W XVIII w. Łazienki Królewskie, Mokotów i Królikarnia, usytuowane były poza Warszawą. W związku z rozbudową stolicy utraciły część zajmowanego obszaru i elementy odpowiadające za harmonijne wkomponowanie w otaczający teren. Porównanie dokumentacji ikonograficznej i kartograficznej z XVIII i XIX w. ze stanem dzisiejszym, pokazuje, które części pierwotnej kompozycji zmieniły swe przeznaczenie. Ogrody te nie tworzą już ciągu połączonych założeń Skarpy Warszawskiej, nadal jednak budują tożsamość miasta.
Parki i ogrody przy szpitalach psychiatrycznych przełomu XIX i XX wieku to dzieła sztuki ogrodowej dowodzące terapeutycznej roli komponowanego krajobrazu. Przemiany w psychiatrii w ostatnich 100 latach skutkują zmianami zespołów służących nerwowo i psychicznie chorym, które są adaptowane do współczesnych celów. W ogrodach szpitalnych pojawiają się uzupełnienia o charakterze memorialnym. Upamiętniają one ofiary nazistowskiej eutanazji chorych psychicznie, która miała w latach II wojny światowej. Artykuł opisuje przykłady pomników akcji T4 i ich związek z historycznym krajobrazem parkowym i ogrodowym.
Łąka, łąka kwietna, polana, trawnik – gładki, strzyżony, płaski i zagłębiony, trawiasta ścieżka – to elementy ogrodów znane od stuleci, wykorzystywane w różnych stylach, w różnych typach ogrodów, także w przestrzeniach publicznych. Pratum commune, błonia, trawiasty kopiec to wyróżniki krajobrazu kulturowego niejednego miasta, historycznie i współcześnie. W XIX w. w Anglii zaczęto używać w kompozycjach ogrodowych trawy ozdobne, m.in. pampasową, miskanta i rozplenicę. Początkowo bardziej jako swojego rodzaju osobliwość niż dla ich piękna. Dopiero naturalizm, dał początek szerszemu stosowaniu traw w ogrodach i parkach, w różnych częściach świata, i zyskał wielu propagatorów, m.in. W. Robinsona, J. Jensena, K. Fo-erstera i P. Oudolfa.
Współcześnie trawy są chętnie projektowane przez architektów krajobrazu w przestrzeniach zurbanizowanych. Wykorzystywane zarówno w kompozycjach geometrycznych, jak i swobodnych. Ich tekstura i delikatna kolorystyka tworzą tło dla innych bardziej wyrazistych gatunków roślin. Często stanowią kluczowy element układów naturalistycznych, a wykorzystanie gatunków rodzimych sprzyja zachowaniu bioróżnorodności i odtwarzaniu rodzimego krajobrazu. Wiele z tych współczesnych realizacji, opisanych jest w czasopismach, literaturze przedmiotu, nagradzanych w konkursach. Tej problematyce poświęcony jest ten przeglądowy artykuł.
Artykuł porusza tematykę pielęgnacji historycznych założeń ogrodowych, w tym funkcjonujących jako przestrzenie publiczne, zabytkowych parków. Szczególną uwagę poświęcono idei włączania seniorów w opiekę i pielęgnację zabytkowych założeń parkowych. Wskazane są wzajemne obustronne korzyści jakie mogą wyniknąć, ze współpracy między opiekunam i zabytkowych obiektów, a zorganizowanymi grupami seniorów, którzy działaliby w ramach wolontariatu, fundacji bądź symbolicznego wynagrodzenia. Mogą one mieć przełożenie na poprawę stanu historycznych założeń ogrodowych jak i pozytywny wpływ na stan zdrowia fizycznego i psychicznego osób starszych.
Historia Ogrodu Zoologicznego w Opolu sięga pocz. XX w., kiedy na Wyspie Bolko, wyznaczonej przez Odrę i jej kanały, utworzono zwierzyniec. Współczesne ZOO w Opolu to kompleks nowoczesnych wybiegów i obiektów o pow. ok. 19 ha, wkomponowany w starodrzew Wyspy Bolko. W artykule przedstawiono historię i etapy rozwoju opolskiego Ogrodu Zoologicznego, scharakteryzowano układ kompozycyjny ogrodu, wskazano walory estetyczne i funkcjonalne, które stanowią o jego atrakcyjności i indywidualności.
Autentyczność ogrodu historycznego, definiowana przez zapisy Karty Florenckiej, sprzyja jej szerokiej interpretacji. W dobie współczesnego kryzysu wartości konserwatorskich, wymagana jest identyfikacja kryteriów pomocnych w obiektywnej ocenie autentyzmu zarówno form roślinności historycznej, jak i historyzującej.
Na przykładzie rozwiązań rewaloryzacyjnych ogrodów pałacowych w Wilanowie, a także stanu wybranych elementów zieleni miejskiej Warszawy, możliwa jest weryfikacja — przyjętego przez autora artykułu — modelu waloryzacji czynników determinujących autentyzm form roślinności. Model ten pozwala także na podkreślenie cech określających rolę ogrodów królewskich w Wilanowie w utrzymywaniu historycznych wartości ogrodniczych współczesnej Warszawy.
W XVII wieku funkcjonowały w Anglii dwa typy przestrzeni publicznych: skwery typu piazza, pozbawione kompozycji roślinnych oraz ogrodzone zielone place o charakterze ogrodowym, przeznaczone dla mieszkańców domów zlokalizowanych w pobliżu. Angielskie ogrody publiczne prezentowały typ wysokiej klasy przestrzeni miejskiej, który z czasem stał się popularny w wielu miastach europejskich. Celem artykułu jest określenie znaczenia tych założeń w krajobrazie zurbanizowanym, w tym wskazanie funkcji, jakie współcześnie pełnią one w tkance urbanistycznej miast.
Ogród zoologiczny stanowi zespół dydaktyczny włączony w system zieleni miejskiej. Posiada on wartość poznawczą, rozrywkową, wypoczynkową oraz naukową. Oubliczne zespoły tego typu, bezpośrednio wywodzące się z tradycji barokowych menażerii, powstawały już od połowy XVIII wieku. Największy ich rozwój nastąpił dopiero od 2. poł. XIX wieku i w XX wieku. Problematyka artykułu dotyczy miniaturowych ogrodów zoologicznych powstałym na Górnym Śląsku przed II wojną światową. Przedstawiony zostanie ich zasób, stan zachowania praz charakterystyka na wybranych przykładach.
pl
en
