Nauki Humanistyczne i Społeczne

Rocznik Historii Prasy Polskiej

Zawartość

Rocznik Historii Prasy Polskiej | 2025 | t. 28 | No 3

Autorzy i Afiliacje

Jolanta Chwastyk-Kowalczyk
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Uniwersytecka 17, 25-406 Kielce

Abstrakt

Rozwój prasy kobiecej w Polsce i we Francji przebiegał odmiennie z uwagi na doświadczenia historyczne i różnorodne czynniki. Jednocześnie w obu krajach wiązał się on ze zmieniającą się rolą kobiet w społeczeństwie, a najwcześniejsze polskie tytuły przejęły wzorce i formuły francuskich periodyków. W artykule podjęto próbę rekonesansu badawczego dotyczącego historii prasy kobiecej w Polsce i we Francji od momentu jej pojawienia się w obu krajach do końca XIX wieku. W oparciu o periodyzację historycznoliteracką oraz metodę opisową prześledzono rozwój periodyków adresowanych do kobiet, przedstawiono przykładowe tytuły oraz ukazano najważniejsze tendencje na ówczesnych rynkach prasowych.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Natalia Walkowiak
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, ul. Uniwersytecka 17, 25-406 Kielce, Polska

Abstrakt

W artykule zaprezentowano analizę ilościową reklam i drobnych ogłoszeń prasowych „Dziennika Poznańskiego” z okresu Drugiej Rzeczypospolitej. Na potrzeby badań wytypowano pięć roczników tego dziennika (z lat 1919, 1923, 1928, 1933 i 1938) oraz około 25% znajdujących się w nich numerów. Analizie poddano ogólne wielkości ilościowe, takie jak proporcje treści niedziennikarskich do dziennikarskich, liczby i proporcje reklam oraz ogłoszeń drobnych dotyczących trzech głównych obszarów tematycznych (społeczeństwo, gospodarka, kultura i nauka). Zbadano również dane dotyczące miejsca odbioru lub nadawcy (Poznań, inne miasta Polski, Wielkopolska, obszary wiejskie) oraz statusu prawnego oferentów (osoby fizyczne lub prawne). Wyniki te stanowią pierwszy, wstępny etap dalszych analiz ilościowych, które mogą okazać się przydatne dla bardziej szczegółowych badań zawartości reklamowo-ogłoszeniowej prasy regionalnej.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Olaf Bergmann
1 2

  1. Wyższa Szkoła Handlu i Usług w Poznaniu, ul. 28 Czerwca 1956 r. 217–219, 61-485 Poznań
  2. Wielkopolskie Muzeum Niepodległości w Poznaniu, ul. Woźna 12, 61-777 Poznań

Abstrakt

Niemiecka prasa w języku polskim, tzw. gadzinowa, była narzędziem niemieckiej propagandy realizowanej względem mieszkańców Polski przez cały okres okupacji. W Generalnym Gubernatorstwie ukazywało się kilkadziesiąt jej tytułów, zarówno dzienników, jak i czasopism czy magazynów fachowych, w tym prasy rolniczej. Ważnym elementem systemu informacyjnego były biuletyny skierowane do mieszkańców wsi, takie jak „Służba Informacyjna dla Wójtów” oraz „Poradnik: Miesięcznik służbowy dla wójtów”. Otrzymywali je liderzy wiejskich społeczności, którzy dzięki nim mieli być zapoznawani z niemieckim punktem widzenia na politykę, sprawy militarne oraz funkcjonowanie Generalnego Gubernatorstwa. W zamyśle okupanta wójtowie mieli stać się pośrednikami w szerzeniu nazistowskiej propagandy. Biuletyny zawierały także materiały poświęcone gospodarce rolnej, praktyczne wskazówki oraz rozporządzenia władz okupacyjnych dotyczące spraw wsi.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Wojciech Grott
1
ORCID: ORCID

  1. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Plac Władysława Bartoszewskiego 1, 80-862 Gdańsk

Abstrakt

Niniejszy artykuł stanowi kontynuację prac nad problematyką książki na łamach krakowskich dzienników w latach 80. XX w., zapoczątkowanych w części I opisem charakterystyki procesu badawczego. Część II zawiera wyniki wybranej frazy kluczowej „książ*” najliczniej i jakościowo najpełniej obrazującej skalę problematyki badawczej. Badane grupy badawcze odnosiły się do kilku grup. Pierwszą z nich stanowią teksty związane z autorstwem. Druga grupa to publikacje poświęcone wydawnictwom i szerzej rynkowi wydawniczemu. Odrębny segment tworzą materiały dotyczące zagadnień drukarni, księgarni czy bibliotek. Analiza wykazała jednoznacznie, że problematyka książki na łamach krakowskich dzienników w latach 80. XX w. była często obecna i stanowiła odzwierciedlenie ówczesnych problemów związanych z szeroko rozumianą kulturą książki.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Adam Bańdo
1
ORCID: ORCID
Sabina Kwiecień
2
Emanuel Studnicki
2

  1. Instytut Nauk o Informacji, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków; Kwiecień, Sabina : Instytut Nauk o Informacji, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków; Studnicki, Emanuel : Instytut Nauk o Informacji, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków
  2. Instytut Nauk o Informacji, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków; Studnicki, Emanuel : Instytut Nauk o Informacji, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków

Abstrakt

Wynalezienie roweru oraz jego popularyzacja pod koniec XIX w. było istotnym wydarzeniem w kontekście społecznym, sportowym i obyczajowym. Rower odegrał znaczącą rolę w emancypacji kobiet — dał kobietom możliwość uzyskania mobilności, niezależności oraz wyzwolenia się ze skostniałych norm społecznych. Zapewniał większą swobodę w przemieszczaniu i równocześnie stał się narzędziem metaforycznego wyzwolenia z konwenansów i ograniczeń, również w znaczeniu dosłownym: uwolnił kobiety z gorsetów. W artykule podjęto próbę analizy tych zmian w oparciu o zawartość pierwszych polskich czasopism rowerowych: warszawskiego „Cyklisty” (1895–1898) i lwowskiego „Koła” (1895–1898). Scharakteryzowano wizerunek kobiety cyklistki, koncentrując się na takich aspektach, jak odbiór społeczny, moda rowerowa, uczestnictwo kobiet w wyścigach oraz cyklistka będąca źródłem inspiracji twórczej. Czasopisma rowerowe XIX w. odegrały istotną rolę w promowaniu aktywności sportowej wśród kobiet, ale równocześnie bardzo często utrwalały istniejące stereotypy i konwenanse społeczne.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Bożena Jaskowska
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Nauk o Informacji, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest pionierkom grafiki prasowej działających na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX w. Tekst stanowi próbę przywrócenia pamięci o kobietach, które aktywnie uczestniczyły w kształtowaniu wizualnego języka prasy, choć przez dekady pozostawały poza głównym nurtem badań historyczno-artystycznych. Celem projektu badawczego jest identyfikacja i dokumentacja twórczości kobiet graficzek, analiza funkcji i stylu ich prac oraz określenie znaczenia grafiki prasowej jako przestrzeni kobiecej obecności i emancypacji. W toku prac badawczych odnaleziono 57 artystek, których dzieła pojawiały się na łamach czasopism dziecięcych, kobiecych, literackich i satyrycznych. Wśród nich warto wymienić m.in. Elżbietę Moniuszko-Nawroczyńską, Annę Gramatykę-Ostrowską, Zofię Stankiewicz, Maję Berezowską i Franciszkę Themerson. W artykule przedstawiono realia twórcze, których doświadczały artystki na przełomie XIX i XX w. Praca ta inauguruje szersze badania i stanowi punkt wyjścia do dalszej systematyzacji rozproszonego dziedzictwa kobiet w historii grafiki użytkowej.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Magdalena Koziak-Podsiadło
1

  1. Instytut Nauk o Informacji, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków

Abstrakt

Niniejszy tekst jest próbą uzupełnienia wiadomości na temat doniesień prasowych dotyczących budowania gospodarki planowej na Ziemi Lubuskiej w okresie 1945–1955. Określane ustawowo cele ekonomiczne powojennych planów gospodarczych — Planu Odbudowy Gospodarczej na lata 1947–1949, następnie 6-letniego planu rozwoju gospodarczego i budowy podstaw socjalizmu na lata 1950–1955, były w czasie bieżącym ogłaszane na łamach dzienników o ogólnopolskim zasięgu, takich jak „Rzeczpospolita”, „Dziennik Polski” oraz po 1948 r. „Trybuna Ludu”. Wybrane do badań tytuły prasy codziennej upowszechniały informacje na temat scentralizowanego systemu gospodarczego oraz korzyści wynikających z rozwoju gospodarki planowej, następnie agitowały do odbudowy kraju, przodownictwa pracy socjalistycznej, mobilizowały do ciągłego podnoszenia norm oraz bicia rekordów. Doniesienia prasowe pochodzące z „Rzeczpospolitej”, „Dziennika Polskiego” i „Trybuny Ludu” na temat planowego rozwoju gospodarki polskiej po 1945 r. na Ziemi Lubuskiej dokumentują przede wszystkim etapy budowania rozpoznania zasobów regionu, odbudowy oraz uruchamiania zakładów przemysłowych, budowania od podstaw miejsc pracy, rozbudowywania i unowocześniania fabryk funkcjonujących w organizowanym systemie gospodarczym powojennej Polski, wykorzystania zasobów oraz potencjału gospodarczego Ziemi Lubuskiej i scalania go z gospodarką Polski. Doniesienia prasy pośrednio dokumentują rozwój więzi społecznych będących konsekwencją rozwoju gospodarczego Ziemi Lubuskiej. Oprócz niewątpliwych sukcesów pierwszego z wielkich planów gospodarczych zgodne z linią rządu doniesienia prasowe ukazują również postawę lubuskiego świata pracy wobec nakazowo ustalanych nierealnych norm, których przekraczanie nie wiązało się z oczekiwanym przez pracowników podziałem wytworzonych dóbr.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Aneta Firlej-Buzon
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Nauk o Informacji i Mediach, Uniwersytet Wrocławski, Plac Uniwersytecki 9/13, 50-137 Wrocław

Abstrakt

Artykuł koncentruje się na analizie materiałów prasowych dotyczących pierwszej edycji Lubuskiego Lata Filmowego (LLF) opublikowanych w „Gazecie Zielonogórskiej” w okresie od czerwca do lipca 1969 roku. Jego głównym źródłem jest „Gazeta Zielonogórska” — periodyk regionalny, który śledził festiwal od momentu zapowiedzi przez jego przebieg aż po szczegółowe podsumowanie. Festiwal miał na celu promocję polskiej kinematografii i stworzenie platformy do spotkań z twórcami filmowymi. W ramach imprezy odbywały się projekcje pełnometrażowych filmów fabularnych, a także koncerty i wydarzenia towarzyszące. Festiwal gościł zarówno znanych twórców filmowych, jak i rozpoznawalnych aktorów, takich jak Tadeusz Łomnicki czy Beata Tyszkiewicz. Stał się ważnym punktem na kulturalnej mapie kraju, przyciągając uwagę nie tylko mediów, ale i szerokiej publiczności. „Gazeta Zielonogórska” odegrała kluczową rolę w popularyzacji tego wydarzenia, dostarczając mieszkańcom regionu i czytelnikom kompleksowych informacji o przebiegu festiwalu, organizowanych wydarzeniach i wynikach plebiscytów. Wnioski z badań podkreślają znaczenie prasy lokalnej w budowaniu tożsamości regionalnej i promowaniu kultury filmowej w czasach PRL.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Radosław Domke
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Historii, Uniwersytet Zielonogórski, al. Wojska Polskiego 69, 65-762 Zielona Góra

Abstrakt

„Annales Silesiae” to czasopismo naukowe wydawane we Wrocławiu w latach 1960–2009 (vol. I–XXXVI) przez Wrocławskie Towarzystwo Naukowe jako rocznik, jednak w XXI wieku ukazywało się już nieregularnie. Jego redaktorami byli kolejno: Adam Wanke, Stanisław Hubert, Jan Trzynadlowski, Jacek Kolbuszewski i Jerzy Fabiszewski. Na łamach tego periodyku prezentowano najważniejsze osiągnięcia śląskiej nauki i jej instytucji, zwłaszcza w zakresie dyscyplin humanistycznych, technicznych i przyrodniczych. Początkowo publikowano w nim prace w wersji dwujęzycznej, polsko-angielskiej, a następnie drukowano artykuły w językach kongresowych, głównie w angielskim, rzadziej niemieckim i francuskim, a ostatnie roczniki ukazały się tylko po polsku. Głównym celem czasopisma było upowszechnianie na forum międzynarodowym wiedzy o Śląsku i badaniach śląskoznawczych prowadzonych przez uczonych polskich po 1945 r. W artykule skoncentrowano się na ogólnej prezentacji tego tytułu od strony formalnej i zawartości treściowej. Analizie poddano 36 roczników czasopisma. Wyniki rekonesansu badawczego pokazują, że pomimo restrykcyjnej polityki naukowej państwa socjalistycznego, czasopismo rzetelnie propagowało naukę polską, a szczególnie wrocławską, na forum międzynarodowym.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Bożena Koredczuk
1

  1. Instytut Nauk o Informacji i Mediach, Uniwersytet Wrocławski, Pl. Uniwersytecki 9/13, 50-137 Wrocław

Abstrakt

Artykuł przybliża rozwój prasy regionalistycznej Pomorza Środkowego, rozumianego jako obszar odpowiadający granicom administracyjnym województwa koszalińskiego z lat 1950–1975. Ukazany został potencjał czasopiśmiennictwa jako nośnika regionalizmu. Badania opierają się na analizie treści oraz źródeł archiwalnych, koncentrując się na przybliżeniu mechanizmów medialnych kształtujących regionalną tożsamość przez różnorodne tytuły prasowe. Artykuł podkreśla znaczenie mediów jako narzędzia integracji lokalnych społeczności, a także dokumentacji i kształtowania pamięci zbiorowej w regionie peryferyjnym. Szczególna uwaga poświęcona jest regionalistycznym czasopismom, takim jak „Zapiski Koszalińskie”, „Pobrzeże” i „Rocznik Koszaliński”. Analiza uwzględnia zmieniające się funkcje mediów w kontekście reform administracyjnych i przemian społeczno-politycznych, podkreślając ich wpływ na współczesną tożsamość Pomorza Środkowego.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Krzysztof Wasilewski
1
ORCID: ORCID

  1. Katedra Studiów Regionalnych i Europejskich, Wydział Humanistyczny, Politechnika Koszalińska, ul. Kwiatkowskiego 6e, 75-343 Koszalin

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza modelu tabloidu przedwyborczego na materiale pism wydawanych przed wyborami na prezydenta Polski w roku 2015: „Tak” (1 numer), „Gazeta Prezydencka” (1 numer) i „Gazeta Stonoga” (8 numerów). Twórcy pism świadomie naśladowali polskie tabloidy, odwzorowując ich wygląd i dyskurs polityczno-celebrycki. W badaniu zastosowano jakościową analizę dyskursu, wykazując m.in., że kluczowe dla tabloidu jest wykorzystanie schematu trójkąta dramatycznego: polityk jako oprawca, zwykły człowiek jako ofiara, tabloid jako wybawiciel. Rola tabloidu-wybawiciela została spersonalizowana poprzez konkretne osoby (Magdalena Ogórek, Janusz Palikot, Zbigniew Stonoga), których życie i motywacje przedstawiono czytelnikom. Analiza podkreśla możliwości wykorzystania personalizacji w tradycyjnych mediach tabloidu do zwiększenia wiarygodności i budowania więzi z odbiorcą.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Dominik Chomik
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Gdański, ul. Jana Bażyńskiego 4, 80-309 Gdańsk

Abstrakt

Artykuł charakteryzuje z perspektywy medioznawczej niszowy niezależny kwartalnik „Post Scriptum. Independent Magazine of Literature and the Arts”, obecny na rynku od 2019 roku. Pismo wydawane jest w Wielkiej Brytanii przez polsko-brytyjski zespół redakcyjny, z inicjatorką i redaktor naczelną Renatą Cygan. Zawiera działy proza, poezja, publicystyka, sztuki wizualne i nowości wydawnicze, liczy 106–120 stron i ukazuje się w wersji polskiej i angielskiej, bogato ilustrowanej i dostępnej online na platformie Yumpu. Analiza opiera się na metodzie jakościowej analizy zawartości prasy, mikrobiografikach i wywiadach, ukazując znaczenie periodyku jako niszowego medium dla środowisk artystycznych i literackich polskiej diaspory.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jolanta Chwastyk-Kowalczyk
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Mediów, Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jana Kochanowskiego, ul. Świętokrzyska 21D, 25-406 Kielce

Instrukcja dla autorów

Przesyłanie tekstów

Przejdź do logowania lub Zarejestruj aby zgłosić tekst.

Sprawdzenie tekstu przed wysłaniem

Autorzy proszeni są o sprawdzenie czy tekst spełnia poniższe kryteria. Teksty, które nie spełniają wymagań redakcyjnych mogą zostać odrzucone.

  • Oświadczam, że tekst artykułu został przygotowany zgodnie z wytycznymi dla autorów RHPP
  • Oświadczam, że zapoznałem się z informacjami na temat etyki publikowania w RHPP i potwierdzam, że artykuł nie był wcześniej publikowany

Wytyczne dla autorów

Wymagania wstępne

Zapraszamy do nadsyłania pełnych tekstów artykułów w postaci elektronicznej (w formatach: *.doc, *.dox lub *.rtf,) w języku polskim lub angielskim przygotowanych zgodnie z podanymi niżej wymogami. W przypadku tekstów w języku polskim konieczne jest dołączenie także tytułu w języku angielskim oraz abstraktu i słów kluczowych zarówno w języku polskim jak i angielskim. Preferowana długość artykułu: 10-20 standardowych stron, tj. 18000 – 36000 znaków (ze spacjami).

Podczas kwalifikacji tekstu zwracamy szczególną uwagę na jasne określenie przedmiotu i celu badań, na zastosowanie odpowiednich metod badawczych oraz na konieczność nawiązania do wcześniejszych publikacji z zakresu przedmiotu badań.

Sugerowaną metodą wysyłki jest opcja w systemie "Zgłoś nowy tekst" (przycisk wyżej, opcja dostępna po zalogowaniu). W przypadkach uzasadnionych możliwa jest też wysyłka bezpośrednio na adres mailowy Sekretarza Redakcji.

Podstawowe dane o formatowaniu tekstu do publikacji

  • format strony A4 (marginesy: 2,5 cm);
  • czcionka standardowa: Times New Roman 12 pkt dla tekstu głównego oraz 10 punktów dla przypisów dolnych;
  • akapit: odstępy między wierszami - 1,5 wiersza
  • wyrównanie tekstu głównego i przypisów – do lewej.
  • grafiki (ryciny, wykresy) mogą być osadzone w dokumencie głównym, ale w tym przypadku należy je dodatkowo przesłać w oddzielnych plikach (najlepiej w formacie TIFF).

Szczegółowe wytyczne dla autorów

Szczegółowy wykaz wymagań edytorskich i merytorycznych, które należy uwzględnić w manuskryptach zgłaszanych do publikacji zawiera specjalny poradnik dla autorów: Szczegółowe zasady redagowania tekstów do RHPP. Uprzejmie prosimy autorów o wnikliwą lekturę dokumentu i uwzględnienie wymagań.

Procedura przyjmowania tekstów do druku

  • przesłanie przez Autora tekstu do druku (sformatowanego zgodnie z podanymi wymogami) poprzez elektroniczny system przyjmowania artykułów na stronie internetowej czasopisma lub w przypadkach uzasadnionych mailem na adres Redaktora Naczelnego;
  • sprawdzenie przez Sekretarza Redakcji lub Redaktora Naczelnego czy przesłany tekst spełnia wymogi formalne (zgodność z profilem czasopisma i odpowiednie formatowanie itp.) i ewentualne odesłanie tekstu do poprawy,
  • sprawdzenie tekstu w systemie antyplagiatowym;
  • potwierdzenie lub odmowa przyjęcia tekstu do dalszej procedury,
  • wstępna kwalifikacja tekstu pod względem merytorycznym przez Redaktora Naczelnego, ewentualne zawiadomienie o nieprzyjęciu tekstu bądź odesłaniu do korekty lub koniecznego uzupełnienia; w przypadku wątpliwości Redaktor Naczelny może skierować tekst do opinii członka Rady Naukowej lub innego specjalisty z zakresu podejmowanej problematyki w artykule,
  • przesłanie artykułu do dwóch recenzentów w systemie „double-blind review”; w przypadku znacznej interdyscyplinarności podejmowanej problematyki lub rozbieżnych opinii recenzentów tekst może być przesłany do trzeciego recenzenta,
  • zawiadomienie Autora przez Sekretarza Redakcji lub Redaktora Naczelnego o nadejściu recenzji wraz z przesłaniem tekstów recenzji, ewentualnie także uwag Redaktora Naczelnego bądź redaktora tematycznego tomu i wskazaniem terminu nadesłania poprawionego tekstu,
  • przesłanie przez Autora poprawionego tekstu (w przypadku niezgadzania się z uwagami w recenzji wraz ze stanowiskiem Autora w tej sprawie) wraz z oświadczeniem dotyczącym praw autorskich,
  • akceptacja tekstu do druku i zawiadomienie Autora przez Sekretarza Redakcji o przyjęciu tekstu po recenzjach do druku (w przypadku wątpliwości co do korekty tekstu zgodnie z uwagami recenzentów bądź redaktorów, skierowanie do ponownej recenzji lub zwrot do ponownej korekty),
  • korekta językowa i skład artykułu, w razie konieczności kontakt z Autorem w sprawie wątpliwości co do sformułowań zawartych w tekście bądź rozwiązań graficznych,
  • w przypadku większych zmian redakcyjnych w tekście artykułu, przesłanie artykułu do Autora po składzie do autoryzacji, z wyznaczeniem krótkiego terminu na odpowiedź,
  • zamieszczenie wersji elektronicznej artykułu w archiwum na stronie internetowej czasopisma.

Autorzy tekstów przyjętych do druku winni w terminie 14 dni od daty informacji o przyjęciu tekstu przesłać na adres redakcji umowę wydawniczą. Prócz przeniesienia praw autorskich Umowa zawiera również deklaracje o oryginalności i wkładzie poszczególnych osób w powstanie utworu, w szczególności o autorstwie koncepcji, założeń, metod oraz informacji o źródłach finansowania utworu, w tym wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów.

Koszty publikacji

Za publikacje artykułów w czasopiśmie „Rocznik Historii Prasy Polskiej” nie pobieramy opłat.

Przewidywany czas publikacji

Przewidywany czas procedowania zgłoszonych manuskryptów wynosi 2-3 miesiące, a średni czas do publikacji artykułu - 5 miesięcy. Czas publikacji jest uzależniony głównie od tematyki danego artykułu oraz od czasu, jaki autorowi jest potrzebny na wprowadzenie korekt po recenzjach. Z reguły nie przekracza on 7 miesięcy.

Załączniki dla autorów

Procedura antyplagiatowa

  • Procedura służy do weryfikowania oryginalności artykułów i obejmuje teksty zgłoszone do redakcji. Jej głównym celem jest zapewnienia wsparcia w zakresie przeciwdziałania naruszeniom przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
  • Sprawdzanie prac odbywa się w Plagiat.pl, w ramach licencji Wydawnictwa Naukowego UP w Krakowie;
  • Procedurę antyplagiatową obsługuje Sekretarz Redakcji.

Ostrzeżenia

Redakcja RHPP informuje, że przeciwdziała wszelkim próbom nierzetelności w nauce. Stosowane zasady etyczne zawiera rozdział "Zasady dotyczące autorów" w sekcji Etyka publikacji. Uprzejmie prosimy autorów o wnikliwą lekturę zasad.

Prawa autorskie

Złożenie artykułu do druku oznacza wyrażenie zgody na bezpłatne przeniesienie autorskich praw majątkowych na Wydawcę i zezwolenie na wydanie pracy w postaci drukowanej w dowolnej liczbie egzemplarzy oraz zamieszczenie jej w postaci otwartego dostępu (CC By 4.0) na stronie internetowej czasopisma oraz innych cyfrowych platformach wydawniczych, z którymi Wydawca zawarł lub zawrze stosowne porozumienie o udostępnianiu. W przypadku artykułów wieloautorskich przyjmuje się, że autor zgłaszający pracę („corresponding author”) ma pełnomocnictwo do reprezentowania pozostałych współautorów w tym zakresie. Autorzy są proszeni o podpisanie stosownego oświadczenia, które jest zawarte w umowie wydawniczej.

Autorzy udzielają wydawnictwu licencji na publikację artykułu, zgodnie z polskimi przepisami prawa autorskiego. Umowa o przeniesieniu praw autorskich musi zostać podpisana przez autorów przed publikacją artykułu. Począwszy do 2021 roku artykuły są udostępniane na zasadach licencji Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)

Polityka prywatności

Redakcja oświadcza, że zazwiska i adresy e-mail użytkowników wprowadzone na stronie naszego czasopisma będą wykorzystywane wyłącznie do celów redakcyjnych i nie będą udostępniane w żadnym innym celu ani żadnej innej stronie. Osobami upoważnionymi do posiadania ww. informacji są jedynie redaktorzy oraz wydawca. Szczegółowo omawia te kwestie poniższa deklaracja RODO.

Informacja o przetwarzaniu danych osobowych (RODO)

Na podstawie art. 13 (lub/i) 14 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. U. UE L.2016.119.1 z dnia 04.05.2016 r. – dalej: RODO lub Rozporządzenie), informujemy, że:

I. Administrator Danych Osobowych: Administratorem Danych Osobowych Autora/Autorów/Recenzentów jest Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie (adres: ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, strona internetowa: www.up.krakow.pl). Z Administratorem Danych Osobowych można kontaktować się poprzez adres e-mail: info@up.krakow.pl lub pisemnie na adres korespondencyjny wskazany w pierwszym zdaniu.

II. Inspektor Ochrony Danych: Autor/Autorzy/Recenzenci mogą skontaktować się z wyznaczonym przez Administratora Inspektorem Ochrony Danych w sprawach dotyczących: przetwarzania danych osobowych, korzystania z praw dotyczących przetwarzania danych osobowych, pisząc na adres elektroniczny: iod@up.krakow.pl, lub adres Administratora Danych, wskazany w pkt I.

III. Cele przetwarzania danych osobowych: Uczelnia przetwarza dane osobowe w celu przygotowania i realizacji umowy wydawniczej zgodnie z art. 6 ust. 1 lit b) Rozporządzenia (UE), a w szczególności: --- reakcji na informacje przesłane do Wydawnictwa z wykorzystaniem formularza kontaktowego/e-maila, --- realizacji procesu wydawniczego związanego z opublikowaniem dzieła Autora/Autorów, --- publikowania imienia, nazwiska, stopnia lub tytułu naukowego oraz afiliacji Autora/Autorów, --- udostępniania danych innym podmiotom związanym z procesem wydawniczym, do baz danych i innych portali informacyjnych, promocyjnych, naukowych, --- wysyłki autorskich numerów drukowanych dzieła.

Podanie przez Panią/Pana danych osobowych jest warunkiem wykonania umowy, zamówienia, opublikowania dzieła Pani/Pana autorstwa/współautorstwa lub gdzie Pani/Pan występowała/ł w charakterze Recenzenta/Redaktora/Członka Rady Naukowej. Jest Pani/Pan zobowiązana/y do ich podania, a konsekwencją niepodania danych osobowych będzie odmowa publikacji lub akceptacji artykułu/recenzji przez Wydawnictwo.

IV. Odbiorcy danych osobowych: zebrane dane osobowe mogą być udostępniane podmiotom i organom publicznym uprawnionym do przetwarzania danych osobowych na podstawie przepisów powszechnie obowiązującego prawa oraz podmiotom przetwarzającym dane osobowe na zlecenie administratora w związku z wykonywaniem powierzonego im zadania.

V. Okres przechowywania danych osobowych Autora/Autorów: Dane osobowe zebrane na podstawie art. 6 ust 1 lit. b) Rozporządzenia (UE), tj. będą przetwarzane maksymalnie przez okres 50 lat licząc od daty podpisania umowy.

VI. Prawa osób, których dane dotyczą: Autor/Autorzy mają prawo do: --- dostępu do swoich danych (informacji o przetwarzanych przez Administratora Danych), w tym uzyskania kopii danych. Prawo będzie realizowane w zakresie technicznie i prawnie możliwym, --- sprostowania (poprawiania danych, gdy są niezgodne z stanem rzeczywistym), --- usunięcia lub ograniczenia przetwarzania danych w przypadkach przewidzianych prawem. Zebrane dane osobowe nie podlegają zautomatyzowanemu podejmowaniu decyzji, w tym profilowaniu.

VII. Instytucja nadzorcza w zakresie danych osobowych: Organem nadzorczym w zakresie danych osobowych jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Autor/Autorzy, w przypadku uznania, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy Rozporządzenia, ma prawo wniesienia skargi do ww. organu nadzorczego.

Zasady etyki publikacyjnej

Etyka publikacji

Redakcja „Rocznika Historii Prasy Polskiej” (RHPP) przyjęła i stosuje zasady etyki publikacyjnej zgodne z wytycznymi Komitetu ds. Etyki Publikacyjnej (COPE – Committee on Publication Ethics). Wszystkie strony zaangażowane w proces publikacji (redaktorzy czasopisma, autorzy, recenzenci i wydawca) winni się zapoznać ze standardami zasad etyki publikacji stosowanymi w naszym czasopiśmie.

Autorzy, zgłaszając pracę, muszą potwierdzić znajomość tych zasad. Od autorów publikacji zbiorowych wymagamy zadeklarowania rzeczywistego wkładu pracy poszczególnych autorów. Nieakceptowane jest złożenie tej samej pracy do więcej niż jednego czasopisma. Recenzenci opiniujący artykuły, podejmując się recenzji muszą potwierdzić przestrzeganie zasad etycznego postępowania (patrz: Wskazówki dla recenzentów [niżej]) oraz oświadczenie o braku konfliktu interesów.

Szczegółowe zasady dotyczące etyki publikacji, stosowane w czasopiśmie, dostępne są na stronie COPE https://publicationethics.org/guidance/Guidelines. Poniżej przedstawione zostały podstawowe standardy etyczne przestrzegane w RHPP, opracowane na podstawie kodeksu COPE - Best Practice Guidelines for Journal Editors.

Zasady dotyczące redakcji

Zasada fair play. Teksty zgłaszane do publikacji są poddawane ocenie pod względem merytorycznym. Kwestie takie, jak rasa, płeć, orientacja seksualna, wyznanie, pochodzenie, obywatelstwo czy przekonania polityczne autorów nie mają wpływu na ocenę artykułów.

Zasada poufności. Wszystkie zgłaszane do publikacji, recenzowane i opracowywane redakcyjnie teksty mają charakter poufny. Niedopuszczalne jest ujawnianie ich treści osobom trzecim, za wyjątkiem osób do tego upoważnionych przez redaktora naczelnego. Treści zawarte w powierzonych redakcji oraz recenzowanych tekstach nie mogą być w żadnej formie wykorzystywane przez osoby zaangażowane w proces redagowania i recenzowania.

Zasada niezależności i przeciwdziałania konfliktom interesów. Dobór recenzentów odbywa się z zachowaniem najwyższej staranności oraz standardów etycznych, a także zgodnie z zasadą niezależności stron. W szczególności stosuje się zasadę, zgodnie z którą recenzenci nie mogą pochodzić z tej samej instytucji naukowej co autorzy ocenianych tekstów, a także nie mogą oceniać tekstów, w przypadku których może występować konflikt interesów pomiędzy recenzentem a autorem/autorami.

Zapora ghostwriting i guest authorship. Redakcja RHPP, dbając o rzetelność naukową publikowanych tekstów przestrzega zasad zapory ghostwriting i guest authorship. Aby przeciwdziałać przypadkom ghostwriting i guest authorship redakcja RHPP wymaga od autorów tekstu ujawnienia wkładu poszczególnych autorów w powstanie tekstu (z podaniem ich afiliacji oraz rodzaju udziału, tj. informacji kto jest autorem koncepcji, założeń, metod, protokołu itp. wykorzystywanych przy przygotowaniu publikacji), przy czym główną odpowiedzialność ponosi autor zgłaszający manuskrypt. Redakcja wymaga informacji o źródłach finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów (financial disclosure). Redakcja dokumentuje wszelkie przejawy nierzetelności naukowej, w szczególności naruszania zasad etyki obowiązujących w nauce. Wszelkie wykryte przypadki będą demaskowane, włącznie z powiadomieniem odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające autorów, towarzystwa naukowe, stowarzyszenia edytorów naukowych itp.).

Decyzje dotyczące publikacji. Redaktor naczelny podejmuje ostateczną decyzję, które materiały zostaną, a które nie zostaną opublikowane. Redaktor kieruje się opiniami recenzentów, polityką wydawniczą czasopisma oraz wymogami prawnymi odnoszącymi się w szczególności do kwestii plagiatu i innych naruszeń praw autorskich.

Zasady dotyczące recenzentów

Wkład w prace zespołu redakcyjnego. Recenzenci uczestniczą w pracach zespołu redakcyjnego i mają wpływ na decyzje podejmowane przez redaktorów. Mogą także współpracować z autorami w celu doskonalenia publikowanych tekstów (współpraca taka jest anonimowa i musi się odbywać za pośrednictwem redakcji).

Zasada kwalifikacji i terminowości. W przypadku, gdy recenzent zaproszony do pracy nad tekstem uważa, że nie ma kwalifikacji niezbędnych do jego oceny lub nie będzie w stanie przygotować recenzji w ustalonym terminie, powinien niezwłocznie poinformować o tym zespół redakcyjny.

Zasada poufności. Wszystkie zgłaszane do publikacji, recenzowane i opracowywane redakcyjnie teksty mają charakter poufny. Niedopuszczalne jest ujawnianie ich treści osobom trzecim, za wyjątkiem osób do tego upoważnionych przez redaktora naczelnego. Treści zawarte w tekstach powierzonych redakcji oraz recenzowanych nie mogą być w żadnej formie wykorzystywane przez osoby zaangażowane w proces redagowania i recenzowania.

Zasada zachowania standardów obiektywności. Recenzje powinny mieć charakter obiektywny. Personalna krytyka autorów prac jest niedopuszczalna. Wszystkie uwagi recenzenta powinny być odpowiednio uzasadnione.

Zasada rzetelności źródeł. Recenzenci, jeśli zachodzi taka potrzeba, powinni wskazać relewantne publikacje, które nie zostały zacytowane przez autora. Wszystkie stwierdzenia, które mają swoje źródło w opublikowanych już pracach, powinny być opatrzone odpowiednimi odesłaniami bibliograficznymi w tekście. W przypadku zauważenia istotnych podobieństw do prac już opublikowanych, recenzenci powinni zgłosić ten fakt redakcji.

Zasada niezależności i przeciwdziałania konfliktom interesów. Dobór recenzentów odbywa się z zachowaniem najwyższej staranności oraz standardów etycznych, a także zgodnie z zasadą niezależności stron. W szczególności przestrzega się zasady, że recenzenci nie mogą pochodzić z tej samej instytucji naukowej co autorzy ocenianych tekstów, a także nie mogą oceniać tekstów, w przypadku których może występować konflikt interesów pomiędzy recenzentem a autorem/autorami.

Zasady dotyczące autorów

Zasada rzetelności naukowej. Autorzy tekstów zgłaszanych do publikacji są zobowiązani do rzetelnego opisu wykonanych badań oraz obiektywnej interpretacji wyników. Zebrane dane oraz całość prac powinny być opisane w sposób umożliwiający powtórzenie badań. Nierzetelne lub niezgodne z zasadami etyki prezentowanie i interpretowanie danych oraz wyników badań jest niedopuszczalne.

Zasada oryginalności publikacji. Autorzy mogą zgłaszać do publikacji wyłącznie własne, oryginalne teksty. W sytuacji, gdy wykorzystują badania lub stwierdzenia innych autorów, powinni oznaczać je jako elementy cytowane. Redakcja poddaje teksty zgłaszane do publikacji sprawdzeniu przez system antyplagiatowy (Plagiat.pl), w ramach licencji Wydawnictwa Naukowego UP w Krakowie.

Zasada udostępniania danych badawczych. Autorzy mogą zostać poproszeni o przedstawienie nieopracowanych wyników badań, w związku z tym powinni zapewnić dostęp do tych danych. Powinni również, w miarę możliwości, przechowywać te dane przez pewien czas po opublikowaniu pracy.

Zasada przeciwdziałania redundantnym publikacjom. Autorzy nie powinni publikować tekstów opisujących te same badania w więcej niż jednym czasopiśmie. Zgłaszanie tych samych publikacji do więcej niż jednego czasopisma jest niedopuszczalne i uznawane za nieetyczne.

Zasada rzetelności źródeł. Publikacje, które zostały wykorzystane przy pisaniu tekstu powinny być zawsze dokładnie zacytowane. Autorzy winni również podać tytuły publikacji, które miały decydujący wpływ na kształt ich pracy. Informacje uzyskane prywatnie, w rozmowie lub korespondencji z osobami trzecimi nie mogą być wykorzystywane w tekście bez pisemnej zgody tych osób.

Zasady autorstwa pracy. Osoby wskazane w zgłoszonym tekście jako autorzy lub współautorzy powinny mieć znaczący udział w tworzeniu publikacji: koncepcji, projektu, wykonaniu oraz interpretacji wyników opisywanych badań. Informacje o wszystkich osobach, które w jakimś stopniu przyczyniły się do powstania publikacji, powinny pojawić się w tekście. Autor zgłaszający tekst do publikacji winien zadbać o właściwe oznaczenie tych osób w tekście oraz upewnić się, że wszyscy współautorzy akceptują artykuł w formie zgłaszanej do publikacji.

Zasada konfliktu interesów. Autorzy muszą wskazać wszelkie istotne czynniki o charakterze finansowym lub sytuację konfliktu interesów, jeśli mogą być one uznane za mające wpływ na wyniki lub ich interpretację. Wszystkie źródła finansowego wsparcia badań muszą zostać podane do wiadomości. Zasady dotyczące błędów w tekstach zgłoszonych do publikacji. W sytuacji, gdy autor odkryje znaczące błędy lub nieścisłości w zgłoszonym tekście, zobowiązany jest niezwłocznie poinformować o tym redakcję czasopisma i współpracować z nią w celu wycofania tekstu lub poprawienia zaistniałych błędów.

Definicje

Ghostwriting oznacza, ukrywanie faktycznego autorstwa lub współautorstwa tekstu; istotny wkład w powstanie publikacji powinien być zawsze ujawniony przez wskazanie nazwisk wszystkich autorów lub bez wymienienia roli osoby, która wniosła taki wkład w podziękowaniach zamieszczonych w publikacji (COPE).

Guest authorship oznacza umieszczenie wśród autorów tekstu osoby, której udział w powstaniu tego tekstu jest znikomy lub w ogóle nie miał miejsca (COPE).

Plagiat. W prawie autorskim nie ma legalnej definicji plagiatu. Pośrednio definicję taką zawiera art. 115 ustawy o prawie autorskim, penalizując czyn polegający na przywłaszczeniu sobie autorstwa lub wprowadzeniu w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu. Mowa tu więc o sytuacji, w której plagiator świadomie, z zamiarem bezpośrednim przypisuje sobie autorstwo cudzego utworu lub wprowadza innych w błąd co do autorstwa. Plagiatem jest także podanie się niezgodnie z prawdą za współautora dzieła. Więcej na informacji zawiera omówienie na stronie ZAIKS.

Autoplagiat. Wielokrotne publikowanie tego samego lub w niewielkim tylko stopniu przetworzonego tekstu, w warunkach wprowadzających w błąd, że jest to utwór lub część utworu po raz pierwszy rozpowszechniana [J. Barta, R. Markiewicz, Prawo autorskie, Warszawa 2010].

Grafy COPE

Niżej przedstawiono szczegółowe ścieżki postępowania w przypadku wykrycia niektórych nadużyć nieetycznych zachowań. Źródło: COPE Flowcharts [Polish] [2023]. Interpretacja: Ewa A. Rozkosz, Wykorzystanie diagramów COPE w zasadach etyki publikacyjnej czasopisma naukowego, Materiały Konferencyjne EBIB, nr 25 (2017).

Podejrzenie o plagiat w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o plagiat w opublikowanym artykule;
Podejrzenie o autoplagiat w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o autoplagiat w opublikowanym artykule;
Podejrzenie o sfabrykowanie danych w zgłoszonym manuskrypcie;
Podejrzenie o sfabrykowanie danych w opublikowanym artykule;
Dodanie autora przed opublikowaniem;
Usunięcie autora przed opublikowaniem.

Procedura recenzowania

Proces i kryteria recenzji

Do publikacji w „Roczniku Historii Prasy Polskiej” kwalifikowane są jedynie artykuły w pełni oryginalne (nigdzie wcześniej niedrukowane), prezentujące najnowsze wyniki badań i niebędące kompilacją opracowań już istniejących.

Pierwszym etapem procedury recenzowania jest opinia Redaktora Naczelnego (lub wskazanego przez niego członka Rady Redakcyjnej), który podejmuje wstępną decyzję o dopuszczeniu artykułu do dalszej procedury recenzji lub odrzuceniu, o czym informują niezwłocznie autora. W przypadkach niejednoznacznych ich decyzja jest konsultowana ze specjalizującym się w danej problematyce członkiem Rady Redakcyjnej. Powodem odrzucenia na tym etapie może być m.in. niezgodność tematyki manuskryptu z profilem czasopisma, brak spełniania standardów dotyczących konstrukcji artykułu, niski poziom merytoryczny, rażące uchybienia językowe, niezgodność z zasadami etyki publikacyjnej lub inne uzasadnione powody.

Następnie zgłoszenie przechodzi do etapu recenzji zewnętrznych. Każdy artykuł zanim zostanie skierowany do Recenzentów poddawany jest anonimizacji, czyli ukryciu danych mogących zidentyfikować Autora. Do oceny każdej publikacji powołuje się co najmniej dwóch niezależnych recenzentów spoza jednostki autora. Redakcja dba o to, aby w procesie recenzji pomiędzy autorami i recenzentami nie zachodził żaden konflikt interesów (w szczególności relacje służbowe lub osobiste). Recenzje są opracowywane w systemie „double-blind review process”, w którym recenzenci i autorzy nie znają swoich tożsamości.

Recenzje mają formę pisemną i opisową. W swej ocenie recenzent bierze pod uwagę oryginalność i wartość merytoryczną artykułu, jego formę (kompozycję, język), jakość źródeł, rzetelność naukową, może także wskazywać na kwalifikację artykułu do danej kategorii tekstów naukowych. Wszelkie uwagi, poprawki oraz sugestie ewentualnych zmian recenzent umieszcza w formularzu recenzji tak, by autor mógł się z nimi zapoznać i uwzględnić je w ostatecznej redakcji tekstu. Recenzja kończy się konkluzją oraz jednoznacznym wnioskiem o dopuszczenie bądź niedopuszczenie artykułu do publikacji. Warunkiem dopuszczenia artykułu do druku jest uzyskanie dwóch pozytywnych recenzji. W przypadku znaczącej rozbieżności ocen kolegium redakcyjne może podjąć decyzję o powołaniu trzeciego recenzenta.

Po zakończeniu etapu recenzji zewnętrznych autor otrzymuje od redakcji stosowną informację. Oprócz wniosków recenzentów, autor może otrzymać dodatkowe uwagi i sugestie zmian od Redaktora Naczelnego (lub wskazanego przez niego członka Rady Redakcyjnej), redaktora tematycznego lub redaktora językowego. Proces recenzji ma charakter poufny. Zbiorcza lista recenzentów współpracujących z czasopismem jest publikowana jeden raz w roku w zakładce Redakcja / Lista recenzentów. Etyczne aspekty obowiązków spoczywających na recenzentach i autorach przedstawiono niżej w sekcji „ Zasady etyczne”. Redakcja przyjmuje również do druku materiały nierecenzowane (sprawozdania, komentarze, listy itp.).

Zobowiązania recenzentów

Opinia recenzenta stanowi kluczowy element procesu redakcyjnego, gdyż na jej podstawie redakcja podejmuje merytoryczną decyzję o dopuszczeniu artykułu do druku. Aby proces ten przebiegał w sposób prawidłowy prosimy recenzentów o obiektywną ocenę manuskryptów oraz zobowiązujemy do zachowania tajemnicy, informowaniu o konfliktach interesów i przekazywaniu informacji o podejrzeniu o plagiat. Szczegółowe informacje na ten temat zawiera rozdział " Zasady dotyczące recenzentów" w sekcji Etyka publikacji (niżej).

Formularze dla recenzentów

  • Formularz recenzyjny (stosowany przy tradycyjnym obiegu recenzji);
  • Oświadczenie o braku konfliktów (od 2023 roku oświadczenie stanowi cześć formularza recenzji);
  • Formularz systemowy (dostępny dla zarejestrowanych recenzentów).

Wykaz recenzentów

Szczegółowy wykaz znajduję się na stronie Redakcja / Lista recenzentów

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji