Jak wyszukiwać?
wyszukiwanie zaawansowane
Popularnonaukowe

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

Opis

ACADEMIA czasopismo popularnonaukowe Polskiej Akademii Nauk promujące w kraju i za granicą osiągnięcia polskich badaczy. Artykuły w „Academii” pisane są językiem przystępnym dla przedstawicieli różnych dziedzin nauki, ale także dla studentów, uczniów i wszystkich innych czytelników zainteresowanych tematyką popularnonaukową. Od 2005 roku czasopismo ukazuje się w dwóch wersjach językowych (po polsku i po angielsku).

ISSN
1733-8662
Wydawcy
Polska Akademia Nauk

Redakcja:

Jolanta Iwańczuk (redaktor naczelna, nauki o Ziemi)

Daniel Sax (redaktor, tłumacz)

Mariusz Gogól (nauki biomedyczne i biochemiczne)

Patrycja Strzetelska (nauki humanistyczne)

Witold Zawadzki (nauki ścisłe i techniczne)

Dominik Wódz (redakcja językowa)

Andrzej Figatowski (grafika)

Sylwia Piwowar (edycja zdjęć)

Anna Bielec (koordynator projektu)


Rada naukowa:

Marek Konarzewski prezes PAN (przewodniczący)

Dariusz Jemielniak wiceprezes PAN (wiceprzewodniczący)

Andrzej Buko

Katarzyna Czarnecka

Patrycja Dołowy

Paweł Golik

Janusz Jurczak

Tomasz Kapitaniak

Marek Krawczyk

Krzysztof Nowak

Anna Zawadzka

Kontakt

Polska Akademia Nauk

Biuro ds. Komunikacji i Informacji Naukowej

pl. Defilad 1

00-901 Warszawa

academia@pan.pl

www.pan.pl

www.academia.pan.pl



Zawartość czasopisma jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.



  • Roczniki i numery

Wybierz numer

Zawartość

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo

1 Spis treści
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147034
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex
2 Od Redakcji
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex
3 Czyje bezpieczeństwo?
Witold Klaus
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 4-7 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146432
Słowa kluczowe: migracja bezpieczeństwo przestępczość
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Ludzie migrowali od zawsze, na tym polega nasz sukces ewolucyjny. Dlaczego zatem współczesne migracje wzbudzają w nas tyle emocji?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Witold Klaus
1
  1. Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie
4 Patrz w górę
Anna Łosiak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 8-11 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146433
Słowa kluczowe: asteroidy zmiany klimatu geologia
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Na naszą planetę codziennie spada około 100 ton materii pozaziemskiej, w większości są to niezauważalne drobinki.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Anna Łosiak
1
  1. Instytut Nauk Geologicznych PAN w Warszawie
5 Zachwiana równowaga
Roman Kuźniar
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 12-15 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146434
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo energetyczne wojna na Ukrainie
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Paradoksalnie Europa jest teraz bezpieczniejsza niż przed wojną, lecz wyzwań nie brakuje.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Roman Kuźniar
1
  1. Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski
6 Chłopi żywią i bronią
Paweł Kowalczyk
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 16-18 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146435
Słowa kluczowe: biogazownie bezpieczeństwo energetyczne energia odnawialna
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Otym, jak aktualna może być dewiza z czasów insurekcji kościuszkowskiej o biogazowej przyszłości Polski i zdrowych wędlinach, opowiada dr hab. Paweł Kowalczyk z Instytutu Fizjologii Żywienia Zwierząt im. Jana Kielanowskiego PAN.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Paweł Kowalczyk
1
  1. Instytut Fizjologi i Żywienia Zwierząt im. Jana Kielanowskiego PAN
7 Kiedy tracisz grunt pod stopami
Adam Karol Chaszczewicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 20-23 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146436
Słowa kluczowe: geozagrożenia osuwiska
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Każdy niedostatecznie poznany dynamiczny proces geologiczny może być potencjalnie niebezpieczny.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Adam Karol Chaszczewicz
1
  1. Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie
8 Sztuczna inteligencja pomaga
Piotr Kaczmarek-Kurczak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 24-27 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146437
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja stronniczość bezstronność
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Szybko rozwijająca się sztuczna inteligencja ma nam pomagać w różnych sektorach życia, jednak jej zastosowanie niesie również pewne zagrożenia.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Kaczmarek-Kurczak
1
  1. Centrum Studiów Kosmicznych Akademii Leona Koźmińskiego– Kozminski ESA Lab w Warszawie
9 Aparatura jądrowa w służbie bezpieczeństwu
Piotr Spinalski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 28-31 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146438
Słowa kluczowe: technologia jądrowa skanowanie ładunków
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Wszelka aparatura wykorzystująca promieniowanie jest kojarzona przede wszystkim z ogromnymi wymogami bezpieczeństwa. Jednak urządzenia, takie jak akceleratory, detektory czy nawet reaktory jądrowe, mogą służyć jego poprawie.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Spinalski
1
  1. Narodowe Centrum Badań Jądrowych w Świerku
10 Uwaga: Listeria monocytogenes
Elżbieta Rosiak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 32-35 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146439
Słowa kluczowe: bakterie żywność mikrobiologia
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Żeby oszczędzić czas, ułatwić sobie życie, często sięgamy po gotowe dania, produkowane przemysłowo surówki i sałatki. Co warto o nich wiedzieć?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Elżbieta Rosiak
1
  1. Instytut Nauk o Żywieniu Człowieka SGGW w Warszawie
11 Relacje roślin z grzybami mykoryzowymi
Joanna Mucha , Jolanta Behnke-Borowczyk
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 36-39 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146440
Słowa kluczowe: symbioza drzewa grzyby
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Jaki rodzaj współzależności łączy drzewa i grzyby oraz czy obie grupy organizmów mogą bez siebie przetrwać?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Joanna Mucha
1
Jolanta Behnke-Borowczyk
2
  1. Instytut Dendrologii PAN w Kórniku
  2. Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
12 Przyszłość demograficzna Polski
Piotr Szukalski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 40-43 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146441
Słowa kluczowe: depopulacja migracje demografia
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Czy powinniśmy się bać o nasze bezpieczeństwo demograficzne?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Szukalski
1 2 3
  1. Uniwersytet Łódzki
  2. Komitet Nauk Demograficznych PAN
  3. Komitet Prognoz Polska 2000 Plus PAN
13 Zagrożona różnorodność
Łukasz Walas
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 44-47 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146442
Słowa kluczowe: siedliska bioróżnorodność
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Bioróżnorodność jest kluczem do trwania gatunków i zabezpieczeniem naszej przyszłości.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Łukasz Walas
1
  1. Zakład Biogeografii i Systematyki, Instytut Dendrologii PAN w Kórniku
14 Relacja czy optymalizacja?
Rafał Kucharski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 48-51 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146443
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja transport miasta
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Wprzyszłości autonomiczne pojazdy będą mogły poprawić bezpieczeństwo. Ale czy kiedy oddamy maszynom podejmowanie decyzji, miasta będą nadal nasze? Zastanawia się dr inż. Rafał Kucharski z Instytutu Informatyki i Matematyki Komputerowej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Rafał Kucharski
1
  1. Instytut Informatyki i Matematyki Komputerowej Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
15 Zagrożenia płynące z Ziemi
Grzegorz Lizurek
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 52-55 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146444
Słowa kluczowe: trzęsienie ziemi tsunami fale sejsmiczne
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Na obszarach zamieszkałych silne trzęsienia ziemi są jedną z największych katastrof naturalnych, jednak pomniejszych wstrząsów nawet nie zauważamy, wiemy o ich występowaniu tylko dzięki aparaturze pomiarowej.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Grzegorz Lizurek
1
  1. Instytut Geofizyki PAN w Warszawie
16 Rewitalizacja języka mniejszościowego
Nicole Dołowy-Rybińska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 56-59 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146445
Słowa kluczowe: język górnołużycki bezpieczeństwo językowe rewitalizacja języka
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

