Wyniki wyszukiwania

Filtruj wyniki

  • Czasopisma
  • Autorzy
  • Słowa kluczowe
  • Data
  • Typ

Wyniki wyszukiwania

Wyników: 39
Wyników na stronie: 25 50 75
Sortuj wg:
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The study presents methods to be used for improving the performance parameters of car engine pistons made of EN AC-AlSi12CuNiMg alloy according to the PN-EN 1706: 2011. Pistons of slow sucking and turbocharged engines were researched. A solution heat and ageing treatments were applied according to four variants. Temperatures of the solution heat treatment were: 550 ±5°C; 510°C ±5°C; and alternate: 276 ±5°C/510 ±5°C. The solution time ranged from 6 min to 4 h. Temperatures of the ageing heat treatment were 20°C and 250°C, while the ageing time ranged from 1,5 to 3h. Natural ageing was performed in 5 days. Measurements of hardness HRB and the piston diameters were performed. An improvement in the performance parameters of combustion engines was observed. Three solution heat treatment and ageing variants, allowed to obtain the pistons with hardness equal/higher than pistons of the turbocharged engines. The test results confirmed the possibility of providing a piston with properties exceeding the high load parameters specified by the manufacturer. Further studies will make it possible to improve the effects of the proposed solutions.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

[1] Stone, R. (2012). Introduction to Internal Combustion Engines. Fourth Edition, SAE and Macmillan.
[2] Heywood, J.B. (2018). Internal Combustion Engines Fundamentals, Second Edition, McGraw-Hill Education.
[3] Kirkpatrick, A.T. (2020). Internal Combustion Engines: Applied Thermosciences. Fourth Edition, John Wiley & Sons.
[4] Bosch, R. (2018). Automotive Handbook. 10th Edition: Robert Bosch GmbH
[5] Siemińska-Jankowska, B. & Pietrowski, S. (2003). The effects of temperature on strength of the new piston aluminum materials. Journal of KONES Internal Combustion Engines. 10(1-2), 237-250.
[6] Wajand, A., Wajand, J. (2005). Reciprocating internal combustion engines. Wydawnictwa Naukowo Techniczne PWN. (in Polish).
[7] Manasijevic, S., Pavlovic-Acimovic, Z., Raic, K., Radisa, R. & Kvrgi´c, V. (2013). Optimisation of cast pistons made of Al–Si piston alloy. International Journal of Cast Metals Research. 26(5), 255-261.
[8] Javidani, M. & Larouche, D. (2014). Application of cast Al–Si alloys in internal combustion engine components. International Materials Reviews. 59(3), 132-158.
[9] Pietrowski, S. (2001) Silumins. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej. (in Polish).
[10] Poniewierski, Z. (1989). Crystallization, Structure and Mechanical Properties of Silumins. Warszawa: WNT. (in Polish).
[11] Kaufman, J.G., Rooy, E.L. (2004). Aluminum Alloy Castings: Properties, Processes and Applications. ASM International.
[12] Zolotorevsky, V.S., Belov, N.A., Glazoff, M.V. (2007). Casting Aluminium Alloys. Elsevier: Oxford, UK, pp. 327-376.
[13] Pezda, J. (2015). The effect of the T6 head treatment on change of mechanical properties of the AlSi12CuNiMg alloy modified with strontium. Archives of Metallurgy and Materials. 60(2), 627-632.
[14] Czekaj, E., Fajkiel, A. & Gazda, A. (2005). Short-lived ultrahigh temperature silicon spheroidization treatment of silumins. Archiwum Odlewnictwa. 5(17), 51-68. (in Polish).
[15] Dobrzański, L.A., Reimann, L. & Krawczyk, G. (2008). Influence of the ageing on mechanical properties of the aluminium alloy AlSi9Mg. Archives of Materials Science and Engineering. 31, 37-40.
[16] Pezda, J. (2010). Heat treatment of EN AC-AlSi13Cu2Fe silumin and its effect on change of hardness of the alloy. Archives of Foundry Engineering. 10(1), 131-134.
[17] Pezda, J. (2014). Effect of a selected heat treatment parameters on technological quality of a silumin-cast machinery components; Bielsko-Biała: ATH Scientific Publishing House: Bielsko-Biała, Poland.
[18] Pezda, J. & Jarco, A. (2016). Effect of T6 heat treatment parameters on technological quality of the AlSi7Mg alloy. Archives of Foundry Engineering. 16(4), 95-100.
[19] Czekaj, E., Kwak, Z., Garbacz-Klempka, A. (2017). Comparison of impact of immersed and micro-jet cooling during quenching on microstructure and mechanical properties of hypoeutectic silumin AlSi7Mg0.3. Metallurgy and Foundry Engineering. 43(3), 153-168.
[20] Pezda, J. & Jezierski, J. (2020). Non-standard T6 heat treatment of the casting of the combustion engine cylinder head. Materials. 13(18), 4114.
[21] Jarco, A. & Pezda, J. (2021). Effect of heat treatment process and optimization of its parameters on mechanical properties and microstructure of the AlSi11(Fe) alloy. Materials (Basel) 14(9), 2391.
[22] Nikitin, K.V., Chikova, O.A., Amosov, E.A. & Nikitin, V.I. (2016). Shortening the time of heat treatment of silumins of the Al – Si – Cu system by modifying their structure. Metal Science and Heat Treatment. 58(7), 400-404.
[23] Prudnikov, A., Prudnikov, V. (2019). The mode of hardening heat treatment for deformable piston hypereutectic silumins. International Scientific Journal Materials science. Non-equilibrium phase transformations. 5(3), 74-77.
[24] Kantoríková, E., Kuriš, M. & Pastirčák, R. (2021). Heat treatment of AlSi7Mg0.3 Aluminium alloys with increased zirconium and titanium content. Archives of Foundry Engineering. 21(2), 89-93.
[25] Kuriš, M., Bolibruchova, D. M., Matejka M. & Kantoríková, E. (2021). Effect of the precipitation hardening on the structure of AlSi7Mg0.3Cu0.5 alloy with addition of Zr and combination of Zr and Ti. Archives of Foundry Engineering. 21(1), 95-100.
[26] Rychter, T., Teodorczyk, A. (2006). Theory of piston engines. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. (in Polish).

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

M. Trepczyńska-Łent
1
ORCID: ORCID
K. Műller
2

  1. Mechanical Engineering Faculty, Bydgoszcz University of Science and Technology, Al. prof. S. Kaliskiego 7, 85-796 Bydgoszcz, Poland
  2. Bergerat Monnoyeur Sp. z o.o. – Caterpillar, Poland
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The influence of the cooling rate on the extent of precipitation hardening of cast aluminum alloy (ADC12) was investigated experimentally. This study explored the cooling rate of the solidification of Cu in the α-Al phase to improve the mechanical properties of ADC12 after an aging process (Cu based precipitation hardening). The solid solution of Cu occurred in the α-Al phases during the casting process at cooling rates exceeding 0.03 °C/s. This process was replaced with a solid solution process of T6 treatments. The extent of the solid solution varied depending on the cooling rate; with a higher cooling rate, a more extensive solid solution was formed. For the cast ADC12 alloy made at a high cooling rate, high precipitation hardening occurred after low-temperature heating (at 175 °C for 20 h), which improved the mechanical properties of the cast Al alloys. However, the low-temperature heating at the higher temperature for a longer time decreased the hardness due to over aging. Keywords: Aluminum alloy, Casting, Precipitation, Solid solution, Aging, Solidification rate
Przejdź do artykułu

Bibliografia

[1] Sepehrband, P., Mahmudi, R. & Khomamizadeh, F. (2005). Effect of Zr addition on the aging behavior of A319 aluminum cast alloy. Scripta Materialia. 52(4), 253-257.
[2] Rana, G., Zhoua, J.E. & Wang, Q.G. (2008). Precipitates and tensile fracture mechanism in a sand cast A356 aluminum alloy. Journal of Materials Processing Technology. 207(1-3), 46-52.
[3] Tian, L., Guo, Y., Li, J., Xia, F., Liang, M. & Bai, Y. (2018). Effects of solidification cooling rate on the microstructure and mechanical properties of a Cast Al-Si-Cu-Mg-Ni piston alloy. Materials. 11(7), 1230.
[4] Choi, S.W., Kima, Y.M., Leea, K.M., Cho, H.S., Hong, S.K., Kim, Y.C., Kang, C.S. & Kumai, S. (2014). The effects of cooling rate and heat treatment on mechanical and thermal characteristics of Al–Si–Cu–Mg foundry alloys. Journal of Alloys and Compounds. 617, 654-659.
[5] Dobrzański, L.A., Maniara, R., Sokołowski, J. & Kasprzak, W. (2007). Effect of cooling rate on the solidification behavior of AC AlSi7Cu2 alloy. Journal of Materials Processing Technology. 191(1-3), 317-320.
[6] Shabel, B.S., Granger, D.A., Trucker, W.G. (1992). Friction and wear of aluminum-silicon alloys. In P.J. Blau (Eds.), ASM Handbook: Friction, Lubrication, and Wear Technology (pp. 785-794), ASM International.
[7] Son, S.K., Takeda, M., Mitome, M., Bando, Y. & Endo,T. (2005). Precipitation behavior of an Al–Cu alloy during isothermal aging at low temperatures. Materials Letters. 59(6), 629-632.
[8] Wen-jun, T., Lin, Q. & Pi-xiang, Q. (2007). Study on heat treatment blister of squeeze casting parts. China Foundry. 4(2), 108-111.
[9] Okayasu, M., Sahara, N. & Mayama, K. (2021). Effect of microstructural characteristics on mechanical properties of cast Al–Si–Cu alloy controlled by Na. Materials Science and Engineering. A (in press).
[10] Hamasaki, M. & Miyahara, H. (2013). Solidification microstructure and critical conditions of shrinkage porosity generation in die casting process of JIS-ADC12 (A383) alloy. Materials Transactions. 54(7), 1131-1139.
[11] Kamio, A. (1996). Refinement of solidification structure in aluminum alloys. Japan Foundry Engineering Society. 68, 1075-1083.
[12] Okayasu, M. & Go, S. (2015). Precise analysis of effects of aging on mechanical properties of cast ADC12 aluminum alloy. Materials Science and Engineering. A 638, 208-218.
[13] David, S.A. & Vitek, J.M. (1989). Correlation between solidification parameters and weld microstructures. International Materials Reviews. 34(1), 213-245.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

M. Okayasu
1
N. Sahara
1
M. Touda
2

  1. Graduate School of Natural Science and Technology, Okayama University3-1-1 Tsushimanaka, Kita-ku, Okayama city, Okayama, 700-8530, Japan
  2. Kyowa Casting Co., Ltd.5418-3 Nishi Ebara-cho, Ibara city, Okayama, 715-0006, Japan
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Work was done as a part of the project " New generation haulage system of highly productive longwall systems" aiming to develop and implement a new longwall shearer system called KOMTRACK. The widely used EICOTRACK feed system developed forty years ago is not adapted to modern longwall shearers' power. Within the project, an innovative, flexible feed system with a modular structure was created with the possibility of continuous adjustment to the carbon wall's unevenness. Newly-developed three cast steels variants have been initially selected to fabricate this system's elements. The material's final selection was realized based on the tensile tests, Charpy impact tests, Brinell hardness surveys, and wear resistance measurements. Results analysis allowed to select cast steel marked as "2", which fulfilled all requirements and was used in further casting trials.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

[1] Pirowski Z. (2020). A new generation feed system for high-performance longwall shearers. Stage 4; Kraków: Report 2019 – Łukasiewicz Research Network – Foundry Research Institute, 64-69.
[2] Pieczora, E., Zachura, A., Pirowski, Z., Pysz, S., Kurdziel, P., Żyła, P., Kotulski, W. (2015). Flextrack - innovative longwall shearer feed system. Part 1, Modern methods of coal and hard rock mining. Kraków: AGH University of Science and Technology. 185-194. ISBN 978-83-930353-5-9.
[3] Zachura, A., Pieczora, E., Pysz, S., Żuczek, R., Pirowski, Z., Kurdziel, P., Żyła, P., Kotulski, W. (2015). Flextrack - innovative longwall shearer feed system. Part 1, Modern methods of coal and hard rock mining. Kraków: AGH University of Science and Technology, 195-203. ISBN 978-83-930353-5-9.
[4] Pirowski, Z., Uhl, W., Jaśkowiec, K., Pysz, S., Gazda, A., Kotulski, W., Kurdziel, P., Zachura, A. (2015). Innovative FLEXTRACK feed system - selection of materials (casting al-loys), in: A. Klich, A. Kozieł: Innovative techniques and technologies for mining. Safety - Efficiency - Reliability - KOMTECH 2015, KOMAG Institute of Mining Technology, 223-236. ISBN 978-83-60708-90-3.
[5] Pysz, P., Żuczek, R., Pirowski, Z., Uhl, W., Kotulski, W., Żyła, P., Kurdziel, P., Zachura, A. (2015). Innovative FLEXTRACK feed system - development of the technology of making cast segments of the toothed elements and the guider, in: A. Klich, A. Kozieł: Innovative techniques and technologies for mining. Safety - Efficiency - Reliability - KOMTECH 2015, KOMAG Institute of Mining Technology, 237-249. ISBN 978-83-60708-90-3.
[6] Pirowski, Z., Uhl, W., Jaśkowiec, K., Krzak, I., Wójcicki, M., Gil, A., Kotulski, W., Kurdziel, P., Pieczora, E., Zachura, A. (2015). Innovative FLEXTRACK feed system - quality assessment of the manufactured prototype castings, in: A. Klich, A. Kozieł: Innovative techniques and technologies for mining. Safety - Efficiency - Reliability - KOM-TECH 2015, KOMAG Institute of Mining Technology, 250. ISBN 978-83-60708-90-3.
[7] Kalita, M. (2019). Designing process of a toothed segment of the KOMTRACK haulage system. New Trends in Production Engineering. 2(1), 121-129. https://doi.org/10.2478/ntpe-2019-0013.
[8] Nieśpiałowski, K., Kalita, M., Rawicki, N, (2019). System for tensioning the toothed path of the longwall shearer's feed system, Scientific and Technical Conference: KOMTECH Innovative Mining Technologies – IMTech. [9] Pirowski, Z. (2015). Thermal Analysis in the Technological “Step” Test of H282 Nickel Alloy. Archives of Foundry Engineering. 15(1), 87-92. DOI: 10.1515/afe-2015-0016.
[10] Pirowski, Z., Warmuzek, M., Radzikowska, J. (2012). Test casting Inconel 740 alloy, 70th World Foundry Congress, 560-565.
[11] Rakoczy, Ł., Grudzień, M., Cygan, R. & Zielińska-Lipiec, A. (2018). Effect of cobalt aluminate content and pouring temperature on macrostructure, tensile strengh and creep rupture of Inconel 713C castings. Archives of Metallurgy and Meterials. 63(3), 1537-1545. https://doi.org/10.24425/123845.
[12] Pirowski, Z., Jaśkowiec, K., Tchórz, A., Krzak, I., Sobczak, J., Purgert, R. (2016). Technological conversion applicable for manufacturing elements from Nickel superalloy H282, 72nd World Foundry Congress, 223-224.
[13] Grudzień-Rakoczy, M., Rakoczy, Ł., Cygan, R., Kromka, F., Pirowski, Z. & Milkovic, O. (2020). Fabrication and characterization of the newly developed superalloys based on Inconel 740. Materials. 13, 2362. https://dx.doi.org/10.3390%2Fma13102362.
[14] Rakoczy, Ł., Grudzień-Rakoczy, M. & Cygan, R. (2019). The influence of shell mold composition on the as-cast macro-and micro-structure of thin-walled IN713C superalloy castings. Journal of Materials Engineering and Performance. 28(7), 3974-3985. https://doi.org/10.1007/s11665-019-04098-9.
[15] Grudzień, M., Cygan, R., Pirowski, Z. & Rakoczy, Ł. (2018). Transactions of the Foundry Research Institute. 58, 39-45. https://dx.doi.org/10.7356/iod.2018.04.
[16] Pirowski, Z. & Gościański, (2013). Casting Alloys for Agricultural Tools Operating under the Harsh Conditions of Abrasive Wear. TEKA Commission of Motorization and Energetics in Agriculture. 13(1), 119-126 ISSN 1641-773.
[17] Pirowski, Z., Gwiżdż, A. & Kranc, M. (2012). Cast Agricultural Tools Operating in Soil. Tekhnika ta energetika APK. 170(1), 378-385. ISSN 2222-8618.
[18] Gościański, M. & Pirowski, Z. (2009). Construction and Technology of Production of Casted Shares for Rotating and Field Ploughs, TEKA Commission of Motorization and Energetics in Agriculture. - O.L. PAN, 9(9), 231-239. ISSN 1641-7739.
[19] Pirowski, Z., Olszyński, J., Turzyński, J. & Gościański, M. (2006). Elements of agricultural ma-chinery working in soil made of modern casting materials. Motrol. 8, 169-180. (in Polish).
[20] Pirowski, Z. (2014). Evaluation of High-temperature Physico-chemical Interactions Between the H282Alloy Melt and Ceramic Material of the Crucible. Archive of Foundry Engineering. 14(4), 83-90. https://doi.org/10.2478/afe-2014-0091.
[21] Wang, Z., Huang, B., Chen, H., Wang, CH. & Zhao, X. (2020). The Effect of Quenching and Partitioning Heat Treatmenton the Wear Resistance of Ductile Cast Iron Journal of Materials Engineering and Performance. 29, 4370-4378. https://doi.org/10.1007/s11665-020-04871-1.
[22] Srinivasu, R., Sambasiva Rao A., Madhusudhan Reddy G., K. Srinivasa Rao, K. (2015). Friction stir surfacing of cast A356 aluminiumesilicon alloy with boron carbide and molybdenum disulphide powders. Defence Technology. 11(2), 140-146.
[23] Heldin, M., Heinrichs, J., Jacobson, S. (2021). On the critical roles of initial plastic deformation and material transfer on the sliding friction between metals. Wear. 477(Spec.203853). DOI: 10.1016/j.wear.2021.203853, Published JUL 18.
[24] Grzesik, W., Zalisz, Z., Krol, S. & Nieslony, P. (2006). Investigations on friction and wear mechanisms of the PVD-TiAlN coated carbide in dry sliding against steels and cast iron. Wear. 261(11-12), 1191-1200.
[25] Holmberg, K., Matthews, A., Dowson, D. (Ed.) (1998). Coating Tribology. Properties, Techniques and Applications in Surface Engineering. Tribology Series. 28, Elsevier, Amsterdam.
[26] PN-88/H-83160; Wear-resistant cast steel - Grades. (in Polish). [27] NF A 32-058/1984: Produits de founderie aciers et fontes blanches moules resistant a l'usure par abrasion.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

D. Wilk-Kołodziejczyk
1 2
ORCID: ORCID
Z. Pirowski
2
ORCID: ORCID
M. Grudzień-Rakoczy
2
ORCID: ORCID
A. Bitka
2
ORCID: ORCID
K. Chrzan
2
ORCID: ORCID

  1. AGH University of Science and Technology, Al. A. Mickiewicza 30, 30-059 Krakow, Poland
  2. Łukasiewicz Research Network – Krakow Institute of Technology, 73 Zakopiańska Str., 30-418 Kraków, Poland
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The results of microstructure examinations and hardness measurements carried out on two selected grades of high-manganese cast steel with an austenitic matrix, i.e. GX120Mn13 and GX120MnCr18-2, are presented. The examinations of the cast steel microstructure have revealed that the matrix of the GX120MnCr18-2 cast steel contains the precipitates of complex carbides enriched in Cr and Mn with two different morphologies. The presence of these precipitates leads to an increase in hardness by approx. 30 HB compared to the GX120Mn13 cast steel. Samples cut out from the tested materials were loaded (10 strokes) with an energy of 53 J, and then a ball-on-disc tribological test was performed. The test was carried out in reciprocating motion under technically dry friction conditions. While analyzing the obtained results of the microstructure, hardness, and abrasion tests, it was found that the presence of the hard carbide precipitates in the plastic matrix of the tested GX120MnCr18-2 cast steel promoted an increase in hardness, but also led to chipping of these particles from the alloy matrix, thus contributing to micro-cutting during friction.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

[1] Standard PN-EN 10349: 2009. Steel castings - Austenitic manganese steel castings.
[2] Banerjee, M.K. (2017). Heat Treatment of Commercial Steels for Engineering Applications. Comprehensive Materials Finishing. 2, 180-213.
[3] Dobrzański, L.A. (2002). Fundamentals of materials science and metal science. Warszawa: Wyd. Naukowo-Techniczne. ISBN: 83-204-2793-2. (in Polish).
[4] Baza materiałowa. Total materia. (June 2021). Retrieved August 13, 2021, from https://portal-1totalmateria1com 1000022kc0110.wbg2.bg.agh.edu.pl/search/quick/materials/1040932/material-description.
[5] Fedorko, G., Molnár, V., Pribulová, A., Futaš, P., Baricová, D. (2011). The influence of Ni and Cr-content on mechanical properties of Hadfield ́s steel. In 20th Anniversary International Conference on Metallurgy and Materials. Metal 2011, 18-20.05.2011 (pp.1-6). Brno, Czech Republic.
[6] Dastur, Y.N. & Leslie, W.C. (1981). Mechanism of work hardening in Hadfield manganese steel. Metallurgical Transactions A. 12A, 749-759.
[7] Austenitic Manganese Steels. (June 2021). Retrieved August 13, 2021, from http://www.keytometals.com/Articles/Art69.htm.
[8] Stradomski, Z. (2010). The role of microstructure in the wear behaviour of abrasion-resistant cast steels. Częstochowa: Wyd. Politechniki Częstochowskiej. ISBN: 978-83-7193-468-1. (in Polish).
[9] Kniaginin, G. (1977). Cast steel. Metallurgy and founding. Katowice: Wyd. Śląsk. (in Polish).
[10] Varela, L.B., Tressia, G., Masoumi, M., Bortoleto, E.M., Regattieri, C. & Sinatora, A. (2021). Roller crushers in iron mining, how does the degradation of Hadfield steel components occur. Engineering Failure Analysis. 122, 1-18.
[11] Głownia, J. (2002). Alloy steel castings – applications. Kraków: Wyd. FotoBit. ISBN: 83-917129-1-5. (in Polish).
[12] Kosturek, R., Maranda, A., Senderowski, C. & Zasada, D. (2016). Research into the application of explosive welding of metal sheets with Hadfield’s steel (Mangalloy). High-Energetic Materials. 8, 91-102.
[13] White, C.H. & Honeycombe, R.W.K. (1962). Structural changes during the deformation of high purity iron-manganese-carbon alloys. Journal Iron and Steel Institute. 200, 457-466.
[14] Subramanyam, D.K., Swansiger, A.E., Avery, H.S. (1990). Austenitic manganese steels ASM Metals Handbook 1. Properties and Selections: Irons, Steels and High - Performance Alloys. (pp. 822-840). ASM International. ISBN: 978-1-62708-161-0.
[15] Quan Shan, Ru Ge, Zulai Li, Zaifeng Zhou, Yehua Jiang, Yun-Soo Lee, & Hong Wu. (2021). Wear properties of high-manganese steel strengthened with nano-sized V2C precipitates. Wear. 482-483, 203922.
[16] Jia-li Cao, Ai-min Zhao, Ji-xiong Liu, Jian-guo He, & Ran Ding. (2014). Effect of Nb on microstructure and mechanical properties in non-magnetic high manganese steel. Journal of Iron and Steel Research International. 21(6), 600-605.
[17] Atasoy, O.A., Ozbaysal, K. & Inal, O.T. (1989). Precipitation of vanadium carbides in 0.8% C-13% Mn-1% V austenitic steel. Journal of Materials Science. 24, 1393-1398.
[18] Iglesiasa, C., Solórzanob, G. & Schulza, B. (2009). Effect of low nitrogen content on work hardening and microstructural evolution in Hadfield steel. Materials Characterization. 60(9), 971- 979.
[19] Mahlami, C.S., Pan, X. (2017). Mechanical properties and microstructure evaluation of high manganese steel alloyed with vanadium. Retrieved August 10, 2021, from https://doi.org/10.1063/1.4990236
[20] Delgado, F., Rodríguez, S.A., Coronado, J.J. (2019). Effect of chemical composition and shot peening treatment on Hadfield steel swing hammers exposed to impact wear. International Tribology Council The 10th International Conference BALTTRIB'2019, 14–16 November 2019, (pp. 87-93). Kaunas, Lithuania: Vytautas Magnus University Agriculture Academy.
[21] Sant, S.B., & Smith, R.W. (1987). A study in the work-hardening behaviour of austenitic manganese steels. Journal of Materials Science. 22, 1808-1814.
[22] Adler, P.H., Olson, G.B. & Owen, W.S. (1986). Strain hardening of Hadfield manganese steel. Metallurgical Transactions A. 17a, 1725-1737.
[23] Malkiewicz, T. (1978). Metallurgy of iron alloys. Warszawa: Wyd. PWN. (in Polish).
[24] Ashok Kumar Srivastava, Karabi Das. (2008). Microstructural characterization of Hadfield austenitic manganese steel. Journal of Materials Science. 43(16), 5654-5658.
[25] Bolanowski, K. (2013). The influence of the hardness of the surface layer on the abrasion resistance of Hadfield steel. Problemy Eksploatacji. 1, 127-139.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Barbara Kalandyk
ORCID: ORCID
R. Zapała
1
ORCID: ORCID
Justyna Kasińska
ORCID: ORCID
M. Madej
2

  1. AGH University of Science and Technology, Department of Cast Alloys and Composite Engineering, Faculty of Foundry Engineering, 23 Reymonta Str., 30-059 Krakow, Poland
  2. Kielce University of Technology, al. Tysiąclecia Państwa Polskiego 7, 25-314 Kielce, Poland
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

The paper presents an experimental confirmation of the fact that if a three-dimensional volume does not contain spherical particles with particular size, the Probability Density Function (PDF1) of half-chord lengths has proportional ranges. This fact has been deduced in work [1] during the derivation process of the Probability Density Function (PDF3) that maps the particle radii on the basis of data (PDF1) collected from flat cross-sections. The experiment has been executed virtually by using a simple computer program written in the C++11 language. The computer generation of particles allowed imposing various kinds of known PDF3 and the ranges in which the particles could not be created. Next, the virtual nodules have been used to produce sets of chords that served as input data to create histograms that approximated the continuous PDF1. Having such histograms, it was possible to reveal proportional scopes of the PDF1. The proportional dependencies occurred in the same ranges where the nodules had not been generated.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

[1] Gurgul, D., Burbelko, A. & Wiktor T. (2021). Derivation of equation for a size distribution of spherical particles in non-transparent materials. Journal of Casting & Materials Engineering. 5(4), 53-60.
[2] Wicksell, S.D. (1925). The corpuscle problem: mathematical study of a biometric problem. Biometric. 17 (1/2), 84-89.
[3] Sheil, E. (1935). Statistische gefügeuntersuchungen I. Zeitschrift für Metallkunde. 27 (9), 199-208.
[4] Schwartz, H.A. (1934). The metallographic determination of the sze distribution of temper carbon nodules. Metals and Alloys. 5, 139-140.
[5] Saltykov, S.A. (1967). The determination of the size distribution of particles in an opaque material from the measurement of the size distribution of their section. in the second international congress for stereology, Chicago, 8-13 April 1967. Berlin–Heidelberg–New York, Springer Verlag.
[6] Cahn, J.W. & Fulmann, R.L. (1956) On the use of lineal analysis for obtaining particle size distributions in opaque samples. Transactions, American Institute of Mining, Metallurgical and Petroleum Engineers. 206, 177-187. [7] Lord, G.W. & Willis, T.F. (1951). Calculation of air bubble size distribution from results of a rosiwal traverse of aerated concrete. ASTM Bulletin. 177, 177-187.
[8] Spektor, A.G. (1950). Analysis of distribution of spherical particles in non-transparent structures. Zavodsk. Lab. 16, 173-177.
[9] https://www.cplusplus.com (date of access 06.06.2021).
[10] Burbelko, A., Gurgul, D., Guzik, E. & Kapturkiewicz, W. (2018). Stereological analysis of the statistical distribution of the size of graphite nodules in DI. Materials Science Forum. 925, 98-103.
[11] Fras, E., Burbelko, A.A. & Lopez, H.F. (1996). Secondary nucleation of eutectic graphite grains. Transactions of the American Foundrymen Society. 104, 1-4.

Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

D. Gurgul
1

  1. AGH University of Science and Technology, Kraków, Poland
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Johna Rawlsa znamy z jego prac dotyczących teorii sprawiedliwości, liberalizmu i praw obywateli. Podstawowym problemem, który podejmuję, jest jednak nie jego filozofia polityki, ale ontologiczna struktura społeczeństwa, w której mają realizować się dwie główne zasady sprawiedliwości zaproponowane przez Rawlsa. W swej ontologicznej interpretacji struktury społeczeństwa opieram się na pracy Józefa M. Bocheńskiego Przyczynek do filozofii przedsiębiorstwa przemysłowego (1985), gdzie m.in. opisuje się ustroje przedsiębiorstw przemysłowych oraz ustroje polityczne. Zasady Rawlsa oraz jego wizja struktury społeczeństwa pozwalają na rozszerzenie analizy Bocheńskiego w kwestii ujęcia społeczeństwa, tak aby uwzględnić dwie zaproponowane przez Rawlsa zasady sprawiedliwości. Stawiam następującą hipotezę: Rawls rozważa społeczeństwo z punktu widzenia filozofii praktycznej i filozofii politycznej, ale brakuje w jego rozważaniach analizy struktury społeczeństwa sprawiedliwego z punktu widzenia ontologii. Podstawą dla hipotezy jest ujęcie społeczeństwa (jednego z bytów w ujęciu ontologicznym) jako systemu, który okazuje się być systemem dynamicznym, organicznym. Czynnik syntezy takiego systemu konstytuowany jest, według mojej propozycji, w odniesieniu do zasad sprawiedliwości zaproponowanych przez Rawlsa.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Bertalanffy L. (1984), Ogólna teoria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowania, przeł. E. Woydyłło‑Woźniak, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Bocheński J.M. (1986), The Concept of the Free Society, „The Monist” 69 (2), s. 207– 215.
Bocheński J.M. (1993), Przyczynek do filozofii przedsiębiorstwa przemysłowego, przeł. J. Garewicz, w: J.M. Bocheński, Logika i filozofia, red. J. Parys, Biblioteka Współczesnych Filozofów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bunge M. (1979), Treatise on Basic Philosophy, vol. 4: Ontology II: A World of Systems, Dordrecht – Boston – London: D. Reidel Publishing Company.
Ingarden R. (1972), Książeczka o człowieku, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Ingarden R. (1974), Wstęp do fenomenologii Husserla, przeł. A. Półtawski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ingarden R. (1987), Spór o istnienie świata, t. I, t. II, cz. 1 i 2, wyd. III, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kaczmarek J. (2008), Indywidua. Idee. Pojęcia. Badania z zakresu ontologii sformalizowanej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kaczmarek J. (2016), Atom ontologiczny: atom substancji, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 4 (100), s. 109–124.
Rawls J. (1971), A Theory of Justice, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Rawls J. (1993), Political Liberalism, New York: Columbia University Press.
Rawls J. (1999), The Law of Peoples, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Rawls J. (2001), Justice as Fairness: A Restatement, red. E. Kelly, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Stróżewski W. (2003), Ontologia, Kraków: Znak – Aureus.
Wenar L. (2021), John Rawls, w: E.N. Zalta (red.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Summer 2021 Edition, https://plato.stanford.edu/archives/sum2021/entries/rawls/.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Janusz Kaczmarek
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Łódzki, Instytut Filozofii, ul. Lindleya 3/5, 90-131 Łódź
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Problematyka racjonalności i sam ten termin pojawiają się w pracach Johna Rawlsa, w tym w jego słynnej rozprawie Teoria sprawiedliwości. Zarazem w innej jego książce, Liberalizm polityczny, spotykamy nie tylko terminy „racjonalny/racjonalność”, lecz także termin „rozumny”. W tej drugiej książce Rawls dokonuje także ich porównawczej analizy. W artykule poddaję te pojęcia bliższej analizie, rozważając ich użycie w rozmaitych kontekstach. Hipotezą badawczą, stawianą w pracy, jest twierdzenie, że wykorzystywanie obydwu terminów, a nie wyłącznie jednego z nich, może wzbogacać naszą siatkę pojęciową i zwiększać możliwości analizy sfery ludzkiego działania. Celem prowadzonych analiz jest próba potwierdzenia tej hipotezy oraz wydobycie specyfiki terminu „rozumność” i jego użycia, zwłaszcza w Liberalizmie politycznym.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Arystoteles (1982), Etyka nikomachejska, przeł. D. Gromska, wyd. 2, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Audi R. (2001), The Architecture of Reason. The Structure and Substance of Rationality, Oxford: Oxford University Press.
Audi R. (red.) (1998), Cambridge Dictionary of Philosophy, Cambridge: Cambridge University Press.
Golden J.L., Pilotta J.J. (red.) (1986), Practical Reasoning in Human Affairs, Dordrecht: D. Reidel Publishing Company.
Honderich T. (1999), Encyklopedia filozofii, t. II, przeł. J. Łoziński, Poznań: Zysk i S‑ka.
Höffe O. (1995), Immanuel Kant, przeł. A.M. Kaniowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Jolivet R. (1966), Vocabulaire de la Philosophie, Lyon: Emmanuel Vitte.
Kalinowski G. (1978), Logique et méthodologie juridique. Réflexions sur la rationalité formelle et non formelle en droit, „Archive de Philosophie de Droit” 23, s. 59–68.
Kant I. (1953), Uzasadnienie metafizyki moralności, przeł. M. Wartenberg, przekład przejrzał R. Ingarden, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kant I. (1993), Religia w granicach samego rozumu, przeł. A. Bobko, Kraków: Znak.
Kleszcz R. (1998), O racjonalności. Studium epistemologiczno‑metodologiczne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kleszcz R. (2005), Teoria argumentacji, filozofia, logika. Uwagi o teorii Chaima Perelmana, „Forum Artis Rhetoricae” 1–2, s. 22–35.
Kleszcz R. (2007), O rozumie i wartościach, Łódź: Wydawnictwo WSHE w Łodzi.
Lalande A. (red.) (1960), Vocabulaire technique et critique de la philosophie, Paris: PUF.
Laughlin S.K., Hughes D.T. (1986), The Rational and the Reasonable: Dialectic or Parallel Systems?, w: J.L. Golden, J.J. Pilotta (red.), Practical Reasoning in Human Affairs, Dordrecht: D. Reidel Publishing Company.
Perelman Ch. (1979a), Logique juridique. Nouvelle rhétorique, Paris: Dalloz.
Perelman Ch. (1979b), The Rational and the Reasonable, w: T.F. Geraets (red.), Rationality Today, Ottawa: The Ottawa University Press, s. 213–224.
Perelman Ch., Olbrechts‑Tyteca L. (1983), Traité de l’argumentation. La nouvelle rhétorique, wyd. 4, Bruxelles: Editions de l’Université de Bruxelles.
Podsiad A. (2000), Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Rawls J. (1951), Outline of a Decision Procedure for Ethics, „The Philosophical Review” 60, s. 177–197.
Rawls J. (1994), Teoria sprawiedliwości [1971], przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls J. (1998), Liberalizm polityczny [1993], przeł. A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rescher N. (1954), Reasonableness in ethics, „Philosophical Studies” 5, s. 58–62.
Sibley W.M. (1953), The Rational versus the Reasonable, „The Philosophical Review” LXII (4), s. 554–560.
Simpson J.A., Weiner E.S.C. (red.) (1991), The Oxford English Dictionary [cyt. jako: OED], Oxford: Clarendon Press, Vol. XIII.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ryszard Kleszcz
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Łódzki, Instytut Filozofii, ul. Lindleya 3/5, 90-131 Łódź
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o związki pomiędzy normatywną teorią polityczną a ontologią społeczną na przykładzie wybranych założeń i problemów koncepcji Johna Rawlsa. Zasadnicza część pracy przedstawia wpływ przyjmowanego przez Rawlsa rozumienia natury praktyk i instytucji na funkcje, jakie pełnią one w obrębie proponowanej przez niego teorii normatywnej. Wyrażenie założeń ontologicznych leżących u podstaw kluczowego dla teorii Rawlsa pojęcia „społeczeństwa dobrze urządzonego” pozwala także na odparcie tych argumentów kierowanych przeciwko Rawlsowskiemu instytucjonalizmowi, które uderzają w dualizm porządków normatywnych implicite wpisany w strukturę pojęciową Teorii sprawiedliwości. W zakończeniu wykazano ponadto, że również teoria polityczna może wnieść istotny wkład w ontologię społeczną, czego dowodem może być wykorzystanie niektórych uwag Rawlsa przez przedstawicieli tzw. nurtu interakcjonistycznego.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Berkey B. (2016), Against Rawlsian Institutionalism about Justice, „Social Theory and Practice” 42 (4), s. 706–732.
Ciszewski W. (2020), Rozum i demokracja. Wprowadzenie do koncepcji rozumu publicznego Johna Rawlsa, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Cohen G.A. (1997), Where the Action Is: On the Site of Distributive Justice, „Philosophy & Public Affairs” 26 (1), s. 3–30.
Diver N. (2004), Institutions and Social Justice [nieopublikowana rozprawa doktorska], University of Pennsylvania.
Frega R. (2018), The Social Ontology of Democracy, „Journal of Social Ontology” 4 (2), s. 157–185.
Kwarciński T. (2006), Możliwości czy dobra pierwotne? Dyskusja Amartyi Sena z Johnem Rawlsem na temat właściwej przestrzeni sprawiedliwości, „Roczniki Filozoficzne” 54 (1), s. 81–106.
Mandle J. (2009), Rawls’s „A Theory of Justice”: An Introduction, Cambridge: Cambridge University Press.
Mandle J., Reidy D.A. (red.) (2014), The Cambridge Rawls Lexicon, Cambridge: Cambridge University Press.
Murphy L.B. (1998), Institutions and the Demands of Justice, „Philosophy & Public Affairs” 27 (4), s. 251–291.
Nozick R. (1974), Anarchy, State and Utopia, New York: Basic Books.
Pettit P. (2005), Rawls’s Political Ontology, „Politics, Philosophy & Economics” 4 (2), s. 157–174.
Pettit P. (2006), Rawls’s Peoples, w: R. Martin, D.A. Reidy (red.), Rawls’s Law of Peoples: A Realistic Utopia, Hoboken, NJ: Wiley‑Blackwell, s. 38–55.
Rawls A. (2009), An Essay on Two Conceptions of Social Order, „Journal of Classical Sociology” 9 (4), s. 500–520.
Rawls J. (1955), Two Concepts of Rules, „The Philosophical Review” 64 (1), s. 3–32.
Rawls J. (2009), Teoria sprawiedliwości, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, S. Szymański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sen A. (2009), The Idea of Justice, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Wojciech Graboń
1
ORCID: ORCID
Marcin Woźny
2 3
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Warszawski, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00‑927 Warszawa
  2. Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii, ul. Krakowskie Przedmieście 3, 00‑927 Warszawa
  3. Uniwersytet Warszawski, Wydział Prawa i Administracji, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00‑927 Warszawa
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

W artykule analizuję i rozwijam obronę teorii sprawiedliwości Johna Rawlsa przed zarzutem konserwatystów głoszącym, że egalitarystyczne koncepcje sprawiedliwości społecznej są wyrazem zawiści. W obronie tej ważne są następujące twierdzenia: (1) treść zasady zróżnicowania nie odpowiada istotnej własności zawiści; (2) strony w sytuacji początkowej nie kierują się zawiścią; (3) żaden z warunków nałożonych na sytuację początkową nie wynika z zawiści. W dalszej kolejności wykazuję, że istnieją racje, by sądzić, że strony w sytuacji początkowej wybrałyby zasadę sprawiedliwości dystrybutywnej bardziej egalitarną od zasady zróżnicowania. Racji tych dostarcza twierdzenie o szacunku dla samego siebie jako głównym dobru podstawowym oraz ujemna korelacja między wielkością nierówności ekonomicznych a stopniem szacunku dla samego siebie posiadanym przez materialnie najgorzej sytuowanych. Argumentuję, że mimo iż treść takiej bardziej egalitarnej zasady sprawiedliwości odpowiadałaby istotnej własności zawiści, to zarzut konserwatystów nadal nie byłby uzasadniony.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Crocker J., Blanton H. (1999), Social Inequality and Self‑Esteem: The Moderating Effects of Social Comparison, Legitimacy, and Contingencies of Self‑Esteem, w: T.R. Tyler, R.M. Kramer, O.P. John (red.), The Psychology of the Social Self, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, s. 171–191.
Krauss M.W., Park J.W. (2014), The Undervalued Self: Social Class and Self-‑Evaluation, „Frontiers of Psychology” 5, s. 1–9.
Nozick R. (2010), Anarchia, państwo, utopia, przeł. P. Maciejko, M. Szczubiałka, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Rawls J. (2009), Teoria sprawiedliwości. Wydanie nowe, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, przekład przejrzał i uzupełnił S. Szymański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Schoeck H. (1969), Envy: A Theory of Social Behavior, London: Secker and Warburg.
Tesser A. (1988), Toward a Self‑Evaluation Maintenance Model of Social Behavior, „Advances in Experimental Social Psychology” 21, s. 181–227.
Wilkinson R., Pickett K. (2011), The Spirit Level: Why Greater Equality Makes Societies Stronger, New York: Bloomsbury Publishing.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Adrian Kuźniar
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Choć teoria Johna Rawlsa jest w głównej mierze obszernym projektem struktury państwa i jego demokratycznych instytucji, czytelnik poszukuje w niej także refleksji nad naturą ludzką oraz jej psychologicznymi predyspozycjami do uczestnictwa w demokratycznej wspólnocie. Zawarte w Teorii sprawiedliwości wywody dotyczące podmiotu ludzkiego nie w pełni jednak satysfakcjonują czytelnika, także z powodu częstego łączenia przez autora języka opisu i normatywności. Dosyć powierzchowne analizy takich kategorii jak wrażliwość moralna, motyw, obowiązek w niewystarcza-jącym stopniu ukazują naturalne ograniczenia towarzyszące poddaniu się obywateli rygorom sprawiedliwego państwa. Opinie Rawlsa na temat ludzkiej natury wydają się nadmiernie optymistyczne – chociażby w porównaniu z teorią Kanta, na którą Rawls chętnie się powołuje.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Feinberg J. (1975), Rawls and Intuitionism, w: N. Daniels (red.), Reading Rawls: Critical Studies on Rawls’ „A Theory of Justice”, Oxford: Basil Blackwell.
Frankfurt H.G. (1997), Wolność woli i pojęcie osoby, przeł. J. Nowotniak, w: J. Hołówka (red.), Filozofia moralności. Postanowienie i odpowiedzialność moralna, Warszawa: Wydawnictwo Spacja – Fundacja Aletheia.
Hobbes Th. (2005), Lewiatan, przeł. Cz. Znamierowski, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Kant I. (2005a), Antropologia w ujęciu pragmatycznym, przeł. E. Drzazgowska, P. Sosnowska, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Kant I. (2005b), Metafizyka moralności, przeł. E. Nowak, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
MacIntyre A. (2007), Czyja sprawiedliwość? Jaka racjonalność?, red. A. Chmielewski, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Nagel Th. (1975), Rawls on Justice, w: N. Daniels (red.), Reading Rawls: Critical Studies on Rawls’ „A Theory of Justice”, Oxford: Basil Blackwell.
Rawls J. (1988), The Priority of Right and Ideas of the Good, „Philosophy & Public Affairs” 17 (4).
Rawls J. (1994), Teoria sprawiedliwości, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls J. (2010), Wykłady z historii filozofii polityki, przeł. S. Szymański, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Rousseau J.J. (1966), Umowa społeczna, przeł. A. Peretiatkowicz, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Joanna Górnicka-Kalinowska
1
ORCID: ORCID

  1. prof. em., Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii, ul. Krakowskie Przedmieście 3, 00‑927 Warszawa
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Moje rozważania dotyczą sposobu obecności kategorii zwierząt w filozofii współczesnej, szczególnie w kontekście filozofii moralnej oraz teorii poznania i umysłu. Jak mniemam, są to obszary dociekań, które cieszą się szerokim zainteresowaniem, nawet jeśli skoncentrujemy uwagę na wąskim zagadnieniu miejsca zwierząt w dziedzinie moralności, poznania i świadomości. Choć sam John Rawls ustosunkowuje się do tych kwestii ostrożnie, zaś jego zainteresowanie tym rodzajem zagadnień jest marginalne, to warto im poświęcić odrobinę filozoficznej uwagi. Istnieje ścisły związek między przekonaniem, że takie podmioty nieosobowe jak zwierzęta są zdolne do odczuwania bólu i przyjemności, a wrażliwością czy świadomością społeczną ( social sentience). Powinniśmy sobie odpowiedzieć na pytanie, w jakim społeczeństwie chcemy żyć: skutecznym czy wrażliwym? Utylitaryzm etyczny stoi na straży społeczeństwa skutecznego. Może się wydawać, że nie ma w nim miejsca na wrażliwość społeczną, zaś w jej miejsce postuluje się interes publiczny. Uważam jednak, że społeczeństwo skuteczne jest mimo wszystko bardziej wyczulone na krzywdę czy niedolę podmiotów nieosobowych aniżeli społeczeństwo wrażliwe, jeśli to drugie rozumiane jest tak, jak przedstawiał to Rawls. Dochodzimy zatem do swoistego paradoksu – który określam mianem paradoksu stępionej wrażliwości – polegającego na tym, że krytykowane przez Rawlsa utylitarystyczne społeczeństwo skuteczne jest de facto bardziej wrażliwe moralnie aniżeli postulowane przez niego społeczeństwo egalitarne. Paradoks stępionej wrażliwości ma swoje źródło w Rawlsowskim egalitaryzmie, gdyż ów egalitaryzm jest tylko dla wybranych; nie obejmuje mianowicie swym zakresem tych członków społeczeństwa, którzy kierują się dobrem istot, którym Rawls odmawia podmiotowości, a które stanowią istotny czynnik oddziałujący na życie społeczne. Proponuję przyjrzeć się miejscu zwierząt w społeczeństwie współczesnym, następnie wykazać błędy teorii sprawiedliwości Rawlsa, by ostatecznie spróbować uzupełnić jego podejście o emotywizm. Takie rozwiązanie pozwala uniknąć wspomnianego paradoksu stępionej wrażliwości.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Andrews K. (2020), The Animal Mind: An Introduction to the Philosophy of Animal Cognition, New York: Routledge.
Berkey B. (2014), Review of Robert Garner „A Theory of Justice for Animals: Animal Rights in a Nonideal World”, „Notre Dame Philosophical Reviews”, https://ndpr. nd.edu/reviews/a‑theory‑of‑justice‑for‑animals‑animal‑rights‑in‑a‑nonideal‑world/
DeGrazia D. (2002), Animal Rights: A Very Short Introduction, Oxford: Oxford University Press.
Garner R. (2013), A Theory of Justice for Animals: Animal Rights in a Nonideal World, Oxford: Oxford University Press.
Hobson‑West P., Davies A. (2018), Societal Sentience: Constructions of the Public in Animal Research Policy and Practice, „Science, Technology, and Human Values” 43 (4), s. 671–693.
Marris C. (2015), The Construction of Imaginaries of the Public as a Threat to Synthetic Biology, „Science as Culture” 24 (1), s. 83–98.
Pisula W. (2003), Psychologia zachowań eksploracyjnych zwierząt, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Rawls J. (2006), Teoria sprawiedliwości, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rowlands M. (2013), Can animals be moral?, Oxford: Oxford University Press.
Sumpter D.J.T. (2006), The Principles of Collective Animal Behaviour, „Philosophical Transactions: Biological Sciences” 361 (1465), s. 5–22.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Adriana Schetz
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Szczeciński, Instytut Filozofii i Kognitywistyki, ul. Krakowska 71–79, 71-017 Szczecin
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Idea przestrzegania warunków kontraktu, o ile inni będą ich przestrzegać, jest osią normatywności w doktrynie sprawiedliwości społecznej, ujętej w głównych dziełach Johna Rawlsa – zarówno w Teorii sprawiedliwości, jak i w Liberalizmie politycznym. W swoim artykule argumentuję, że w systemie Rawlsa właśnie zasada wzajemności pozwala w sposób spójny pogodzić dwa konkurujące ze sobą nurty myślowe w tradycji liberalnej – nurt wolnościowy i nurt egalitarny. Na zasadzie wzajemności, ukierunkowanej na realizację ideału rozumności w społeczeństwie dobrze urządzo-nym, opiera się autentyczna akceptacja politycznej koncepcji sprawiedliwości oraz więź i przyjaźń obywatelska. Jednak analiza historyczna i kulturowa pozwala wysnuć wniosek, że tym, co wzmacnia Rawlsowską więź obywatelską, jest wielopokolenio-we doświadczenie dyscypliny i etosu gospodarki kapitalistycznej, czego Rawls nie przyznaje wprost w swoich rozważaniach. Bez tego doświadczenia trudno byłoby budować solidarność wokół instytucji neutralnych światopoglądowo i aksjologicznie, niewyrażonych w wartościach komunitariańskich, patriotycznych czy religijnych.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Barry B. (1989), Theories of Justice, t. I, Berkeley: University of California Press.
Dańkowski D. (2013), Rawls on Religion in Public Debate, Kraków: WAM.
Dańkowski D. (2021), Odpowiedzialny patriotyzm a walka o uznanie, w: M. Bogunia-Borowska (red.), Kultura (nie)odpowiedzialności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dreben B. (2003), On Rawls and Political Liberalism, w: S. Freeman (red.), The Cambridge Companion to Rawls, Cambridge: Cambridge University Press.
Freeman S. (2003), Introduction: John Rawls – An Overview, w: tenże (red.), The Cambridge Companion to Rawls, Cambridge: Cambridge University Press.
Gutmann A. (2003), Rawls on the Relationship between Liberalism and Democracy, w: S. Freeman (red.), The Cambridge Companion to Rawls, Cambridge: Cambridge University Press.
Habermas J. (2015), Teoria działania komunikacyjnego, przeł. A. Kaniowski, t. I, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
James A. (2014), Political Constructivism, w: J. Mandle, D. Reidy (red.), A Companion to Rawls, Blackwell Companions to Philosophy, Malden, MA: Wiley‑Blackwell.
Kelly E. (2014), Inequality, Difference, and Prospects for Democracy, w: J. Mandle, D. Reidy (red.), A Companion to Rawls, Blackwell Companions to Philosophy, Malden, MA: Wiley‑Blackwell.
Lesiński B., Rozwadowski W. (1985), Historia prawa, wyd. IV, Warszawa – Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Lister A. (2011), Justice as Fairness and Reciprocity, „Analyse & Kritik” 1, Stuttgart: Lucius & Lucius, s. 93–112.
Nagel T. (2003), Rawls and Liberalism, w: S. Freeman (red.), The Cambridge Companion to Rawls, Cambridge: Cambridge University Press.
Nozick R. (1999), Anarchia, państwo, utopia, przeł. P. Maciejko, M. Szczubiałka, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Nussbaum M. (2007), Frontiers of Justice, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Olszewski H., Zmierczak M. (1994), Historia doktryn politycznych i prawnych, Poznań: Ars Boni.
Ossowska M. (1985), Moralność mieszczańska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rawls J. (1996), Political Liberalism. Reply to Habermas, w: tenże, Political Liberalism, New York: Columbia University Press.
Rawls J. (1998), Liberalizm polityczny, przeł. A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls J. (2001a), Collected Papers, red. S. Freeman, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Rawls J. (2001b), Prawo ludów. O idei publicznego rozumu raz jeszcze, w: tenże, Prawo ludów, przeł. M. Kozłowski, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Rawls J. (2003), Justice as Fairness. A Restatement, red. E. Kelly, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Rawls J. (2009), Teoria sprawiedliwości, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, S. Szymański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ricoeur P. (2018), O sobie samym jako innym, przeł. B. Chełstowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Scanlon T.M. (2003), Rawls on Justification, w: S. Freeman (red.), The Cambridge Companion to Rawls, Cambridge: Cambridge University Press.
Velasquez M. (1998), Business Ethics. Concepts and Cases, Upper Saddle River, NJ: Prentice‑Hall.
Weber M. (2010), Etyka protestancka a duch kapitalizmu, przeł. B. Baran, P. Miziński, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Weithman P. (2013), Why Political Liberalism? On John Rawls’s Political Turn, Oxford: Oxford University Press.
Williams H.L. (2014), The Law of Peoples, w: J. Mandle, D. Reidy (red.), A Companion to Rawls, Blackwell Companions to Philosophy, Malden, MA: Wiley‑Blackwell.
Ziembiński Z. (1992), O pojmowaniu sprawiedliwości, Lublin: Daimonion.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Dariusz Dańkowski SJ
1
ORCID: ORCID

  1. Akademia Ignatianum w Krakowie, ul. Kopernika 26, 31‑501 Kraków
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

John Rawls rozwija i uściśla koncepcję nieposłuszeństwa obywatelskiego wywodzącą się z amerykańskiej tradycji demokratycznej, formułowaną już wcześniej, w XIX wie-ku, przez H.D. Thoreau. Jest ona częścią teorii sprawiedliwości jako bezstronności, rygorystycznie określa warunki sprzeciwu wobec państwa w ramach troski o moralny ład w praktyce demokracji. Obywatelskie nieposłuszeństwo nie jest rewolucyjnym buntem przeciwko państwu i prawu, lecz reformatorskim dążeniem do przywrócenia sprawiedliwości w przypadku jej poważnego pogwałcenia. Kluczowe w tej koncepcji jest wskazanie na sumienie obywatelskie, które nie odwołuje się do rozległej teorii dobra, jest natomiast ukształtowane przez zasady konstytucji odzwierciedlające zasady sprawiedliwości. Normatywny paradygmat etyki, w jakim Rawls przedstawia swą teorię sprawiedliwości, należy zintegrować z paradygmatem etyki cnoty. Znaczenie cnót obywatelskich ujawnia się w aktualnym kryzysie demokracji liberalnej, wobec rosnącej presji populizmu.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Anscombe G.E.M. (2010), Nowożytna filozofia moralności, przeł. M. Roszyk, „Ethos” 4 (92).
Arendt H. (1969), On Violence, New York: Harcourt, Brace & World.
Arendt H. (1991), O rewolucji, przeł. M. Godyń, Kraków: Wydawnictwo X – Dom Wydawniczy Totus.
Arendt H. (1993), Korzenie totalitaryzmu, przeł. M. Szawiel, D. Grinberg, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza.
Hobbes T. (2005), Lewiatan, przeł. Cz. Znamierowski, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Lazari‑Pawłowska I. (1990), Etyczne aspekty obywatelskiego sprzeciwu, „Etyka” 25.
Porębski Cz. (1999), Umowa społeczna. Renesans idei, Kraków: Znak.
Rawls J. (1994), Teoria sprawiedliwości, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls J. (1998), Liberalizm polityczny, przeł. A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls J. (2010), Wykłady z historii filozofii polityki, przeł. S. Szymański, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Snyder T. (2019), Droga do niewolności. Rosja, Europa, Ameryka, przeł. B. Pietrzyk, Kraków: Znak.
Szutta N. (2017), Czy istnieje coś, co zwiemy moralnym charakterem i cnotą?, Lublin: Academicon.
Thoreau H.D. (1983), Obywatelskie nieposłuszeństwo, w: tenże, Życie bez zasad. Eseje, przeł. H. Cieplińska, Warszawa: Czytelnik.
Wierzbicki A.M. (1992), The Ethics of Struggle for Liberation, Frankfurt am Main: Peter Lang.
Wierzbicki A.M. (2021), Osoba i moralność, Lublin: Wydawnictwo KUL.
Wojtyła K. (1991), Człowiek w polu odpowiedzialności, Rzym – Lublin: Instytut Jana Pawła II KUL.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Alfred Marek Wierzbicki
1
ORCID: ORCID

