Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management

During the period from 1960 to 1990 yr, as a result ofsystematic geological prospecting and exploration, the huge vanadiferous titanomagnetite deposits were discovered and evaluated. The set ofcriteria (balance criteria), introduced in 1974 yr. were used for deposit delineation and resources calculation. The deposits are located at 800--2300 mdepth, has 1.34 billion t resources of ore with average 28% Fe, 7% TiO2 and 0,3% V2Os content. The proposal and design of mine construction had caused strong opposition because of environment protection in Suwałki - Augustow Lake District where the deposits are located. The deposits were discovered in time of increasing demand for vanadium, titanium and iron, the both on international market and in Poland for expanding metallurgy. It promoted exploration and optimistic opinion on deposit value. In the same time however has increased exigencies for iron ore quality and vanadiferous titanomagnetite deposits located close to the surface in South Africa has become the main vanadium supplier to the market. It make necessary to revise the preliminary optimistic deposit evaluations. Titanomagnetite ores are seldom interesting as a source of titanium and iron because of composed technology of their enrichment and metallurgical processing and vague profitability of their extraction. The vanadium is the main valuable component of the ore. The forecasted costs of mining and ore processing and forecasted prices of V2Os, ilmenite and magnetite concentrate allow to calculate the cut off equivalent V2Os content which should be used for deposit delineation. It is 0.73% V2O5. Only 1% of previously indicated ore reserves fulfill that requirement. Comparative analysis of Suwałki deposits with other vanadiferous titanomagnetite deposits recentlymined allow to demonstrate that small amount ofresources which could be supposed economic, located at great depth, make the deposit not interesting for mining as well at present as in the anticipated future. The environment protection is therefore not threatened. The deposits are interesting geological phenomena without practical value at present.

W artykule scharakteryzowano krajowy rynek surowców skaleniowych oraz jego relacje z sektorem płytek ceramicznych. Omówiono zjawiska, które miały decydujący wpływ na poziom i fluktuacje krajowej podaży surowców skaleniowych począwszy od polowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wicku. Najważniejszym z nich był dynamiczny wzrost produkcji płytek ceramicznych. Sprzyjała mu dobra koniunktura w budownictwie, stymulująca inwestycje w modernizację i rozbudowę zdolności produkcyjnych przemysłu płytek, które w krótkim czasie zwiększyły się do ponad 90 mln m2/rok. Ponadto na rynek wprowadzono nowy produkt - płytkę ceramiczną typu gres porcellanato, charakteryzującą się wysokim stopniem spieczenia, uzyskiwanym dzięki podwyższonej zawartości skaleni w składzie masy ceramicznej. Dzięki temu wyroby typu gres wykazują najwyższe parametry techniczne: m.in. niezwykłą wytrzymałość na ścieranie i twardość oraz bliską zeru nasiąkliwość. Stwierdzono, że rozwój ich produkcji, wykazywany również przez czołowych wytwórców płytek na świecie, stanowi podstawową przesłankę do dalszego wzrostu zapotrzebowania na surowce skaleniowe w Polsce. Będzie on jednak uzależniony od poprawy ogólnej koniunktury gospodarczej i przełamania zastoju w budownictwie w najbliższych latach.

Problem of predicting the convergence of salt cavern working as natural gas storage is discussed from the theoretical point of view. Two methods of predicting the average annual convergence are compared on a real example of storage cavern. The first is approximate method consisting in extrapolation of stationary convergences calculated for few selected values of natural gas pressure inside the cavern. The second method consists in direct simulation of loading scenario. Calculations were performed for three simple scenarios. Predictions of approximate method are obtained and compared with direct scenario simulations for few-years periods of cavern exploitation. It was possible due to updating of the programs modelling rock massif behaviour by adding the procedures for simulation of multiple-stage loading scenario. Difference between discussed two methods are not big. Differences between average annual convergences for three discussed scenarios are not big also, while local rates of relative convergence significantly vary each other. The results are obtained basing on stationary creeping law with real coefficients. Primary creeping should be included into consideration in the future.

Prognozy hydrogeologiczne coraz częściej sąwykonywane metodami modelowania matematycznego. Wstosunku do obliczeń wzorami analitycznymi wymagają znacznie mniejszego zakresu schematyzacji warunków hydrogeologicznych. Dotychczasowa praktyka autorówwskazuje, że nawet dla złożonych warunkówwystępowania poziomów wodonośnych i przy uwzględnieniu czynników antropogenicznych można uzyskać wiarygodne wyniki obliczeń. W pracy przedstawiono model cyfrowy skomplikowanych warunków hydrogeologicznych na przykładzie rejonu olkuskiego. Budują go cztery zbiorniki wodonośne typu porowego lub szczclinowo-krasowego, tj. czwartorzędowy, jurajski, triasowy i paleozoiczny, związane ze sobą poprzez różnego typu kontakty hydrauliczne. Naturalne warunki w tym rejonie zostały bardzo silnie zmienione przez intensywny drenaż górniczy, osiągający wydajność ponad 300 m3/min, a także ujęcia wód podziemnych. W wyniku odwadniania powstał regionalny lej depresyjny o zasięgu kilkuset km2 i maksymalnym obniżeniu około 140 m. Do stworzenia modelu cyfrowego warunków hydrogeologicznych wykorzystano program z biblioteki HYDRYLIB. Model ma charakter dwuwarstwowy i składa się z warstwy górnej (czwartorzędowo-jurajskiej) i dolnej (czwartorzędowo- triasowe-dewońskiej). Został zweryfikowany w oparciu o dopływy do kopalń i pomiary zwierciadła wód podziemnych wg stanu na I kwartał 200 I r. Na modelu uzyskano bardzo wysoką zgodność tych wielkości z danymi rzeczywistymi. Model może zostać wykorzystany do prognoz hydrogeologicznych, w tymdopływówdo kopalń wfazie ich likwidacji. Wiarygodność rozwiązań prognostycznych jest szczególnie istotna z uwagi na występowanie w tym rejonie dwóch głównych zbiorników wód podziemnych: jurajskiego i triasowego.

The paper deals with the scale of carbon dioxide emissions in Poland in relation to possibilities ofsequestration of this gas by underground storage. Emissions of greenhouse gases, especially carbon dioxide, are presented along with relevant sources of data, analyses and forecasts and commitments to reduce the emissions, resulting from international agreements signed by Poland. Major Polish carbon dioxide emittents are characterized with a special attention paid to large plants emitting over 50,000 tonnes ofCO2 per year. Various aspects of the issues of sources and changes in scale of emissions, their distribution and location ofmajor CO2 emittents are presented in graphs and tables. These data are being collected for selecting major CO2 emittents for which it would be possible to select sites for sequestration of this gas by underground storage in liquid fossil fuel deposits.

Changing market environment implies new challenges for the enterprise. However, only profitable companies have the chances to achieve a good position on the market. The entities have to react quickly on the market changes. The main sign of capital markets' development are new financial tools and techniques which allow the enterprises to receive the capital on profitable conditions. One of the financial techniques is securitization, which mea'!s the issue of securities guaranteed by assets. Securitization process leads to the decrease of costs and enables the bigger access to lenders' funds, it also reduces the risk of borrowers as well as it creates the new possibility for investors to make deposits.