Co pragmatyzm ma do zaoferowania w obliczu „problemów współczesnego świata”? Pragmatyzm jest jedną z dominujących dziś ideologii humanistycznych. Mimo pozorów nowości, w istocie jest to – jak stwierdził James – jedynie nowa nazwa dla starych pomysłów. Omawiając główne założenia pragmatycznej ideologii odwołuję się do dwóch dziewiętnastowiecznych ruchów myślowych – pozytywizmu Comte’a i marksizmu. Moim zdaniem pragmatyzm, a raczej ideologia pragmatyczna, jest współczesnym wariantem tych eschatologicznych ruchów, a jako taki nie jest w stanie poradzić sobie z „problemami współczesnego świata”.
Przedmiotem analizy jest próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób Karol Marks należy do obszarów filozofii i historii filozofii, i czy wpisywanie go w te dziedziny w obecnie przyjęty sposób jest uprawnione? Analizując myśl Marksa należy pamiętać, że nie uważał się on za filozofa, ale za badacza, który przekracza horyzont filozofii, pracując na gruncie nauki oraz ideologii organizującej walki polityczne swojego czasu. Oczywiście to, co dany myśliciel sądzi o sobie i mówi na swój temat, nie może być ostatecznym kryterium interpretacji jego dorobku. Wydobywanie z twórczości Marksa bogatej problematyki filozoficznej budzi jednak wątpliwości, czy przypadkiem nie zacieramy istoty tej twórczości, czyniąc z Marksa kogoś, kim nie był? Wątpliwości te narastają, gdy bierzemy pod uwagę Główne nurty marksizmu Leszka Kołakowskiego – opracowanie, które czyni z tezy, iż „Karol Marks był filozofem niemieckim” punkt wyjścia dla analizy i krytyki jego myśli. Problem polega na tym, że sam Kołakowski w swojej postmarksistowskiej twórczości deprecjonuje naukę i filozofię, a za podstawę dynamiki myśli uznaje mit. Rodzi to pytanie, czy Kołakowski w swojej prezentacji Marksa przedstawia jego filozofię, czy raczej pewien mit Marksa jako oderwanego od rzeczywistości filozofa, uszczęśliwiającego ludzkość wbrew jej woli i naturze?
W artykule dokonuje się analizy porównawczej różnych klasyfi kacji paradygmatów nauki i nauk o zarządzaniu w aspekcie ich pragmatyczności i odpowiedniości odnośnie do badań organizacji oraz uzasadnia tezę o wysokiej użyteczności modelu badawczego zaproponowanego przez Kenetha D. Stranga. Model Stranga, oparty na koncepcji ideologii badawczych, pozwala na pokonanie teoretycznej niewspółmierności i współpracę przedstawicieli różnych paradygmatów. Artykuł zawiera ponadto refl eksje odnośnie do paradygmatu jako kluczowego czynnika wpływającego zarówno na rozwój nauk o zarządzaniu, jak i na działania praktyczne w organizacjach. Wybór określonego paradygmatu, tj. ideologii badawczej, ma decydujący wpływ na wyniki badań, a także uogólnienia praktyki. Paradygmat określa strategię badawczą, dobór metod badawczych i reguł wnioskowania. Ma on też wpływ na proces edukacji, a co za tym idzie ma swój udział w kształtowaniu światopoglądu naukowców, przedsiębiorców i menedżerów.
Celem tekstu jest rozważenie niedostatecznie dotąd opracowanego problemu miejsca języka w myśli Karola Marksa. W pierwszej części artykułu omówionych zostaje kilka przykładów marksistowskich prób filozoficznej lub językoznawczej refleksji nad językiem. Stawiam tezę, że marksistowska teoria znaczenia nie rozwinęła się jako nurt współczesnej myśli ze względu na dominację „tradycyjnej teorii znaczenia” (TTZ) – abstrahującej od konkretnych społecznych uwarunkowań. W drugiej części wskazuję na dające się odnaleźć u Marksa zapowiedzi tendencji obecnych we współczesnej filozofii języka, takich jak eksternalizm czy pragmatyzm. Jednocześnie zaznaczam, że w kontekście materializmu historycznego nabierają one charakteru, który każe wyjść poza TTZ. Następnie argumentuję, że teoria języka z wykorzystaniem koncepcji podziału pracy językowej pozwala rozwiązać pewne trudności związane z Marksa koncepcją ideologii.
W artykule odnoszę się do Marksowskiego rozumienia roli i funkcji religii w życiu społecznym. Na podstawie analizy stosunkowo nielicznych wypowiedzi Marksa na ten temat poddaję krytycznemu namysłowi jego tezę o możliwości (czy mocniej: konieczności, potrzebie) zaniku religii instytucjonalnej oraz – religijności jako takiej. Wskazuję na szereg niekonsekwencji i błędów, jakie popełnia Marks w swej argumentacji.
The text discusses Roger Scruton’s most important philosophical views. Scruton was a conservative whose world view was firmly grounded in the Anglo-Saxon philo-sophical tradition. At the same time, he was a man of versatile interests (aesthetics, music, architecture, ecology), which was reflected in his rich creativity. He was a critic of all leftist and liberal ideologies, so he rejected both the liberal meaning of freedom and socialist meaning of equality. He understood freedom as an element of social bonds and hierarchical order. His philosophy revolves around such categories as property, natural justice, common law and oikophilia, on which he bases his ecological project („green philosophy”). Scruton’s texts also contain elements of conservative political practice.