Jak wyszukiwać?
wyszukiwanie zaawansowane
Popularnonaukowe

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

Opis

ACADEMIA czasopismo popularnonaukowe Polskiej Akademii Nauk promujące w kraju i za granicą osiągnięcia polskich badaczy. Artykuły w „Academii” pisane są językiem przystępnym dla przedstawicieli różnych dziedzin nauki, ale także dla studentów, uczniów i wszystkich innych czytelników zainteresowanych tematyką popularnonaukową. Od 2005 roku czasopismo ukazuje się w dwóch wersjach językowych (po polsku i po angielsku).

ISSN
1733-8662
Wydawcy
Polska Akademia Nauk

Redakcja:

Jolanta Iwańczuk (redaktor naczelna, nauki o Ziemi)

Daniel Sax (redaktor, tłumacz)

Mariusz Gogól (nauki biomedyczne i biochemiczne)

Patrycja Strzetelska (nauki humanistyczne)

Witold Zawadzki (nauki ścisłe i techniczne)

Dominik Wódz (redakcja językowa)

Andrzej Figatowski (grafika)

Sylwia Piwowar (edycja zdjęć)

Anna Bielec (koordynator projektu)


Rada naukowa:

Marek Konarzewski prezes PAN (przewodniczący)

Dariusz Jemielniak wiceprezes PAN (wiceprzewodniczący)

Andrzej Buko

Katarzyna Czarnecka

Patrycja Dołowy

Paweł Golik

Janusz Jurczak

Tomasz Kapitaniak

Marek Krawczyk

Krzysztof Nowak

Anna Zawadzka

Kontakt

Polska Akademia Nauk

Biuro ds. Komunikacji i Informacji Naukowej

pl. Defilad 1

00-901 Warszawa

academia@pan.pl

www.pan.pl

www.academia.pan.pl



Zawartość czasopisma jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.



  • Roczniki i numery

Wybierz numer

Zawartość

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp

1 Spis treści
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex
2 Od Redakcji
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex
3 Problem zanieczyszczenia metalami w Bałtyku
Jacek Bełdowski , Magdalena Bełdowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 4-7 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147433
Słowa kluczowe: morze Bałtyk metale ciężkie
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Metale są cennym surowcem wykorzystywanym w wielu gałęziach gospodarki. Jednak jednym z efektów ubocznych ich produkcji jest zanieczyszczenie morskiej wody i osadów metalami ciężkimi.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jacek Bełdowski
1
Magdalena Bełdowska
2
  1. Instytut Oceanologii PAN w Sopocie
  2. Wydział Oceanografii i Geografii, Uniwersytet Gdański
4 W przyszłość z mową przodków
Kamil Czaiński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 8-11 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147434
Słowa kluczowe: kaszubski języki lokalne
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Czy języki mniejszościowe mają przyszłość we współczesnym świecie?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Kamil Czaiński
1
  1. Instytut Slawistyki PAN w Warszawie
5 Media blisko nas
Piotr Celiński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 12-14 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147435
Słowa kluczowe: media interfejsy komunikacja
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Trudno wyobrazić sobie postęp bez udziału mediów. Czy powinniśmy ufnie patrzeć na zmiany dokonujące się za ich pośrednictwem?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Celiński
1
  1. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
6 Człowiek a autonomiczne technologie
Artur Modliński , Aleksandra Przegalińska-Skierkowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 15-17 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147436
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja robotyka
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Sztuczna inteligencja rozwija się w szybkim tempie, dzieje się to na naszych oczach. W najbliższych latach roboty zastąpią ludzi w uciążliwych pracach.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Artur Modliński
1
Aleksandra Przegalińska-Skierkowska
2
  1. Uniwersytet Łódzki
  2. Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
7 Archeologiczne zmagania
Arkadiusz Marciniak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 18-21 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147437
Słowa kluczowe: kultury neolityczne społeczeństwa neolityczne
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Powstanie i rozwój dużych miast w starożytności nie był koniecznie związany z koncentracją dóbr i bogactwa w wybranych grupach społecznych ani do niej nie prowadził. Często były to ośrodki tworzone przez społeczeństwa egalitarne.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Arkadiusz Marciniak
1
  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
8 Algorytmy stosowane w modelowaniu lasów
Łukasz Pawlik , Marcin K. Dyderski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 22-25 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147438
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja modele matematyczne lasy
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Uczenie maszynowe zmieniło podejście do analizy danych i jest odpowiedzią na postępujący przyrost objętości i złożoności danych podlegających analizie.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Łukasz Pawlik
1
Marcin K. Dyderski
2
  1. Wydział Nauk PrzyrodniczychUniwersytet Śląski w Katowicach
  2. Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Naukw Kórniku
9 Genomika na ratunek
Katarzyna Sękiewicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 26-29 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147439
Słowa kluczowe: zmiany klimatyczne lasy modele matematyczne
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Dzięki specjalnym modelom możemy przewidzieć reakcje gatunków na zmiany klimatyczne.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Katarzyna Sękiewicz
1
  1. Zakład Biogeografii i SystematykiInstytut Dendrologii PAN w Kórniku
10 Samoorganizacja w świecie kryształów
Piotr Piotrowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 30-33 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147440
Słowa kluczowe: półprzewodniki materiały eutektyczne kryształy
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Dzięki nowoczesnym metodom produkcji możemy obecnie uzyskać materiały o unikatowych właściwościach, które są wykorzystywane w przemyśle przyszłości.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Piotrowski
1
  1. Centrum Doskonałości ENSEMBLE w Warszawie, Uniwersytet Warszawski
11 Jesteśmy tym; co jemy
Marek Konarzewski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 34-39 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147441
Słowa kluczowe: ewolucja dietetyka
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