O przeszłości i przyszłości języka mniejszości górnołużyckiej na terenie Niemiec.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Nicole Dołowy-Rybińska
1
  1. Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie
17 Przetrwanie w dzisiejszym świecie
Robert Balas
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 60-62 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146446
Słowa kluczowe: poczucie bezpieczeństwa zdrowie psychiczne nieprzewidywalność
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

O tym, jak ciągłe zmiany schematów naszego funkcjonowania powodują rosnące frustracje, opowiada dr hab. Robert Balas z Instytutu Psychologii PAN.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Robert Balas
1
  1. Instytut Psychologii PAN
18 Leśne BHP
Anna Wierzbicka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 63-65 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146447
Słowa kluczowe: kleszcze węże lasy
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Przeciętny Kowalski, wchodząc do lasu, boi się spotkania z dużymi ssakami: wilkami, dzikami czy niedźwiedziem, ale największym zagrożeniem są dla nas niepozorne stawonogi – kleszcze.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Anna Wierzbicka
1
  1. Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
19 Bezpieczeństwo ekonomiczne a pandemia
Katarzyna Żukrowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 66-69 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146448
Słowa kluczowe: ekonomia pandemia COVID-19 współpraca międzynarodowa
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Przez pewien czas żyliśmy w warunkach, w których nie zwracaliśmy uwagi na stan bezpieczeństwa w jego różnych aspektach: militarnym, ekonomicznym, społecznym czy zdrowotnym.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Katarzyna Żukrowska
1
  1. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
20 Wirus niepamięci
Paweł Walewski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 70-71 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146449
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Paweł Walewski
21 Płynna energia
Marcin Kmieicński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 72-77 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146450
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Marcin Kmieicński
22 Bezpieczeństwo zasobu archiwalnego
Anita Chodkowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 1 (73) Bezpieczeństwo | 78-78 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146451
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Anita Chodkowska
1
  1. Archiwum PAN w Warszawie

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji