Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management

W artykule w sposób syntetyczny omówiono podstawowe typy zakładów przeróbki węgla jakie funkcjonują w Polsce. Opisano schemat technologiczny zakładów przeróbki węgla koksowego oraz dwa typowe schematy zakładów przeróbki węgla energetycznego. Zwrócono uwagę na działające w zakładach przeróbczych sekcje wzbogacania i odsiarczania miałów węglowych. Wspomniano również o odzysku węgla z osadników odpadów flotacyjnych oraz odzysku węgla z odpadów węglowych.

W referacie opisano aktualną sytuację w zakresie przeróbki węgla brunatnego i kamiennego w Czechach. Podano szczegółowy opis procesów przeróbki węgla brunatnego w Północnobohemskim Zagłębiu Węgla Brunatnego oraz węgla kamiennego w Ostrawsko-Karwińskim Zagłębiu Węglowym.

Artykuł ukazuje postępujący wzrost koncentracji wydobycia w polskim górnictwie węgla kamiennego w latach 1993-2005 w kopalniach należących aktualnie do Kompanii Węglowej S.A. oraz poprawę wydajności dołowej i ogólnej. Dane zamieszczone w niniejszym artykule wskazują na zależności istniejące między tymi wskaźnikami.

Pojęcie zarządzania marketingowego w gospodarce surowcami mineralnymi rozumiane jest jako definiowanie celów marketingowych przedsiębiorstwa przemysłu wydobywczego, jego zasobów, działalnosci rynkowej, możliwości rozwoju oraz jako planowanie i realizacja działań niezbędnych dla osiagnięcia tych celów. Zarządzanie marketingowe w gospodarce surowcami mineralnymi to: 1) aktywna postawa przedsiebiorstwa przemysłu wydobywczego wobec rynku, 2) uznawanie istotnego znaczenia marketingu dla tego przedsiębiorstwa i traktowanie go w sposób zintegrowany z innymi funkcjami zarządzania, 3) opracowanie na szczeblu przedsiębiorstwa zintegrowanego sposobu działania marketingowego. Zarządzanie marketingowe w przcdsiebiorstwie przemysłu wydobywczego stanowi więc ciąg decyzji oparty na badaniach i analizach rynkowych, obejmujących planowanie, zarzadzanie, koordynację produkcji i sprzedaży w celu zapewnienia skutecznej polityki rynkowej. Podstawową zasadą zarządzania marketingowego jest to, iż wszystkie podejmowane decyzje winny być oparte na informacjach rynkowych, zarówno w zakresie produkcji jak i sprzedaży.

W celu zapewnienia skutecznego eksportu surowców mineralnych wymagana jest bieżąca informacja na temat sytuacji na rynku importera. Prawidłowo przeprowadzone badanie rynku ułatwia jego poznanie, a tym samym minimalizuje ryzyko podjęcia przez eksportera błędnych decyzji, ułatwia także przedsiębiorstwu formułowanie skutecznej strategii marketingowej. Tabela I ukazuje podstawowe rodzaje decyzji podejmowanych przez eksporterów obejmujących produkcję, eksport, promocję, zarządzania finansami i marketing. W wierszach podano podstawowe zagadnienia związane z badaniami rynku. Jest rzeczą oczywistą, że decyzje uzależnione są od wyników badań rynku. Niedostateczna znajomość wymagań importera oraz konkurencji na rynkach zagranicznych powodować może utratę przez przedsiębiorstwo tych rynków, co z kolei prowadzić może do obniżenia jego eksportu.

Praca przedstawia pośrednie i bezpośrednie metody gromadzenia danych o rynkach zbytu na surowce mineralne. Uwzględniono podział źródeł informacji na źródła wewnętrzne (wewnątrz firmy) oraz zewnętrzne (poza firmą). Rozważono dodatkowo kategorie źródeł krajowych i zagranicznych. Omówione źródła i metody zbierania informacji, wskazując na różnorodność metod i technik, pozwalają przedsiębiorstwu na uzyskanie wszelkich niezbędnych danych o rynkach zbytu.

W przededniu wejścia do Unii Europejskiej Polska stanęła przed koniecznością dostosowania gospodarki odpadami do wymogów unijnych. Warunkiem koniecznym wprowadzenia niezbędnych zmian w funkcjonowaniu składowisk i ich dostosowania do standardów unijnych jest zebranie pełnych informacji o wszystkich istniejących składowiskach w Polsce, aby było możliwe podjęcie działań administracyjnych umożliwiających dostosowanie składowisk do nowych regulacji prawnych .. Zasób wiedzy oraz narzędzi do sporządzania oceny ryzyka środowiskowego ze strony starych składowisk odpadów i zanieczyszczonych terenów przemysłowych jest już bardzo duży. Narzędzia do takiej działalności stosowane w Stanach Zjednoczonych czy Wielkiej Brytanii można znależć na stronach internetowych www.nap.edu, a niektóre publikacje na stronie U.S. Enviromental Protection Agency (www.cpa.gov) są możliwe do bezpłatnego pobrania. Problem starych składowisk pojawił się w Niemczech w latach siedemdziesiątych na ważniejszych składowiskach, unieszkodliwiano odpady bez odpowiedniego uwzględnienia racji ochrony środowiska, co doprowadziło do pierwszych badań naukowych dotyczących przede wszystkim przedostawania się substancji szkodliwych do wód gruntowych. Wybór stosowanych algorytmów, dobór parametrów i skali oceny zależy od dostępnych danych lub możliwości ich pozyskania, co w warunkach krajowych dla większości składowisk jest praktycznie niemożliwe. Dla szacowania ryzyka i klasyfikacji obiektów wymagających działań naprawczych, opracowana została dla warunków polskich formula matematyczna.

W raporcie MMSD z roku 2002 stwierdzono, że ,.w dobrze funkcjonującej gospodarce rynkowej, cena płacona za surowce mineralne - podobnie jak za każde inne dobra i usługi - powinna odzwierciedlać pełny koszt produkcji i konsumpcji". Stwierdzenie to nabrało nowego znaczenia w sytuacji, gdy ceny większości surowców rosną. ale nadal może nic być prawdziwe dla europejskich producentów, zwłaszcza w odniesieniu do kosztów środowiskowych. Górnictwo jest jednym z najbardziej obciążających środowisko przemysłów, zwłaszcza w odniesieniu do ilości produkowanych odpadów. Obecnie szeroko akceptowany jest pogląd, że firmy górnicze powinny być odpowiedzialne za zarządzanie i rekultywacją terenów górniczych. Ze względu na ogromny wpływ na środowisko terenów górniczych konieczne są właściwe procedury zamykania, rekultywacji i monitoringu tych terenów, a także właściwe zabezpieczenie środków finansowych na te działania. Polityka środowiskowa Unii Europejskiej promuje ekonomią rynkową przyjazną dla środowiska, która obejmuje internalizacją kosztów zewnętrznych i spolccznych. Wprowadzenie opiat za korzystanie ze środowiska może zwiększyć koszty produkcji i wpłynąć na konkurencyjność firm, dlatego poziom opiat powinien być jednolity w ramach UE. W niniejszym artykule przeanalizowano działalność operacyjną firm górniczych w kontekście poszerzenia UE, uwarunkowań prawnych, inicjatyw środowiskowych, lecz przede wszystkim ze względu na wspólne warunki rynkowe określające koszty produkcji. Główny nacisk położono na: koszty zarządzania odpadami, tworzone fundusze celowe, podatki i opiaty związane z ochroną środowiska. Zaprezentowano ponadto porównanie różnych instrumentów ekonomicznych związanych z ochroną środowiska w wybranych krajach oraz analizą całkowitych kosztów zarządzania odpadami.