  1. Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Filozofii, Al. Racławickie 14, 20‑950 Lublin
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Teorii Johna Rawlsa zarzuca się z punktu widzenia realizmu politycznego, że jest moralizmem politycznym, podporządkowującym politykę moralności, a filozofię polityczną rozumiejącym jako etykę stosowaną. Artykuł odnosi się do tych zarzutów. Porusza szereg zagadnień: Jak Rawls rozumie politykę? Czy ją w ogóle rozumie? Czy teoria liberalizmu realistycznie opisuje demokrację? Na czym polega jej normatywny charakter? W jakim sensie jest „realistyczną utopią”? Analizuje samoograniczający, powściągliwy charakter liberalizmu politycznego, wynikający z realistycznego uznania faktu pluralizmu rozumnych doktryn we współczesnych społeczeństwach liberalnych. Wskazuje, że dzisiaj jednak liberalizm nie jest samoograniczającym się liberalizmem politycznym Rawlsa, lecz „rozległą doktryną”, stanowiącą jednolite ideowe podłoże współczesnej „demokracji liberalnej”. Samoograniczenie liberalizmu nie mogło być jednak trwałe, gdyż także w teorii Rawlsa odgraniczenie sfery politycznej od „kultury podłoża” okazało się niemożliwe.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Arendt H. (2005), Polityka jako obietnica, red. J. Kohn, przeł. W. Madej, M. Godyń, Warszawa: Prószyński i S‑ka.
Deneen P.J. (2018), Why Liberalism Failed, Yale: Yale University Press.
Geuss R. (2008), Philosophy and Real Politics, Princeton: Princeton University Press.
Gledhill J. (2012), Rawls and Realism, „Social Theory and Practice” 38 (1), s. 55– 82.
Goodhart D. (2017), The Road to Somewhere: The Populist Revolt and the Future of Politics, London: Hurst.
Habermas J. (2019), Auch eine Geschichte der Philosophie, Berlin: Suhrkamp.
Krasnodębski Z. (2011), Cztery sposoby unicestwienia polityki, w: tenże, Większego cudu nie będzie, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej, s. 135–147.
Legutko R. (2016), The Demon in Democracy: Totalitarian Temptations in Free Societies, New York: Encounter Books.
Marchart O. (2010), Die politische Differenz. Zum Denken des Politischen bei Nancy, Lefort, Badiou, Laclau und Agamben, Berlin: Suhrkamp.
Platon (1987), Listy, przeł. M. Maykowska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Rawls J. (1998), Liberalizm polityczny, przeł. A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls J. (2001), Prawo ludów, przeł. M. Kozłowski, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Sandel M. (2014), Przeciwko udoskonalaniu człowieka. Etyka w czasach inżynierii genetycznej, przeł. O. Siara, Warszawa: Kurhaus.
Wildstein B. (2020), Bunt i afirmacja. Esej o naszych czasach, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Williams B. (2006), In the Beginning was the Deed: Realism and Moralism in Political Argument, red. G. Hawthorn, Princeton: Princeton University Press.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Zdzisław Krasnodębski
1 2
ORCID: ORCID

  1. Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Polityce i Administracji, ul. Kopernika 26, 31‑501 Kraków
  2. Universität Bremen, FB 8 Sozialwissenschaften, Bibliothekstraße 1, 28359 Bremen, Niemcy
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

John Rawls w Teorii sprawiedliwości przedstawia krytykę utylitaryzmu. Jednak opis przedstawiony przez Rawlsa jest schematyczny i właściwie ograniczony do prezentacji teorii etycznej J.S. Milla zawartej w Utylitaryzmie. W szczególności Rawls nie docenia wątków perfekcjonistycznych w teorii Milla oraz ich konsekwencji dla problemu równości płci. Wątki te podejmuje Rawls w Wykładach z historii filozofii polityki. Ograniczanie się do Teorii sprawiedliwości Rawlsa nie pozwala dostrzec zbieżności między teorią Rawlsa a teorią Milla. Dlatego w artykule (1) zwracam uwagę na niedostatki w prezentacji utylitaryzmu Milla w Teorii sprawiedliwości Rawlsa, (2) przedstawiam analizę utylitaryzmu z Wykładów z historii filozofii polityki, która pozwala na pełniejsze odczytanie utylitaryzmu Milla wraz z jego wątkami perfekcjonistycznymi, a następnie na tej podstawie (3) ukazuję praktyczne konsekwencje koncepcji Milla i Rawlsa dla problemu równości płci.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Barker Ch. (2015), JS Mill on Nineteenth Century Marriage and the Common Law, „Law, Culture, and Humanities” 15 (1), s. 1–21.
Bentham J. (1838), The Works of Jeremy Bentham, red. J. Bowring, London: Longman.
Donner W. (2005), John Stuart Mill’s Liberal Feminism, w: M.H. Morales (red.), Mill’s „The Subjection of Women”: Critical Essays, Lanham: Rowman & Littlefield Publishers, s. 1–12.
Hurka T. (1993), Perfectionism, Oxford: Oxford University Press. Mill J.S. (1963–1991), Collected Works of John Stuart Mill, red. J. Robson, 33 tomy, Toronto: University of Toronto Press.
Mill J.S. (1995), O rządzie reprezentatywnym. Poddaństwo kobiet, przeł. G. Czernicki, M. Chyżyńska, Kraków: Znak.
Mill J.S. (2005), Utylitaryzm. O wolności, przeł. A. Kurlandzka, M. Ossowska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls J. (2009), Teoria sprawiedliwości. Wydanie nowe, przeł. M. Panufik, J. Pasek, A. Romaniuk, S. Szymański, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls J. (2010), Wykłady z historii filozofii polityki, przeł. S. Szymański, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Tong R.P. (2002), Myśl feministyczna. Wprowadzenie, przeł. J. Mikos, B. Umińska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Elżbieta Filipow
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii, ul. Krakowskie Przedmieście 3, 00‑927 Warszawa
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

W artykule przedstawiam zarys wybranych krytyk feministycznych teorii Johna Rawlsa. Ograniczam się do czterech problemów: krytyki koncepcji umowy społecznej oraz jednostki (C. Pateman), krytyki koncepcji rozwoju moralnego (C. Gilligan) i krytyk koncepcji sprawiedliwości (M. Nussbaum, N. Fraser). Stawiam tezę o aktualności problemów wskazywanych przez feministki.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Fraser N. (2014), Drogi feminizmu. Od kapitalizmu państwowego do neoliberalnego kryzysu, przeł. A. Weseli, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Freud Z. (1992), Kilka psychologicznych skutków anatomicznej różnicy płci, w: tenże, Życie seksualne, przeł. E. Abłamowicz, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Gilligan C. (2015), Innym głosem. Teoria psychologiczna a rozwój kobiet, przeł. B. Szelewa, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Kymlicka W. (2009), Współczesna filozofia polityczna, przeł. A. Pawelec, Warszawa: Fundacja Aletheia.
MacKinnon C. (1987), Feminism Unmodified: Discourses on Life and Law, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Noddings N. (1984), Caring: A Feminine Approach to Ethics and Moral Education, Berkeley: University of California Press.
Noddings N. (1989), Women and Evil, Berkeley: University of California Press.
Nussbaum M. (1988), Nature, Function, and Capability: Aristotle on Political Distribution, „Oxford Studies in Ancient Philosophy”, suppl. vol., s. 145–184.
Nussbaum M. (1990), Aristotelian Social Democracy, w: R.B. Douglass, G.M. Mara, H.S. Richardson (red.), Liberalism and the Good, New York – London: Routledge, s. 203–252.
Nussbaum M. (2000), Women and Human Development: The Capabilities Approach, Cambridge – New York: Cambridge University Press.
Nussbaum M. (2006), Frontiers of Justice: Disability, Nationality, Species Membership, Cambridge, MA: Belknap Press.
Nussbaum M. (2013), Political Emotions: Why Love Matters for Justice, Cambridge, MA: Belknap Press.
Nussbaum M. (2016), Gniew i wybaczenie, przeł. J. Kolczyńska, Warszawa: Zielone Drzewo.
Okin S.M. (1989), Justice, Gender and the Family, New York: Basic Books.
Pateman C. (2014), Kontrakt płci, przeł. J. Mikos, Warszawa: Czarna Owca.
Radcliffe Richards J. (1980), The Sceptical Feminist: A Philosophical Enquiry, London: Routledge and Kegan Paul.
Rawls J. (1994), Teoria sprawiedliwości, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls J. (1998), Liberalizm polityczny, przeł. A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rawls J. (2001), Prawo ludów, przeł. M. Kozłowski, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Wysobłocki T. (2014), Obywatelki. Kobiety w przestrzeni publicznej we Francji przełomu wieków XVIII i XIX, Kraków: Universitas.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Magdalena Środa
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii, ul. Krakowskie Przedmieście 3, 00‑927 Warszawa
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Bibliografia

