How to search?
advanced search
Popular sciences

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

Description

ACADEMIA czasopismo popularnonaukowe Polskiej Akademii Nauk promujące w kraju i za granicą osiągnięcia polskich badaczy. Artykuły w „Academii” pisane są językiem przystępnym dla przedstawicieli różnych dziedzin nauki, ale także dla studentów, uczniów i wszystkich innych czytelników zainteresowanych tematyką popularnonaukową. Od 2005 roku czasopismo ukazuje się w dwóch wersjach językowych (po polsku i po angielsku).

ISSN
1733-8662
Publishers
Polska Akademia Nauk

Redakcja:

Jolanta Iwańczuk (redaktor naczelna, nauki o Ziemi)

Daniel Sax (redaktor, tłumacz)

Mariusz Gogól (nauki biomedyczne i biochemiczne)

Patrycja Strzetelska (nauki humanistyczne)

Witold Zawadzki (nauki ścisłe i techniczne)

Dominik Wódz (redakcja językowa)

Andrzej Figatowski (grafika)

Sylwia Piwowar (edycja zdjęć)

Anna Bielec (koordynator projektu)


Rada naukowa:

Marek Konarzewski prezes PAN (przewodniczący)

Dariusz Jemielniak wiceprezes PAN (wiceprzewodniczący)

Andrzej Buko

Katarzyna Czarnecka

Patrycja Dołowy

Paweł Golik

Janusz Jurczak

Tomasz Kapitaniak

Marek Krawczyk

Krzysztof Nowak

Anna Zawadzka

Kontakt

Polska Akademia Nauk

Biuro ds. Komunikacji i Informacji Naukowej

pl. Defilad 1

00-901 Warszawa

academia@pan.pl

www.pan.pl

www.academia.pan.pl



Zawartość czasopisma jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.



  • Volumes

Select number

Content

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp

1 Spis treści
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp
Download PDF Download RIS Download Bibtex
2 Od Redakcji
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp
Download PDF Download RIS Download Bibtex
3 Problem zanieczyszczenia metalami w Bałtyku
Jacek Bełdowski , Magdalena Bełdowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 4-7 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147433
Keywords: morze Bałtyk metale ciężkie
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Metale są cennym surowcem wykorzystywanym w wielu gałęziach gospodarki. Jednak jednym z efektów ubocznych ich produkcji jest zanieczyszczenie morskiej wody i osadów metalami ciężkimi.
Go to article

Authors and Affiliations

Jacek Bełdowski
1
Magdalena Bełdowska
2
  1. Instytut Oceanologii PAN w Sopocie
  2. Wydział Oceanografii i Geografii, Uniwersytet Gdański
4 W przyszłość z mową przodków
Kamil Czaiński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 8-11 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147434
Keywords: kaszubski języki lokalne
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Czy języki mniejszościowe mają przyszłość we współczesnym świecie?
Go to article

Authors and Affiliations

Kamil Czaiński
1
  1. Instytut Slawistyki PAN w Warszawie
5 Media blisko nas
Piotr Celiński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 12-14 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147435
Keywords: media interfejsy komunikacja
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Trudno wyobrazić sobie postęp bez udziału mediów. Czy powinniśmy ufnie patrzeć na zmiany dokonujące się za ich pośrednictwem?
Go to article

Authors and Affiliations

Piotr Celiński
1
  1. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
6 Człowiek a autonomiczne technologie
Artur Modliński , Aleksandra Przegalińska-Skierkowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 15-17 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147436
Keywords: sztuczna inteligencja robotyka
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Sztuczna inteligencja rozwija się w szybkim tempie, dzieje się to na naszych oczach. W najbliższych latach roboty zastąpią ludzi w uciążliwych pracach.
Go to article

Authors and Affiliations

Artur Modliński
1
Aleksandra Przegalińska-Skierkowska
2
  1. Uniwersytet Łódzki
  2. Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
7 Archeologiczne zmagania
Arkadiusz Marciniak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 18-21 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147437
Keywords: kultury neolityczne społeczeństwa neolityczne
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Powstanie i rozwój dużych miast w starożytności nie był koniecznie związany z koncentracją dóbr i bogactwa w wybranych grupach społecznych ani do niej nie prowadził. Często były to ośrodki tworzone przez społeczeństwa egalitarne.
Go to article

Authors and Affiliations

Arkadiusz Marciniak
1
  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
8 Algorytmy stosowane w modelowaniu lasów
Łukasz Pawlik , Marcin K. Dyderski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 22-25 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147438
Keywords: sztuczna inteligencja modele matematyczne lasy
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Uczenie maszynowe zmieniło podejście do analizy danych i jest odpowiedzią na postępujący przyrost objętości i złożoności danych podlegających analizie.
Go to article

Authors and Affiliations

Łukasz Pawlik
1
Marcin K. Dyderski
2
  1. Wydział Nauk PrzyrodniczychUniwersytet Śląski w Katowicach
  2. Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Naukw Kórniku
9 Genomika na ratunek
Katarzyna Sękiewicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 26-29 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147439
Keywords: zmiany klimatyczne lasy modele matematyczne
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Dzięki specjalnym modelom możemy przewidzieć reakcje gatunków na zmiany klimatyczne.
Go to article

Authors and Affiliations

Katarzyna Sękiewicz
1
  1. Zakład Biogeografii i SystematykiInstytut Dendrologii PAN w Kórniku
10 Samoorganizacja w świecie kryształów
Piotr Piotrowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 30-33 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147440
Keywords: półprzewodniki materiały eutektyczne kryształy
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Dzięki nowoczesnym metodom produkcji możemy obecnie uzyskać materiały o unikatowych właściwościach, które są wykorzystywane w przemyśle przyszłości.
Go to article

Authors and Affiliations

Piotr Piotrowski
1
  1. Centrum Doskonałości ENSEMBLE w Warszawie, Uniwersytet Warszawski
11 Jesteśmy tym; co jemy
Marek Konarzewski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 34-39 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147441
Keywords: ewolucja dietetyka
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

O tym, jaki wpływ ma ewolucja na nasze preferencje żywieniowe, opowiada prof. dr hab. Marek Konarzewski z Uniwersytetu w Białymstoku, prezes Polskiej Akademii Nauk.
Go to article

Authors and Affiliations

Marek Konarzewski
1
  1. prezes Polskiej Akademii Nauk
12 Superantybiotyki na superbakterie
Maria Górna
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 40-43 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147442
Keywords: leki patogeny
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Nowe typy leków potrafią unicestwiać wrogie białka w naszych organizmach.
Go to article

Authors and Affiliations

Maria Górna
1
  1. Uniwersytet Warszawski
13 Między rynkiem a państwem
Piotr Dworczak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 44-47 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147443
Keywords: model matematyczny społeczeństwo
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Dzięki zastosowaniu modeli matematycznych uzyskano rozwiązania problemów społecznych, jednak ich praktyczne zastosowanie jest kontrowersyjne, mówi prof. Piotr Dworczak, wykładowca na wydziale ekonomii Uniwersytetu Northwestern.
Go to article

Authors and Affiliations

Piotr Dworczak
1
  1. Uniwersytet Northwestern
14 Homo sustinens
Bogusław Fiedor
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 48-51 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147444
Keywords: zmiany klimatyczne energia zrównoważony rozwój
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Będzie albo zrównoważony rozwój, albo żaden, ostrzega prof. dr hab. Bogusław Fiedor z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz przewodniczący Komitetu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk.
Go to article

Authors and Affiliations

Bogusław Fiedor
1
  1. Komitet Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk
15 Rewolucja biomedyczna
January Weiner
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 52-55 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147445
Keywords: geny DNA
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Mało która technologia tak odmieniła oblicze biologii jak sekwencjonowanie – czyli odczytywanie z fragmentu DNA kolejnych par zasad, które tworzą nasz genom.
Go to article

Authors and Affiliations

January Weiner
1
  1. Berlin Institute of Health at Charité– Universitätsmedizin Berlin
16 Słodka woda na wyciągnięcie ręki
Bartosz Kruszka , Aleksandra Szudzik
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 56-59 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147446
Keywords: zmiany klimatyczne słodka woda nanomateriały
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Rewolucyjny wynalazek firmy Nanoseen ma szanse rozwiązać w przyszłości problem z dostępem do słodkiej wody dla wielu ludzi na świecie.
Go to article

Authors and Affiliations

Bartosz Kruszka
1
Aleksandra Szudzik
1
  1. Nanoseen Sp. z o.o. w Gdyni
17 Technologiczna rewolucja ratuje archeologię
Piotr Włodarczak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 60-62 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147447
Keywords: migracje DNA kultury neolityczne
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Współpraca ze specjalistami w dziedzinie nowych technologii nadała badaniom archeologicznym inny wymiar, przez co stały się one bardziej atrakcyjne w odbiorze społecznym.
Go to article

Authors and Affiliations

Piotr Włodarczak
1
  1. Ośrodek Archeologii Gór i WyżynInstytutu Archeologii i Etnologii PAN w Krakowie
18 Ofensywa
Jerzy Trammer
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 64-65 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147448
Keywords: felieton człowiek ewolucja myśli
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Rodzaj ludzki prowadził rękami i umysłami swoich wybitnych przedstawicieli wielką ofensywę przeciwko złu, niebezpieczeństwom, cierpieniom, trudom życia, przedwczesnej śmierci. Co było wrogiem i kto był wrogiem?
Go to article

Authors and Affiliations

Jerzy Trammer
1
  1. Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego
19 Z laboratoriów CBK PAN prosto na orbitę
Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 66-71 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147449
Keywords: Centrum Badań Kosmicznych PAN kosmos satelity teleskop
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W warszawskim Centrum Badań Kosmicznych PAN znajduje się unikatowa na skalę Polski infrastruktura techniczna, pozwalająca inżynierom na tworzenie zaawansowanych instrumentów kosmicznych na międzynarodowe misje badawcze.
Go to article

Authors and Affiliations

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka
1
  1. Centrum BadańKosmicznych PAN
20 Naukowe wsparcie dla branży spożywczej
Elżbieta Rosiak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 72-73 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147450
Keywords: modele matematyczne przemysł spożywczy patogeny
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Matematyczne modele prognostyczne mają zastosowanie w przemyśle spożywczym. Zapobiegają stratom i marnotrawstwu żywności i przyczyniają się do oszczędzania zasobów.
Go to article

Authors and Affiliations

Elżbieta Rosiak
1
  1. Instytut Nauk o Żywieniu Człowieka, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiegow Warszawie
21 openSPACE dla wszystkich
Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 74 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147451
Keywords: Centrum Badań Kosmicznych PAN misje kosmiczne openSPACE Program Operacyjny Polska Cyfrowa
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

950 tys. stron danych z 47 lat nieprzerwanej działalności Centrum Badań Kosmicznych PAN trafiło do openSPACE repozytorium otwartych danych wysokiej wartości z obserwacji Ziemi i kosmosu. Dane można pobierać nieodpłatnie, niezależnie od celu ich wykorzystania
Go to article

Authors and Affiliations

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka
1
  1. Centrum Badań Kosmicznych PAN

This page uses 'cookies'. Learn more