O tym, jaki wpływ ma ewolucja na nasze preferencje żywieniowe, opowiada prof. dr hab. Marek Konarzewski z Uniwersytetu w Białymstoku, prezes Polskiej Akademii Nauk.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marek Konarzewski
1
  1. prezes Polskiej Akademii Nauk
12 Superantybiotyki na superbakterie
Maria Górna
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 40-43 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147442
Słowa kluczowe: leki patogeny
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Nowe typy leków potrafią unicestwiać wrogie białka w naszych organizmach.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Maria Górna
1
  1. Uniwersytet Warszawski
13 Między rynkiem a państwem
Piotr Dworczak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 44-47 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147443
Słowa kluczowe: model matematyczny społeczeństwo
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Dzięki zastosowaniu modeli matematycznych uzyskano rozwiązania problemów społecznych, jednak ich praktyczne zastosowanie jest kontrowersyjne, mówi prof. Piotr Dworczak, wykładowca na wydziale ekonomii Uniwersytetu Northwestern.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Dworczak
1
  1. Uniwersytet Northwestern
14 Homo sustinens
Bogusław Fiedor
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 48-51 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147444
Słowa kluczowe: zmiany klimatyczne energia zrównoważony rozwój
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Będzie albo zrównoważony rozwój, albo żaden, ostrzega prof. dr hab. Bogusław Fiedor z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz przewodniczący Komitetu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Bogusław Fiedor
1
  1. Komitet Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk
15 Rewolucja biomedyczna
January Weiner
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 52-55 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147445
Słowa kluczowe: geny DNA
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Mało która technologia tak odmieniła oblicze biologii jak sekwencjonowanie – czyli odczytywanie z fragmentu DNA kolejnych par zasad, które tworzą nasz genom.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

January Weiner
1
  1. Berlin Institute of Health at Charité– Universitätsmedizin Berlin
16 Słodka woda na wyciągnięcie ręki
Bartosz Kruszka , Aleksandra Szudzik
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 56-59 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147446
Słowa kluczowe: zmiany klimatyczne słodka woda nanomateriały
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Rewolucyjny wynalazek firmy Nanoseen ma szanse rozwiązać w przyszłości problem z dostępem do słodkiej wody dla wielu ludzi na świecie.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Bartosz Kruszka
1
Aleksandra Szudzik
1
  1. Nanoseen Sp. z o.o. w Gdyni
17 Technologiczna rewolucja ratuje archeologię
Piotr Włodarczak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 60-62 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147447
Słowa kluczowe: migracje DNA kultury neolityczne
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Współpraca ze specjalistami w dziedzinie nowych technologii nadała badaniom archeologicznym inny wymiar, przez co stały się one bardziej atrakcyjne w odbiorze społecznym.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Włodarczak
1
  1. Ośrodek Archeologii Gór i WyżynInstytutu Archeologii i Etnologii PAN w Krakowie
18 Ofensywa
Jerzy Trammer
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 64-65 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147448
Słowa kluczowe: felieton człowiek ewolucja myśli
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Rodzaj ludzki prowadził rękami i umysłami swoich wybitnych przedstawicieli wielką ofensywę przeciwko złu, niebezpieczeństwom, cierpieniom, trudom życia, przedwczesnej śmierci. Co było wrogiem i kto był wrogiem?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jerzy Trammer
1
  1. Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego
19 Z laboratoriów CBK PAN prosto na orbitę
Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 66-71 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147449
Słowa kluczowe: Centrum Badań Kosmicznych PAN kosmos satelity teleskop
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

W warszawskim Centrum Badań Kosmicznych PAN znajduje się unikatowa na skalę Polski infrastruktura techniczna, pozwalająca inżynierom na tworzenie zaawansowanych instrumentów kosmicznych na międzynarodowe misje badawcze.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka
1
  1. Centrum BadańKosmicznych PAN
20 Naukowe wsparcie dla branży spożywczej
Elżbieta Rosiak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 72-73 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147450
Słowa kluczowe: modele matematyczne przemysł spożywczy patogeny
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Matematyczne modele prognostyczne mają zastosowanie w przemyśle spożywczym. Zapobiegają stratom i marnotrawstwu żywności i przyczyniają się do oszczędzania zasobów.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Elżbieta Rosiak
1
  1. Instytut Nauk o Żywieniu Człowieka, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiegow Warszawie
21 openSPACE dla wszystkich
Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 3 (75) Postęp | 74 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147451
Słowa kluczowe: Centrum Badań Kosmicznych PAN misje kosmiczne openSPACE Program Operacyjny Polska Cyfrowa
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

950 tys. stron danych z 47 lat nieprzerwanej działalności Centrum Badań Kosmicznych PAN trafiło do openSPACE repozytorium otwartych danych wysokiej wartości z obserwacji Ziemi i kosmosu. Dane można pobierać nieodpłatnie, niezależnie od celu ich wykorzystania
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka
1
  1. Centrum Badań Kosmicznych PAN

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji