch statków między tymi krajami (liczba i tonaż), bandery obsługujące tę żeglugę, porty uczestniczące w handlu morskim obu krajów. Negatywne konsekwencje dla relacji gospodarczych polsko-szwedzkich miały konflikty wojenne, które angażowały państwa leżące nad Bałtykiem. Perturbacje w działalności handlu podczas wojen (wojna północna lat 1700–1721, oblężenie Gdańska w latach 1733–1734, wojny szwedzko-rosyjskie w latach 1741–1743 i 1788–1790) znalazły odbicie w ruchu żeglugowym zarówno Polski, jak i Szwecji, w obrotach handlu i jego strukturze.

The presented paper deals with the investigations on the content of chosen trace impurities in offal taken at various stages of technological process in felt production in hat industry, and its possible. The contents of lead, zinc, cadmium, iron, cobalt, copper, nickel and chromium in Bove hair washer wastes, in wastes from rinsing of washer, and in wastes from felting process were determined by spectrophotometric methods because of their simplicity and relative availability.

The article is devoted to the reception of Katarzyna Kobro – changes in historiographic approaches to the artist and her biography, as well as references to her in contemporary art projects and curatorial practices. The context of these considerations is the discussion initiated by Linda Nochlin on the issue of mythologizing individual creativity and the question of how feminist thinking helps to modify the older understanding of “artistic greatness”.

The present study investigated the distribution and chemical properties of nerve cell bodies within the trunk of the vagus nerve in juvenile female pigs (n=4) using double-labelling immunofluorescence. The neurons appeared mostly as single cells or formed streaks of cells or small ganglia. Many of the perikarya were cholinergic (VAChT-positive; VAChT+) or adrenergic (DβH+) in nature and no SP+ or CGRP+ neurons were encountered. There were no distinct left-right differences regarding the number and chemical coding of the neuronal somata, however, these characteristics significantly varied between particular nerve segments investigated. The vagosympathetic trunks, and thoracic and abdominal segments of the vagus nerve contained on average (the numerical values represent the means for both the left and right corresponding nerve segments) 142, 236, and 111 PGP 9.5-positive neurons, respectively. Proportions of cholinergic and adrenergic neurons were as follows: 0% and 100%, 54.2% and 33.2%, and 52.8% and 35.4%, respectively. Relatively many neurons in the thoracic and abdominal segments stained also for NOS (39.2% and 39.9%, respectively). It remains to be determined whether the porcine intravagal neurons represent a developmental relic, or whether they have any specific functional significance.

The purpose of the study was to analyse the effect of changes in the composition of raw material and agglomeration on sorption properties of a multi-component food, in the example of a powdered cocoa beverage. The basic composition of the mixtures was 20% of cocoa and 80% of sucrose. A change in raw material composition involved partial or total replacement of sucrose with a mixture of glucose and fructose, or with maltodextrin. Analysis of sorption properties demonstrated variability in the course of isotherms of water vapour sorption for components of the powdered cocoa beverage. Limiting water activity (aw) was determined for the value of 0.529. The conducted analysis detected no significant effect of agglomeration on water content in the tested products. However, a significant change in the raw material composition was demonstrated.

Stefan Grabiński, a famous Polish author of weird fiction, who is known especially for his collection of short stories Demon ruchu (The Motion Demon, 1919), lived and worked in a period marked by a new artistic style – expressionism. Although Grabiński came from Lviv, often regarded as a province in Poland after the Great War, he could have a contact with the latest ideas concerning art and philosophy. Indeed, both in his short stories and in his novels may be found some traits typical for the expressionist poetics as, for example, a subjective perspective, a color sensitivity or a tendency to violent and dynamic use of formal elements. Grabiński was fascinated by a German literature – he read Gustav Meyrink, E.T.A. Hoffmann and an expressionist magazine “Der Orchideengarten”. Moreover, he liked going to the cinema where he could watch, for example, a famous German expressionist film – The Cabinet of Dr. Caligari. The only text by Grabiński which was adapted into film in his life was a short story Kochanka Szamoty (Szamota’s Mistress, 1922). Although this seemed to be a great material for an expressionist film, the director – Leon Trystan – decided to realize it in an impressionist poetics.

The article treats about a forgotten play Zaduszki (All Souls’ Day) by Stefan Grabiński, widely known as the author of fantastic literature and horror stories. The play Zaduszki consists of three parts: 1. Strzygoń. Klechda zaduszna; 2. W dzień zaduszny; 3. Sen Krysty. Misterium zaduszne. First of them is written in folk dialect. The second one, sometimes named „the longest one-act play ever staged in Polish theatre”, considers a problem of a fault and a punishment. The third one, similarly to the first one, presents folk beliefs in supernatural phenomena which take place on All Souls’ Day. Moreover, it partly resembles a mystery play. Although the trilogy got an unfavourable reception (it was shown only seven times in Juliusz Słowacki Theatre in Kraków), it may be considered as an ambitious attempt to match the heritage of Stanisław Wyspiański – according to Grabiński, the greatest authority in the field of theatre.

Autorka artykułu analizuje wpływ twórczości Marcela Prousta na utwory dramatyczne Tennessee Williamsa, zwłaszcza na dramat Szklana menażeria, znany także z hollywoodzkiej wersji filmowej. W sztuce tej ważną rolę odgrywają Proustowskie motywy, takie jak czas, pamięć i jej mechanizmy. Podobnie jak Proust, Williams nie ukrywa w swoim utworze elementów autobiograficznych. W Szklanej menażerii zwraca również uwagę inspirowane powieścią Prousta wykorzystanie motywów muzycznych oraz doszukiwanie się podobieństw między bohaterami literackimi a postaciami z dzieł malarskich. Choć Proust nie pisał dramatów, a Williams nie zostawił po sobie żadnej powieści, to łączyła ich miłość do teatru i przekonanie, że wspomnienie jest swego rodzaju spektaklem, a scena to szczególnie odpowiednie miejsce, by opowiadać o przeszłości.

The article presents Tennessee Williams’ play Suddenly Last Summer (1958) which is little-known in Poland. It was written while the playwright started to undergo a psychoanalytic therapy and is commonly considered as one of his most personal plays. The author of the article puts the play in the context of Williams family life, especially his sister’s mental disorder (which lead to unsuccessful lobotomy), his relationship with his mother and his father and his own mental health problems. An important theme of the play is cruelty, present as well in other Williams dramatic works (for example Orpheus Descending or Sweet Bird of Youth) and evident particularly in a short story Desire and the Black Masseur written shortly before famous A Streetcar Named Desire. Another theme is the sacred, often present in Williams’ work as a reference both to Christianity and ancient pagan rituals.

In the second half of the 19th century in the European culture appears an increased interest in evil. This phenomenon is widely spread particularly in France and England. In his famous volume of poems Les Fleurs du Mal Charles Baudelaire publishes The Litanies for Satan where the Devil replaces God as the addressee of a blasphemous prayer. Joris-Karl Huysmans, an author of the novel LB-bas, describes a black mess and a litany addressed to Satan who seems to be closer to sinful people than perfectly indifferent God. A poet from the Huysmans’ artictic circle, Édouard Dubus, devotes his litany to a „Lady of grace and immorality” – a blasphemous double of Mary, mother of Jesus. An English poet Charles Algernon Swinburne writes Dolores, a poem addressed to „Our Lady of Pain” and recognised as the apogee of the satanic litany. In all these cases the choice of a litany as a literary genre results in acceptance of a vision of the world broaden with spirituality. In spite of their seemingly blasphemous plots, all these texts express a deep hunger for the sacred – the hunger that could not be satisfied with official religion.