Grygieńć J. (2004), „Teoria sprawiedliwości” Johna Rawlsa jako próba dyskredytacji dialogu, „Dialogi Polityczne” 3/4.
Hołówka J. (2000), Jak można poprawić teorię Rawlsa, „Civitas” 4.
Kędziora K. (2019), John Rawls. Uzasadnienie, sprawiedliwość i rozum publiczny, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Król M. (1998), Historia myśli politycznej. Od Machiavellego po czasy współczesne, Gdańsk: Wydawnictwo Arche.
Lang W., Wróblewski J. (1984), Sprawiedliwość społeczna i nieposłuszeństwo obywatelskie w doktrynie politycznej USA, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Marczewski P. (2020), Pamięć liberała. Dyskusja o komunizmie i sprawiedliwości w społeczeństwie pluralistycznym, w: Miejsca sporu. Księga dedykowana profesorowi Pawłowi Śpiewakowi, red. P. Kulas, K. Świrek, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Miklaszewska J. (2000), Sprawiedliwość libertariańska, „Civitas” 4.
Olszewski H. (1998), Słownik twórców idei, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Porębski Cz. (2006), John Rawls – filozof sprawiedliwości i pokojowego współdziałania, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 722.
Rau Z. (2000), John Rawls i liberalna teoria sprawiedliwości, w: K. Chojnicka, W. Kozub‑Ciembroniewicz (red.), Doktryny polityczne XIX i XX wieku, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Rupniewski M. (2015), Prawo jako narzędzie sprawiedliwej kooperacji w społeczeń-stwie demokratycznym. Filozofia polityczna Johna Rawlsa z perspektywy prawni-czej, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Sadurski W. (1977), Johna Rawlsa teoria sprawiedliwości dystrybutywnej, „Studia Socjologiczne” 4.
Sepczyńska D. (2015), Problematyczny status prawdy w polityce. Strauss – Rawls – Habermas, Kraków: Universitas.
Szahaj A. (2000), Jednostka czy wspólnota? Spór liberałów z komunitarystami a „sprawa polska”, Warszawa: Fundacja „Aletheia”.
Szymański S. (2010), Od tłumacza, w: J. Rawls, Wykłady z historii filozofii polityki, red. S. Freeman, przeł. S. Szymański, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Tokarski J. (2021), Czy liberalizm umarł?, Kraków: Wydawnictwo Znak.
Wonicki R. (2017), Bezdroża sprawiedliwości. Rozważania o liberalnych teoriach sprawiedliwości ponadnarodowej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Ziembiński Z. (1992), O pojmowaniu sprawiedliwości, Lublin: Daimonion.
Zmierczak M. (2002), John Rawls 21 II 1921 – 24 XII 2002, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 4.
Żardecka‑Nowak M. (2007), Rozum i obywatel. Idea rozumu publicznego oraz koncepcja jednostki we współczesnej filozofii polityki, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Irena Bednarz
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Podstawowym celem badawczym artykułu jest sformułowanie argumentu trans-cendentalnego, którym posłużył się John Rawls, by uzasadnić teorię sprawiedliwości jako bezstronności. Punktem kulminacyjnym jego rozumowania jest ustalenie koniecznego warunku możliwości sprawiedliwego urządzenia instytucji społecznych. Warunkiem tym okazuje się hipotetyczny wybór reguł priorytetu w sytuacji początkowej. Opis zaproponowanej przez Rawlsa procedury zakłada jednak pewien pogląd na naturę ludzką, a w konsekwencji okazuje się nieadekwatną podstawą dla publicznych reguł. W tekście zastanawiam się również nad wpływem, jaki na przedłożoną przez Rawlsa koncepcję uzasadnienia wywarła recepcja Kanta. Wskazuję, że porzucenie teorii moralnej na rzecz filozofii politycznej stanowiło wyraz zasadniczej zmiany stosunku do idei transcendentalizmu, jaka zaszła w myśli autora Teorii sprawiedliwości.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Allison H. (2016), Transcendental Deduction and Transcendental Idealism, „European Journal of Philosophy” 4 (24), s. 920–933.
Ameriks K. (2001), Text and Context: Hermeneutical Prolegomena to Interpreting a Kant Text, w: D. Schönecker, T. Zwenger (red.), Kant verstehen / Understanding Kant. Über die Interpretation philosophischer Texte, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, s. 11–31.
Białek P. (2017), Pycha i skromność rozumu. Współczesny spór o argumenty transcendentalne a filozofia Kanta i Fichtego, Kraków: Universitas.
Callanan J.J. (2011), Making Sense of Doubt: Strawson’s Anti‑Scepticism, „Theoria” 77 (3), s. 261–278.
Grygianiec M. (2019), Status argumentacji transcendentalnej, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 4 (112), s. 131–160.
Guyer P. (2001), Naturalizing Kant, w: D. Schönecker, T. Zwenger (red.), Kant verstehen / Understanding Kant. Über die Interpretation philosophischer Texte, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, s. 59–84.
Kant I. (1957), Krytyka czystego rozumu, przeł. R. Ingarden, t. I, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kant I. (1999), Critique of Pure Reason, przeł. i opr. P. Guyer, A.W. Wood, Cambridge: Cambridge University Press.
Kędziora K. (2019), John Rawls. Uzasadnienie, sprawiedliwość i rozum publiczny, Bibliotheca Philosophica 5, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Korsgaard Ch. (1995), Rawls and Kant: On the Primacy of the Practical, „Proceedings of the Eighth International Kant Congress”, t. I, Memphis 1999, s. 1165–1173.
Palmer H. (1985), Presupposition and Transcendental Inference, New York: Routledge.
Poręba M. (2008), Możliwość rozumu. Ćwiczenia z metafizyki, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Rawls J. (1977), The Basic Structure as Subject, „American Philosophical Quarterly” 2 (14), s. 159–165.
Rawls J. (1980), Kantian Constructivism in Moral Philosophy, „The Journal of Philosophy” 9 (77), s. 515–572.
Rawls J. (1985), Justice as Fairness: Political not Metaphysical, „Philosophy & Public Affairs” 3 (14), s. 223–251.
Rawls J. (1989), Themes in Kant’s Moral Philosophy, w: E. Förster (red.), Kant’s Transcendental Deductions. The Three Critiques and the Opus postumum, Stanford: Stanford University Press, s. 81–113.
Rawls J. (1993), Political Liberalism, New York: Harvard University Press.
Rawls J. (2000), Lectures on the history of moral philosophy, red. B. Herman, Cambridge, MA – London: Harvard University Press.
Rawls J. (2001), Justice as Fairness: A Restatement, red. E. Kelly, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Rawls J. (2013), Teoria sprawiedliwości, przeł. M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rorty R. (1999), Pierwszeństwo demokracji wobec filozofii, w: tenże, Obiektywność, relatywizm i prawda. Pisma filozoficzne, przeł. J. Margański, t. I, Warszawa: Fundacja Aletheia, s. 261–291.
Russell B. (2000), Dzieje filozofii Zachodu i jej związki z rzeczywistością polityczno-‑społeczną od czasów najdawniejszych do dnia dzisiejszego, przeł. T. Baszniak, A. Lipszyc, M. Szczubiałka, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Sandel M. (1982), Liberalism and the Limits of Justice, Cambridge: Cambridge University Press.
Sellars W. (1956), Empiricism and the Philosophy of Mind, „Minnesota Studies in the Philosophy of Science” I, s. 253–329.
Sellars W. (1967), Some Remarks on Kant’s Theory of Experience, „Journal of Philosophy” 64, s. 633–647.
Sellars W. (1968), Science and Metaphysics. Variations on Kantian Themes, London: Routledge and Kegan Paul.
Strawson P.F. (1959), Individuals: An Essay in Descriptive Metaphysics, London: Methuen.
Strawson P.F. (1966), The Bounds of Sense, London: Methuen. Tampio N. (2007), Rawls and the Kantian Ethos, „Polity” 1 (39), s. 79–102.
Wolniewicz B. (2017), Aksjomat Elzenberga, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 4 (110), s. 277–288.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Stanisław Jędrczak
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii, ul. Krakowskie Przedmieście 3, 00‑927 Warszawa
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Niniejszy artykuł dotyczy idei sytuacji pierwotnej pełniącej istotną rolę w procesie uprawomocniania lub uzasadniania zasad sprawiedliwości. Przytaczam argumenty na rzecz tezy, że proponowane przez Johna Rawlsa warunki konieczne dla symulacji rozumowań w sytuacji pierwotnej są niemożliwe do spełnienia, a zatem sytuacja pierwotna nie może pełnić wyznaczonej jej roli. Jako rozwiązanie problemu proponuję nieco zmodyfikowaną wersję sytuacji pierwotnej, którą określam mianem „lekko uchylonej zasłony niewiedzy”.
Przejdź do artykułu

Bibliografia

Bostrom N. (2003), Are you living in a computer simulation?, „Philosophical Quarterly” 53, s. 243–255.
Chyrowicz B. (2021), Widok stąd. Dlaczego działamy tak, a nie inaczej?, Kraków: Znak.
Dworkin R. (1977), Justice as Rights, w: tenże, Taking Rights Seriously, Cambridge, MA: Harvard University Press, s. 150–183.
Freeman S. (2007), Rawls, London – New York: Routledge.
Graham P. (2007), Rawls, Oxford: Oneworld.
Hare R.M. (1973), Rawls’s Theory of Justice II, „The Philosophical Quarterly” 23, s. 241–252.
Hinton T. (2015), Introduction, w: tenże (red.), The Original Position, Cambridge: Cambridge University Press, s. 1–17.
Kukathas Ch., Pettit P. (1990), Rawls:„A Theory of Justice” and its Critics, Stanford: Stanford University Press.
Levin M. (1978), The Problem of Knowledge in the Original Position, „Auslegung: A Journal of Philosophy” 5 (3), s. 147–159.
Mulhall A., Swift A. (1996), Liberals and Communitarians, wyd. II, Oxford – Cambridge, MA: Blackwell Publishers.
Rawls J. (1999), Theory of Justice. Revised Edition, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Rawls J. (2001a), Outline of a Decision Procedure for Ethics, w: tenże, Collected Papers, red. S. Freeman, Cambridge, MA: Harvard University Press, s. 1–19.
Rawls J. (2001b), The Independence of Moral Theory, w: tenże, Collected Papers, red. S. Freeman, Cambridge, MA: Harvard University Press, s. 286–302.
Rawls J. (2001c), Justice as Fairness: Political not Metaphysical, w: tenże, Collected Papers, red. S. Freeman, Cambridge, MA: Harvard University Press, s. 388–414.
Rawls J. (2005), Political Liberalism. Expanded Edition, New York: Columbia University Press.
Sandel M. (2004), Republika proceduralna i nieuwarunkowana jaźń, przeł. P. Rymarczyk, w: P. Śpiewak (red.), Komunitarianie. Wybór tekstów, Warszawa: Fundacja Aletheia, s. 71–90.
Sandel M. (2009), Liberalizm a granice sprawiedliwości, przeł. A. Grobler, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Singer P., de Lazari‑Radek K. (2013), Konsekwencjalizm a tajemnica: obrona ezoterycznej moralności, „Analiza i Egzystencja” 22, s. 5–32.
Szutta A. (2010), Cnota rozsądności, w: N. Szutta (red.), Współczesna etyka cnót: możliwości i ograniczenia, Warszawa: Semper, s. 195–204.
Szutta A. (2013), Metoda refleksyjnej równowagi. Część I: prezentacja metody, „Diametros” 37, s. 129–149.
Szutta A. (2015), W poszukiwaniu zasad sprawiedliwości, „Filozofuj!” 5, s. 29–30.
Szutta A. (2018), Intuicje moralne. O poznaniu dobra i zła, Lublin: Academicon.
Śpiewak P. (red.) (2004), Komunitarianie. Wybór tekstów, Warszawa: Fundacja Aletheia.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Artur Szutta
1
ORCID: ORCID

  1. Uniwersytet Gdański, ul. J. Bażyńskiego 4, 80‑309 Gdańsk

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji